İradeniz Güçlü Mü Zayıf Mı

[anadolu]

İradeniz Güçlü Mü Zayıf Mı

İrade, insanın yapıp yapmamakta tercih hakkı kullanabildiği, yaptığında kendisi için bir fayda ortaya çıkacağı beklentisiyle bir işi yapma yönünde tercih ortaya koymasıdır. Bazen insanlar faydaya odaklanıp ortaya çıkacak zararları fark edemeyerek veya bilmeyerek yanlış tercihlerde de bulunabilirler. Hayat insanı yaşamının her döneminde karşısına çıkan şartlar farklılaştıkça irade kullanımında tercihler yapmasını ister. İnsan karar verip bir şeye niyetlendiğinde, irade kullanma becerisinin gelişmesi veya gelişememesi, hayatta alınan kararları uygulanmasını olumlu-olumsuz etkiler. İrade kullanımında yapılacak hatalar insanın yaşamını zorlaştırır, hatta geride kalan hayatın tamamını olumsuz etkileyebilecek bir özelliğe sahiptir.

İrade gücü çok önemli olması sebebiyle sadece insan davranışlarının sebeplerini inceleyen psikoloji bilimi tarafından araştırılan bir konu değildir. Felsefe ve din konuları da irade ile oldukça ilgilidir. Din adamları, filozof ve psikologlar uzun süre insanın kendisini tam kontrol altında tutabilme becerisi ortaya çıkaran özdenetimin nasıl geliştiğini veya gelişebileceği konusuna ciddi önem vererek araştırmışlar yapmışlardır. İradenin gelişiminde insanın dünyaya geldiği ve geliştiği ailenin durumu ve onların davranışları büyük önem taşır. Çocuklar yaşamın ilk yıllarında çevrelerindeki insanları gözlemler ve ilk davranışlarını onlardan öğrenir. Bu sebeple zayıf özdenetimi olan ailelerin çocuklarında da genellikle zayıf özdenetim görülmektedir.

İradenin sağlam olması, kişinin kendisi ile ilgili her alanda davranışlarını ve düşüncelerini dengede ve kontrol altında tutabilme becerisidir. Kişinin irade kullanımı, davranışlarının süresini, sıklığını, yoğunluğunu ayarlaması ve farklı durumlara göre davranışlarını durdurması, başlatması veya ertelemesi gibi hayatını sağlıklı sürdürebilmesi için çeşitli konu ve alanlarda sürekli duruma uygun, yararlı davranışlar sergilemesi durumudur. İrade, kişinin yaşamının çok önemli bir parçasıdır, çünkü irade olmadan insan, toplum tarafından beklenilen, kabul gören ve sağlıklı algılanan birçok davranışı sergilemeyi başaramaz. İrade sayesinde kişiler içten gelen olumlu-olumsuz fıtri dürtü ve isteklerini kontrol edebilir, sergilediği davranış ve kararlarının sorumluluğunu alabilir. İrade kuvvetli olursa kişi istenmeyen bir durumla karşılaştığında onun kendisine ve çevresine zarar vermemesi için doğru tutum, davranışlar ortaya koyar.

Kişinin kendi kendine yeterli olabilmesi, bağımsız yaşayabilme becerisinin oluşması ve kendi davranışlarını kendi denetlemesi durumuna özgür irade denir. Psikolojide irade gücü özdenetim olarak belirtilmektedir.

İnsanların yaşamlarında yaşadığı hayal kırıklıklarının ve başarısızlıklarının en önemli sebebi iradesini doğru kullanamaması, onu doğru yönetememesi veya iradesinin zayıf olması sebebiyle kendisine engel olamayarak yaptığı hatalarıdır. Her insanı irade kullanımında etkileyen en önemli şeyler yıllar boyunca oluşturduğu kişilik, bedensel-ruhsal açıdan güçlü olmak ve bilgi ve beceri kazanımları ile var olan potansiyelini aktif hale getirerek ortaya çıkardığı güçlü enerjidir. Bu etkenlerin her biri, her insan için çok önemlidir. Üçü bir arada doğru yönetildiğinde ve yanına da sağlam bir irade katıldığında o zaman her insan için olumsuz durumlardan kaçınmak ve arzuladığı isteklere, başarılara ulaşmak çok daha kolay hale gelecektir.

İrade duygusal yönü yoğun özellikli bir etkendir. İrade üzerinde bir fikrin veya kararın etkili olabilmesi için doğru duygu, doğru istek yüklemeleri ile doğru fikir ve kararların tutku derecesine yükseltilmesi çok önemlidir. Eğer irade kullanım becerisinin etkin ve güçlü olmasını istiyorsa bir insan, öncelikle duygu kontrolünü ve duygu yönetimini çok iyi bilmesi gerekmektedir.

İnsanın iradeyi kontrol etme becerisi onun aynı zamanda kişilik ve karakter durumunu da belirler. Çünkü karakter üzerinde kalıtımsal etkilerle genlerin önemli olduğu söylense de aslında kişilik ve karakter üzerinde etkin olan şey çocukluğundan itibaren verilen terbiye ve uzun süreçleri olan eğitim hayatının niteliği ve niceliği, insanın kişilik ve karakterinin ortaya çıkmasında çok etkilidir.

İradeye güç kazandıran ve onu harekete geçiren en önemli etkenlerden biri düşüncedir. Özellikle detaylı, derin düşünme ve konu ile ilgili görsel ve işitsel geniş çerçeveli araştırmalar gerçekleştirmek insanın iradesinde ciddi etkiler ortaya çıkartır. Olumlu düşünmek ve olumlu araştırmalar yapmak iradeyi olumlu etkileyerek güçlendirirken, olumsuz düşünceler ve olumsuz konular üzerinde yapılan düşünme eylemi ve araştırmalar iradeyi olumsuz olarak etkiler, onu zayıflatır.

İrade, insana iyi ile kötü arasında seçim yapma hakkı tanır. Bu seçim hakkı insanın dünya hayatında Allah’u Teala tarafından bir imtihana alınmasının da sonucudur. Allah’ın kendisinin sahip olmuş olduğu külli iradenin yanında kuluna da cüzi irade vermesi, kulu üzerindeki en önemli nimetlerindendir. Allah, kulunun kişilik sahibi olmasını ve iradesine sahip çıkmasını istemektedir. Hiçbir insan hiçbir şekilde iradesini tamamıyla başkasına bırakamaz veya devredemez. Bizi yaratan Allah, mutlak düzenlenmiş bir iyilik içerisinde zorunlu şekilde yaşam sürmekten ziyade iyiliği kendi irademizle seçebilme iradesini bizlere ihsan etmiştir.

İnsan, hayatı boyunca başarıyı sadece iradenin doğru kullanılması ve onun kuvvetiyle elde eder. Çünkü irade sahibi insanlar için öncelik oluşturduğu hedefleridir. İnsanlar hayatlarında kendilerine cazip gelen eğlenceli ama önemsiz işlerden güçlü iradesiyle uzak durabilir. Günümüzde özellikle gençlerimiz gelişen ve çok hızlı yaygınlaşan dijital dünya sebebiyle iradelerini doğru yönetmek de ciddi sorunlar yaşamaktadır. Ali Fuad Başgil’in “Gençlerle Başbaşa” isimli kitabı gençlere hem bu irade sorununu çözmekte faydalı olabilecek hem de başarı yolunda giderken ihtiyaç duyulabilecek tavsiyeleriyle ciddi faydalar içermektedir. Bu kitapta geçen bir hikâye ile irade şöyle anlatılır; Evden kütüphanede çalışmak için dışarı çıktığında, yolda giderken arkadaşların seni gördü ve muhabbet etmeye çağırdılar. İşte tam bu sırada iraden devreye girer ve vereceğin karar veya orada kalacağın sürenin nitelik ve niceliği, ya seni hedeflerine daha fazla yaklaştırır ya da vaktini boşa harcamış olarak hedefinden uzaklaştırır.

Hayatlarında başarılı olmuş insanlara baktığımızda gittikleri okullar, yetiştikleri çevreler ve çalışmaları kadar önemli olan özellikleri iradelerini bağımsız bir şekilde doğru kullanabilme becerilerini geliştirmiş olmalarıdır. Her insana hayatı boyunca binlerce kez faydalı olanla, eğlenceli olanla, zararlı olanlar arasında seçim yapma anı gelir. Fakat başarılı olabilenler bu seçimlerden faydalıyı, hedeflerine yaklaştırabilecek olanları seçebilenlerdir. İşte bunu yapabilen insanlar da iradesi güçlü olanlardır. Çünkü irade, hoşa giden, cazip gelen yerine doğru olanı anlayabilme ve doğru seçim yapabilme gücüdür.

Sonraki yazımızda iradeyi nasıl güçlü tutabileceğimiz konusu ile buluşmak üzere Yüce Allah’a emanet olunuz. Kalınız sağlıcakla…

[anadolu]

İradeyi Güçlendirecek On  Öneri
       
Dikkat Dağınıklığı Problemi Üzerinde İradenin Etkisi

İradeyi Güçlendirecek 10 Öneri

İnsanların hayatlarında elde ettikleri başarıların önemli etkenlerinden biri güçlü irade, hayatta çekilen birçok sıkıntının ve yaşanan başarısızlıkların bir sebebi de zayıf irade veya iradesizliktir. İrade konusu insanların hem dünyevi hem uhrevi yaşamlarını en çok etkileyen durumlardan biridir. Çok bilgi veya beceriye sahip olmak eğer kişide güçlü bir irade yoksa ortaya fayda çıkarması mümkün olmaz, bu sebeple güçlü bir irade olmadan bilgi ve beceri başarı anlamına gelmez.

Günümüzde hayatı zorlaştıran çocuk, genç, yetişkin demeden birçok insanın yaşadığı dikkat dağınıklığı problemi farklı sağlık problemleri nedeniyle ortaya çıktığı gibi azalan bedensel hareket, artan elektronik, radyasyon ağırlıklı iş ve eğitim araçları gibi sebeplerle hızla yaygınlaşmaktadır. Bu problemi yaşayan kişiler kendisini bir işe veya bir an’a odaklama ve yoğunlaştırma konusunda ciddi zorluklar çekmekte, çok hızlı unutma ve kısa süreli kontrolsüz dalgınlıklar yaşamaktadırlar. Bu durumun ortaya çıkmasının birçok sebebi ve çözümü noktasında da birçok çare vardır. Böyle bir durum yaşandığında çok acil bir durum olmadıkça ilaca başvurmadan önce kişisel irade güçlendirilmesi, bilişsel-davranışsal farkındalık yükseltilmesi ve özel çabalarla bu durumla baş edilmeye çalışılması önemlidir. Özellikle de çocuk ve gençlerde özel çaba gösterilmeden asla herhangi bir ilaç kullanımına hemen yönelmemeli, gerekli uzmanlara danışılmalı, özellikle ebeveynler panik halinde hızlı çareye ulaşmak adına kullandıracakları ağır ilaçlar sebebiyle ileriki yaşlarında çocuklar da meydana gelebilecek zihinsel, duygusal, bedensel yan etkilerin ortaya çıkmasına sebep olmamalıdır.

Her insanın yapısında muhteşem bir enerji, güç bulunmaktadır. Bu kuvvetin doğru kullanılması, enerjinin doğrulara yönlendirilmesi, ortaya faydalar çıkmasına vesile olması anlamında insan iradesi ve iradesinin etkinliğinin, gücünün çok büyük bir önemi bulunmaktadır. Bir önceki yazımızda insanın dünyasını ve ahiretini etkileyebilecek kadar önemli olan irade konusuna değinmiş, her insan için iradenin ne kadar büyük bir önemi olduğunu ifade etmeye çalışmıştık. Bu yazımızda ise enerji yoğunluğunun kontrol altında tutulması ve doğru yönetilmesinde çok büyük etkisi olan iradenin nasıl güçlü tutabileceği konusunda bazı önerileri sizlerle paylaşmaya çalışacağız.

1. İrade her insanda doğuştan potansiyel olarak vardır ve insanın büyümesiyle gelişir veya zayıf kalır. İrade, eğitim, çevresel faktörlerin etkisiyle insan yaşamında oluşan iç düşünce ve duygular vasıtasıyla deneyimlenir ve öğrenilir. Öğrenilen irade insanın yaşam şartlarına ve şekline göre ihtiyaç duyulduğunda olumlu-olumsuz olarak devreye girer veya giremez. Bu sebeple insanın yaşamı içerisinde doğrular aktif oldukça irade olumlu, yanlışlar aktif oldukça irade olumsuz olarak etkilenir.

2. İradenin olumlu gelişmesi için yaşanan her günün insanlarda anlam ve önemi olmalı, kişiler yaşamında doğru hedefler oluşturmalı, hedeflerinde aşama aşama ilerleyerek isteklerine yaklaşmanın sevinci ve heyecan duygusunu aktif olarak iç dünyasında hissetmelidir. Olumlu his ve duygular kişiye güç veren önemli enerji kaynaklarıdır. Hedef, ideal, bilinç, şuur sahibi olmak iradenin aktifleşmesi ve gelişmesi için çok önemlidir.

3. İnanç irade üzerinde en etkili düşünce ve duyguların başında gelir. Kişi inancının gereklerini düzenli, planlı, sistemli bir şekilde yerine getirdikçe bu durum iradeyi olumlu etkiler, belli zaman ve saatler içeren dini sorumlulukları yerine getiren insanların öz disiplinleri ve iradeleri çok daha kuvvetli olur. Namaz, oruç, zekat, hac gibi ibadetleri yerine getirmek ömür boyu devam ettiği için kişide hayat boyu ciddi sorumluluk alma, karar verme ve zamanı yönetme becerisi geliştirir, bu durum iradeye çok büyük güç ve beceriler kazandırır.

4. Düzenli bir yaşam ruhen ve bedenen sağlıklı olmak için olmazsa olmazdır. Her insan, sağlığını muhafaza etmek için nasıl ki düzenli beslenmek olmazsa olmaz ise planlı bir yaşama sahip olmak, gelecek günler için ön görülerde bulunarak ve buna yönelik ön hazırlıklar yapmak da iradenin gelişimi için o kadar çok önemlidir. Hazırlıklar yapılan, planda var olan her aşama geçildikçe, aşamalar çok basit ve küçük şeyler de olsa insanın iradesi her geçen gün gelişir ve güçlenir. Planlı yaşamak, istikrarlı bir hayat planına sahip olmak irade gelişimi için olmazsa olmazdır.

5. Her insanın iradesinin doğru gelişimi, iradesinde yaralar almaması için kendisini olumsuz etkileyebilecek zayıf yönlerini iyi tespit etmeli, bu zayıf yanlarının farkında olarak gerekli tedbirleri almalı ve yaşam içerisinde irade kullanırken tespit ettiği zafiyet alanlarında daha fazla dikkatli olmalıdır. İrade yaralandıkça zayıflar, etkisini kaybeder. Bu sebeple iradenin en fazla yaralanmasına sebep olan ve her insanda birbirinden çok farklı olarak ortaya çıkan zayıf yönlerin farkında olunmalı ve dikkat edilmelidir.

6. Yaşam içerisinde oluşturacağımız planların kısa, orta, uzun vadeli olarak gerçekleştirilmesi güçlü bir irade oluşumu için faydalı olacaktır. Kısa vadeli planlar 2-5 yıllık, orta vadeli planlar 7-10 yıllık, uzun vadeli planlar ise 16-20 yıllık planlardır. İnsanların iyi ve doğru planlar yapabilmesi için düşünsel ve duygusal becerilerini zorlayarak aktifleştirmesi, zihnini yoğunlaştırması gerekir. Bu durumda oluşturduğu plan sayesinde süreç içerisinde insanın algıları açılır, bu çaba kişiye farkındalık becerisi kazandırır ve gerçekleşecek ani durumlar da dâhil olmak üzere kendisini etkileyebilecek her durumu hızlı ve erken fark eder. Sadece fark etmekle kalmayıp daha öncesinde zihin de var olan hazır alt yapı sayesinde olayı doğru okuma, anlama çok daha hızlı gerçekleşir ve bu farkındalık sayesine kişi tarafından her duruma göre plan sürekli olarak güncellenir. Planlarda yapılan değişiklikler kişinin farkındalık sahibi olarak şartları vehayatı okuyabildiğini göster ki bu durum iradenin olumlu olarak etkilenmesine ve güçlenmesine vesile olur.

7. Yapılan her planda ara hedefler, aşamalar ve ara ölçme/değerlendirmeler mutlaka olmalıdır. Hatta bu ara aşamaların ölçümlerini kişinin kendisi değil yakın çevresinde var olan bu işi yapabilecek tecrübe ve birikime sahip kişilerce gerçekleştirilmesi, değerlendirmenin daha objektif ve nesnel olarak gerçekleştirmesini sağlayacaktır. Kişinin hedeflerini, planlarını bilen uzman bir insanın kişiyi gözlemlemesi, ara ara öneri ve telkinlerde bulunması iradeyi geliştirir ve kuvvetlendirir.

8. Planları gerçekleştirirken günlük yaşam içerisinde mutlaka planlanmayan, beklenmeyen durumlar ortaya çıkacak, dönem dönem oluşturulan planlar sekteye uğrayacaktır. Böyle durumlarda planları uygulama noktasında istikrar ve azim sahibi olunmalı, küçük şeyler sebebiyle büyük ideallerden asla vazgeçilmemelidir. Ortaya çıkan sıkıntı ve problemler olabildiğince hızla çözümlenmeli, eğer çözülmesi uzun zaman alacak veya çözülemeyecekse yeni duruma göre plan yeniden şekillendirilmelidir. İradenin zayıflamaması, öz güvenin yara almaması için sabır, azim ve istikrarlı olmanın önemi bilinmeli, hedeflerden, planlardan sık sık vaz geçilmemeli, uygulamada uzun aralar verilmemelidir.

9. İnsanlar en yoğun zamanlarında bile kendisine özel zamanlar ayrılmalı, sanatsal-kültürel faaliyetler ile ilgilenilerek ruh ve beden olarak sürekli kendisini, enerjisini tazelemelidir. Aynı zamanda bu kendisine ayırdığı nitelikli özel zamanlar vesilesiyle kişide yeni bilgi ve beceri kazanımları gerçekleştikçe kişi ideallere gidiş yolunda yeni bakış açısı ve beceriler kazanır. Bedensel olarak yapılan ritmik düzen içeren sanat, spor ve egzersizler beynin tekrar becerisini geliştirdiği için iradeye olumlu yönde katkıda bulunur. Aynı zamanda bedendeki enerjinin dengeli harcanmasını sağladığı için insanların düşünce ve duygularında dengeli olmasına katkı sağlar, iradesinin etkinliğini artırır. Yeni bilgi, beceri kazanımları insanda irade enerjisini artırır, tazeler. Özellikle de sanatsal faaliyetler uzun süreli çaba ve gayret gerektirdiği için ritmik/Sosyal zekâyı, iradeyi olumlu etkiler, geliştirir ve güçlendirir.

10. İrade gelişiminde ekip ruhu, aidiyet duygusu ve grup çalışması çok önemlidir. Özellikle aynı hedef ve ideallere sahip insanların bir arada geçirdikleri zaman, gerçekleştirdikleri beyin fırtınaları, ortak yaptıkları olumlu işler iradeyi olumlu etkilerken, olumsuz yapılan işler ise iradeyi olumsuz etkiler. İrade sözel çalışmalardan daha çok fiili çalışmalardan etkilenir. İradeyi en fazla etkileyen fiili çalışmalar ise ekip ruhu içerisinde kalabalık gruplarca yapılan düşünsel, fikirsel ve davranışsal çalışmalardır.

İradesi güçlü olan insanlar manevi ve vicdani açıdan güçlü oldukça hem sorumluluklarına odaklanarak onları en güzel şekilde yerine getirebilirler hem de çevrelerine en faydalı insanlar olurlar. Bu sebeple irade her zaman önemsenmesi ve geliştirilmesi gereken bir yetenek olup yeterli özgüven ve beceri gelişimleri ile hayat boyu desteklenmelidir.

Mübarek Ramazan-ı Şerif ayı vesilesiyle değişen yaşam şeklini bilinçli bir bakış açısıyla, düşünce ve duygu değişimlerini çok iyi anlayarak insanın isterse zaman ve durum yönetiminde çok hızlı değişimler yapabileceğini görmesi irade gücünü artırma ve bu alanda farkındalık kazanması açısından önemlidir.

Güçlü bir irade ile güzelliklerin ve doğruların yaygınlaşması, çirkinliklerin ve yanlışların ortadan kalkması için çaba ve gayretler içerisinde olmanız dileğiyle Yüce Allah’a emanet olunuz.