HAMİLELİKTE KANSIZLIK VE TEDAVİSİ
Kan; vücutta kalp, atardamarlar, damarlar ve kılcal damarlar boyunca dolaşan hayati bir sıvıdır. Atık maddeyi ve karbondioksiti vücuttan uzaklaştırır; dokulara besin, elektrolit, hormon, vitamin, antikor, ısı ve oksijen sağlar.
Anemi olarak da bilinen kansızlık; vücutta çok az sayıda kırmızı kan hücresi bulunduğu ya da kırmızı kan hücrelerinin oksijen veya demiri taşıma yeteneğinin düşük olduğu anlamına gelen bir sağlık problemidir.
Hamilelikte kansızlık küresel bir sağlık sorunudur. Düşük düzeylerdeki anemi, normal gebelik fizyolojisinin bir parçası olarak kabul edilebilir ancak şiddetli anemi, anne ve bebek için ciddi sağlık sorunlarına yol açabilmektedir. Bu nedenle, kansızlığın nedenini tanımlamak ve gerekli tedaviyi gerçekleştirmek son derece önemlidir.
Hamilelik sırasında en sık görülen anemi türleri nelerdir?
Gebelik Anemisi: Hamilelikte kadınların kan hacminde artış görülür. Bu durum, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin konsantrasyonunun seyrelmesine neden olur. Gebelik anemisi olarak adlandırılan bu durum, kan seviyeleri çok düşük olmadığı sürece anormal kabul edilmez.
Demir Eksikliği Anemisi: Hamilelik sırasında fetüs, özellikle gebeliğin son üç ayında büyüme ve gelişme için annenin kırmızı kan hücrelerini kullanır. Bir kadının hamilelikten önce kemik iliğinde depolanan fazla alyuvar hücresi varsa bebeğin ihtiyaçlarını karşılamak için hamilelik sırasında bunları kullanabilir. Yeterli demir deposu olmayan kadınlarda ise demir eksikliği anemisi geliştirebilir. Hamilelikte en sık görülen anemi türü demir eksikliği anemisidir. Kansızlık vakalarının yaklaşık %95'i demir eksikliğine bağlı olarak gelişir. Hamile kalmadan önce iyi bir beslenme programı oluşturmak, bu depoları zenginleştirmeye ve demir eksikliği anemisini önlemeye yardımcı olması açısından önemlidir.
Vitamin B12 Eksikliği: Vitamin B12, kırmızı kan hücrelerini ve protein sentezini oluşturmada önemlidir. Hayvansal gıda tüketmeyen kişilerde, B12 vitamini eksikliği daha fazla görülmektedir. Süt, et, yumurta ve kümes hayvanları gibi hayvansal gıdalar B12 vitamini eksikliğini önleyebilir.
Folat Eksikliği: Folat eksikliği, nöral tüp defektleri ve fetal alkol sendromu riskini artıran önemli bir sorundur. Gebelerin % 0,5 ile % 1,5'inde görülen bu durum genellikle az veya orta şiddetli olarak seyretmektedir.
Hamilelikte kansızlık belirtileri nelerdir?
Kansızlık, her kadında farklı düzeyde semptomlar oluşturabilir.
Hamilelik döneminde kansızlık sorunu yaşayan kadınlarda sık görülen belirtiler şunlardır:
• Ciltte, dudaklarda, tırnaklarda, avuç içi veya göz kapaklarının alt kısmında solukluk,
• Yorgunluk,
• Enerji eksikliği,
• Kas güçsüzlüğü,
• Baş dönmesi,
• Nefes darlığı,
• Odaklanma güçlüğü
Hamilelikte kansızlık bebeği nasıl etkiler?
Hamilelikte fetüs, ihtiyacı olan besin maddelerini annenin vücut depolarından edinmektedir. Anne adaylarında oluşan kansızlık, vitamin ve mineral eksikliği gibi sorunlarının temel kaynağı budur. Çok şiddetli kansızlık düzeyi olmadığı sürece, bebek bu durumdan olumsuz olarak etkilenmemektedir. Ancak uygun tedavi yapılmazsa ve kan değerleri giderek daha düşük seviyelere ulaşırsa bebeğin demir depolarının da doğumdan sonra yeterince güçlü olmama riski bulunmaktadır. Bu durum bebeğin, çocukluk döneminde anemiye yakalanma olasılığını arttırabilmektedir.
Hamilelikte kansızlık riskini attıran etkenler nelerdir?
• Birbirine yakın iki hamilelik dönemi geçiren,
• Çoğul gebelik yaşayan,
• Sabah bulantısı nedeniyle sık sık kusma problemi olan,
• Yeterince beslenemeyen
• Hamilelik öncesinde şiddetli adet kanaması geçiren kadınlarda kansızlık olasılığı artmaktadır.
Hamilelikte kansızlık önlenebilir mi?
Hamile veya hamile kalmaya çalışan kadınlarda iyi beslenme, anemiyi önlemenin en iyi yoludur. Ayrıca doğum uzmanları tarafından demir ve folik asit elde edebilmek için verilen takviyeler de reçete edilebilir.
Kansızlığa yakalanma riski bulunan kadınların, gerekli kan testlerini düzenli olarak yaptırmaları da gerekmektedir.
Hamilelikte kansızlık nasıl giderilir?
Hamilelikte kansızlığın giderilmesi için öncelikle genel sağlık durumu, tıbbi geçmiş, kansızlığın türü gibi belirlenmesi gereken hususlar mevcuttur.
Tedavi, kansızlığın tipine ve şiddetine bağlıdır. Demir eksikliği anemisi tedavisi demir takviyelerini içerir. Demir takviyesi ilaçlarını C vitamini içeren içecek veya yiyecekler ile birlikte tüketmek daha etkili olacaktır. Çay, kahve, süt ürünleri gibi besinler demir emilimini azaltabilir. Demir takviyeleri mide bulantısına ve kabızlığa neden olabilmektedir.
Hamilelikte kansızlığı gidermek için ne yemeli?
Gebelik döneminde iyi bir beslenme sadece anemi oluşumuna engel olmakla kalmaz, aynı zamanda annenin vücudundaki diğer besin depolarını oluşturmaya da yardımcı olur.
Demir eksikliğine bağlı olarak görülen kansızlık problemlerinin önlenmesinde etkili olabilecek gıdalar şöyledir:
• Kırmızı et,
• Hindi gibi kümes hayvanlarının eti,
• Sardalye ve hamsi gibi ağır metal oranı düşük balıklar,
• Yumurta,
• Brokoli, lahana, yeşil yapraklı bitkiler,
• Bakliyat ve kuru baklagiller,
• Tahıllar.
Folat eksiliğine bağlı olarak gelişen, hamilelikte kansızlık problemlerinin giderilmesinde etkili olan gıdalar ise şunlardır:
• Yeşil yapraklı sebzeler,
• Yumurta,
• Kuru fasulye ve bezelye,
• Turunçgiller,
• Tahıl ürünleri.
Op. Dr. Havva Pars Ağargün.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı - Tüp Bebek.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
