Gurulanma İnsanoğlu

[fanidunya]

Gurulanma İnsanoğlu

Hayat ölümle anlam kazanmıştır. Doğan¸ ölüme mahkûmdur. Bu fani âlem için "ölümlü dünya" denmiştir. Allahu Teâlâ insanı bir kan pıhtısından yaratmıştır. İnsan ölünce de toprak olacaktır. Bu bile kibirlenmenin ne kadar yersiz olduğuna yeter delildir. Şu iki âyet bize ders olarak yetmeli: "Allah¸ kendini beğenip övünen hiç kimseyi şüphesiz ki sevmez. Yürüyüşünde tabiî ol¸ sesini de alçalt.

Her insan¸ hedefleri uğruna mücadele eder. Mücadele ettiği hedeflere ulaşamayanlar olur. Ne kadar uğraşırsa uğraşsın¸ arzu ettiği şeye her zaman nail olamayabilir insan. Bazıları da bir anda gaye edindiği noktada bulabilirler kendilerini. Her iki durum da insanoğlu için birer imtihandır. Yokluk da varlık da¸ fakirlik de zenginlik de¸ ikbal (talih¸ mutluluk) de idbar (gözden düşme¸ talihsizlik) da.

Önemli yerlere gelen insanlar hakkında günlük hayatımızda çokça duyduğumuz sitemkâr sözler vardır:

– Âmir olduktan sonra yüzümüze bakmaz oldu. Milletvekili oldu¸ bizi tanımıyor şimdi… Zengin olduktan sonra bakışları bile değişti. Bizi unuttu. Artık selam bile vermiyor.  Burnu havalarda…

Şüphesiz¸ önemli mevkilerde bulunan insanların¸ görevlerini adaletli bir şekilde icra etmeleri için¸ çevresiyle olan münasebetlerinde görevleriyle ilgili laubali davranış içinde bulunması beklenemez.

Göreviyle ilgili lakayt davranan memur¸ âmir¸ müdür¸ bakan¸ başbakan¸ cumhurbaşkanı zaafa düşmüş demektir. Bunların yaptıkları işlerden hayır beklemek¸ işlerini adaletle yaptığını düşünmek beyhudedir. Ancak beşerî münasebetlerinde gurur¸ kibir göstermeleri¸ mevkiinden dolayı¸ zenginliğinden ötürü kibre kapılmaları güzel bir davranış olmaz.

Büyüklük¸ azamet Allah'ın sıfatlarındandır. İnsan¸ saygınlığını ancak insanî¸ ahlâkî davranışları ile kazanabilir. Makamından dolayı etrafındaki dalkavukların şişirmesiyle kibirlenenler¸ bakarsınız ki burnu sürtülmüş¸ başı aşağılarda geziyor. Çünkü makam¸ mevki hiç kimseye ebediyen payidar değildir. Hiç kimse için daimî ikbal garantisi yoktur. İkbal de idbar da insan içindir. Bunun şuurunda olan insanlar hiçbir zaman bulundukları makamdan dolayı kibre kapılmazlar.

Bilge şair Nâbî:

Çok da mağrur olma kim meyhâne-i ikbâlde

Biz hezârân mest-i mağrûrun humârın görmüşüz derken yüksek mevkii meyhaneye¸ burada yapılan işleri de insanlara sarhoşluk veren içkiye benzetir. Yüksek mevkilerde bulunan insanların daha sonra sarhoşluğun verdiği aşağılık duruma düştüklerine işaret eder. Yani ikbalinden dolayı kendinden geçip kibirlenenlerin bir zaman sonra koltuklarının altlarından kaymaları ile sırt üstü yere yuvarlanabileceklerini söyler.  Şairler sultanı Bâkî ise yukarıya aldığımız beyitte daha gerçekçidir. Bir zaman gelip sultan olanların¸ rüzgârın ters esmesi¸ mevsimin değişmesiyle başlarındaki tacın gidebileceğine¸ hatta başlarının bile yerinden gideceğine işaret ediyor.

Eskiden padişahlar tahta çıktıkları zaman¸ onların da kul olduğunu hatırlatan alkışlar tutulurmuş.  Alkışları "Gururlanma padişahım senden büyük Allah var!" yahut "Saltanatına mağrur olma padişahım¸ senden büyük Allah var!" şeklinde imiş.

Hayat ölümle anlam kazanmıştır. Doğan¸ ölüme mahkûmdur.  Bu fani âlem için "ölümlü dünya" denmiştir. Allahu Teâlâ insanı bir kan pıhtısından yaratmıştır. İnsan ölünce de toprak olacaktır. Bu bile kibirlenmenin ne kadar yersiz olduğuna yeter delildir. Şu iki âyet bize ders olarak yetmeli: "Allah¸ kendini beğenip övünen hiç kimseyi şüphesiz ki sevmez. Yürüyüşünde tabiî ol¸ sesini de alçalt." "Meleklere¸ ‘Âdem'e secde edin' demiştik. İblis müstesna hepsi secde ettiler. O kaçındı¸ büyüklük tasladı ve inkâr edenlerden oldu."[ii]

Bize örnek olması için gönderilen Peygamber Efendimizin güzel huylarından biri de tevazu sahibi olmasıydı. Ümmetine de öyle olmayı tavsiye buyurmuştur. Konuşmalarında hiç kırıcı olmayan Hz. Muhammed (s.a.v.)'in tevazuu dikkat çekicidir. Bu rahmet Peygamberinin yanına gelen insanlar¸ hâliyle heyecanlanırlarmış; ancak o¸ karşısındaki insanı konuşmalarıyla bir şekilde rahatlatırmış. "Niye sıkılıyorsun? Ben¸ genellikle yediği¸ kuru ekmek olan bir annenin oğluyum." dermiş. Böyle bir peygamberin ümmetine düşen ders onun ahlâkıyla ahlâklanmak olmalı.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------


1 - 31/Lokman¸ 18



2 - 2/Bakara¸ 34