İslama Göre Çocuk Eğtimi
Yeryüzün de yaratılmış en şerefli varlık insandır.Allah c.c. Kuran ı Kerim de Tin Suresin de ,insanın en şerefli varlık olduğunu bildirmiştir.İşte en şerefli varlık olan insan neslini yetiştiren biz ebeveynler bu işi son derece ciddiye alıp gereken hassasiyeti göstermek zorundayız.Zira en şerefli varlık olan insanoğlu gene ayetin ifadesi ile küfre varınca da 'Aşağıların en aşağısı olabilmektedir.Toplumun,anne babanın ve çevrenin yanlış yönlendirmesi ile son derece zarralı bir fert olabilmektedir.
Emanet olan evlatlarımızı iyi yetiştirebilmek için son derece ihtimam göstermeliyiz ki;yaratıldıkları gün gibi hayatları boyunca da hep en şerefli olabilsinler.Unutmayalım ki çocuk büyütmek başka eğitmek,yetiştirmek başka birşeydir. Çocuğu yedirmek, içirmek, en iyisinden giydirmek, saçını süpürge etmek, okula yollamak,bir dediğini iki etmemek vs. gibi şeylerin tam olarak iyi yetiştirmek olduğunu düşünüyorsak yanılıyoruz demektir. Üzerine basarak ve altını çizerek ifade etmek gerekir ki; Bir Çiceği Yetiştiriken Bile Bu İşi İyice Bilmek Gerekiyorsa Kainatın En Mükemmel Varlığını Yetiştirme İşini De Çok İyi Bilmek Lazımdır. Basit bir danteli, oyayı yapmak için bile nasıl ki bir bilene danışmak gerekiyorsa, evlat yetiştirmek için de ebeveynler olarak bizlerin önce kendimizi iyi yetiştirmesi gerekir.Lütfen mazaretler arkasına sığınmadan,her gün yeni bir bilgi öğrenmeye çalışarak kendimizi yetiştirmeye gayret edelim.Damlaya damlaya göl olur.Az da olsa hergün yeni birşeyler öğrenip onları hayata geçirmeye gayret edelim. inşallah.Gelin,iyi bir evlat yetiştirmenin bazı püf noktalarını beraber öğrenmeye çalışarak işe başlayalım.
Evlat yetiştirirken yapılması ve de yapılmaması gereken en önemli konuları özetle şöyle sıralayabiliriz. En önce dikkat edilmesi gereken şey'Benim evladım çok huysuz.ne desem dinlemiyor,bundan zor adam olur'dememektir.Koruğun bile sabırla helva olduğunu söyler atalarımız.Önce kendimize bakalım, Rabbimiz de bize herşeyi çokça anlattığı,yapmamız ve yapmamız gerekenler konusunda çokça uyardığı halde, Allah’a ne kadar kul oluyor, emrettiklerini ne kadar yapmaya, yasakladıklarından ne kadar uzak durmaya çalışıyoruz.Bunca isyan ve hatalarımıza karşılık Rabbimizin bize gösterdiği hoşgörüye bakalım birde.Bunca isyana rağmen bundan adam olmaz deyip hesabımızı kesmiyor,son nefese kadar mühlet veriyor.Cezalandırma da hiç acele etmiyor.İşte bizler de sabrı kalkan ederek başlayacağımız,hoşgörü ve toleransla devam ettireceğimiz bu işe çocuklarımızı tanımaya çalışarak devam edelim.
Her çocuk diğerin den farklıdır.Aynı ana babadan olan kardeşler bile birçok özellikte birbirlerine benzemezler.Her çocuğun huyu,anlama kapasitesi farklıdır.Her hastanın hastalığı,her hastalığın ilacı farklı olduğu gibi ve her hastalıkta ancak kendi ilacı ile tedavi edildiği gibi,çocuk ta ancak kendi anlayacağı dilden ona yaklaşılırsa,kendi huy ve özellikleri dikkate alınarak şahsına munhasır bir eğitim uygulanırsa o zaman sağlıklı eğitilmiş olur.
İki çocuğu da hasta olan bir anne çocuğun birini doktora götürüp aldığı ilaçla masraf olmasın, başka almayalım diye aynı ilacı diğerine de içirmeye kalkarsa varın olacakları siz düşünün.Yaşları ve hastalıkları farklı olan bu iki çocuğun ilaca verecekleri tepki farklı olacak,birine şifa olan belki diğerine zehir olabilecektir.Bu örnekten yola çıkarak şunu söyleyebiliriz ki;birden fazla evladı olan ebeveynler evlatları ile evlatları sayısınca metod ile diyalog kurmak zorundalar.Ancak çok önemli bir şey varki oda şudur: En güzel eğitim metodu GÜZEL ÖRNEK olmaktır. Sıkıştığı zaman yalan söylemekten kaçınmayan bir ebeveyn, çocuğu yalan söylediği zaman buna kendinden başka sebep aramamalıdır. Daha küçücükken ağladığında yada yaramazlık yaptığında; 'Susmazsan seni öcüye veririm.Sus bak şimdi öcü gelecek' diye korkutan.En yakında gözüne kestirdiği bir teyzeyi evladına iğneci teyze diye tanıtan bir anne evladı yalancı olursa kusuru kendinde bulmalıdır.
Balkondan,camdan yarı beline kadar sarkıp çocuğunu 'Gel bak sana ne vereceğim'diyerek çağıran bir anne,çocuk geldiğinde bir şey vermiyor sadece yaptırmak istediği işi yaptırıyor,bakkala vs. yolluyor ise çocuğunun bir daha ki çağırışında gelmemesine ya da duymamazlıktan gelmesine hazır olmalıdır.Bu şekilde sarsılan güveni kazanmak zordur.Ne olur evlatlarımızın bize olan güvenini sarsmayalım.Sürekli nasihat ederek çocuklarımızı sıkmak bunaltmak yerine güzel örnek olarak hal dili ile nasihat edelim inşallah.
Çocuk eğitiminde çok önemli bir konu da kurallar ve kuralcılıktır.Çok fazla kural koymak sıkıcı olur.Eğer gerçekten gerekli bir durum varsa elbette kural koyulmalıdır.Ancak kuralları sırf tehdit unusuru olsun diye koyup,sonra uygulamaktan vazgeçerek çocuğu ikilem içerisinde bırakmak büyük hatadır.Bir önemli konuda koyulan kurallara anne baba da uymalıdır.Yala nı yasaklayıp kendi yalan söyleyen,çok para harcama deyip kendi çok harcayan,eve asla geç gelme deyip kendi eve sürekli ve mazeretsiz geç gelenebevyn çocuğun gözünde güvenilmez biri olu ki;bunun sonucu olarak kuralları kolayca aşar.Ayrıca konulan gerekli bir kural ise ,kural sırf acıma duygusu ve merhametten ötürü kaldırılmamalı eğer herhangi bir nedenden ötürü kaldırılacaksa bu çocuğa açıklanmalı ki,çocuk anne babayı sözünde durmayan istikrarsız biri olarak görmesin.Unutmayalım fazla kısıtlamak zarar verdiği gibi fazla ve yersiz merhamette zarar verir.
Diğer bir önemli husus ise şudur:Çocuklara verilen sözler bir sakız almak bile olsa, mutlaka yerine getirilmeli,yerine getirilmeyecek söz asla verilmemelidir.
Ayrıca çocuklarımıza şunu söylemeyi de ihmal etmeyelim:Evladım bende bir insanım,elbette benimde hatlarım olabilir.eğer farkedersen beni uyar olur mu.Bu nu söylemek çocuğumuzun bize karşı olan güvenini artırır,biz çocuğumuzu bir hata yaptığında uyardığımız zaman anlayışla karşılamasına neden olur ve çocuk uyarıldığında kızmak yerine hatayı kabul edip düzeltmenin bir erdem olduğunu öğrenmiş olur.
Bir önemli nokta da şudur ki;Çocuk bir hata yaptıysa onu cezalandırmadan önce anlamaya çalışalım.Çünkü çocuklar bazen yaptığı şeyin hata olduğunu bilmeden yapar.Bu gibi bir durum da yaptığı şeyin hata olduğunu anlatarak yaklaşalım.Hele hele kaza olarak kırılan dökülen şeylere aşırı kızmak,incitmek,başkalarının yanında hakaret etmek “Sen zaten hep böyle beceriksizsin,yaramazalıktan başka ne beklenir senden,sen çok dikkatsiz ve sakar bir çocuksun,senden adam olmaz” vs. deyip,çocuğun psikolojisini hepten mahvetmek hakikaten çocuğu uslanmaz ve yaramaz biri yapar.
Çocuğunu “Sen Adam Olamazsın” Telkini İle Yetiştiren Babayı Vali Olduktan Sonra Ayağına Jandarma Zoru İle Getiren “Sen Adam Olamazsın Diyordun Ama Bak Vali Oldum” Diyen Evladın Suçlandığı Kadar “Ben Sana Vali Olamazsın Demedim Adam Olamazsın Dedim Diyen Ve Evladını Sen Adam Olmazsın Telkini İle Büyüten Babanın Da Suçlanması Gerekir...
Çocuğuna “Sen Adam Olamazsın” Demiş Ancak Adamlığın Ne Olduğunu Öğretmemiş Bir Baba Adamlığı Makam Mevki Sanan Evlattan Daha Suçludur.
Çocuk eğitiminde çok etkili bir yöntem de ;Çocuğu tenkit edip eleştirerek deil,merhamet ve şefkatle ve yapıcı bir şekilde yaklaşmalıdır.Bu nun en güzel örneği mubarek kitabımız da mevcuttur. Rabbimiz TA HA suresin de hz. Musa ya hitaben “Fravun’a git. Çünkü o çok azdı. O na yumuşak söz söyle. Umulur ki korkar” diyerek, korkutmaktansa yumuşak sözün daha etkili olduğunu bildirmiştir. Peygamberimizin yanında 10 yıl hizmet eden Hz. Enes r.a. bu on yıl boyunca Efendimiz s.a.v’in bir kere dahi'Enes bunu neden böyle yaptın'diye tenkit etmediğini anlatmaktadır. Enes te çocuktur ve mutlaka o da yapmıştır çocukluğunu.
Bahçesinden hurma çalarken yakaladığı çocuğu yaka paça Efendimiz s.a.v. egetiren adamı hoş karşılamamaış,çocuğa dönerek;
'Evladım neden yaptın'diye şefkatle sormuş.'Açtım'cevabını alınca da 'Evladın ağaçtan yeme,yere düşenlerden ye'demiş ve ellerini kaldırarak 'Ya Rab bu çocuğu doyur diye dua etmiştir.
Gene Efendimiz s.a.v. bir gün yolda ürürken ezanla dalga geçen bir çocuk gördü.Hayır!hayır!gidip ağzına bir tane patlatmadı.Ne mi yaptı.Çocuğun yanına gitti ve'Ne güzel sesin var senin dedi.Çocuğa ezan okuttu başını okşadı para verdi,Bunun üzerine çocuğun kalbi yumuşadı ve Mekke nin müezzinlerin den biri oldu.Unutmayalım Yumuşak Olmak Peygamberimizin Ahlakındandır.
Bir diğer önemli mesele de şudur:Saygı görmek istiyorsak saygı duymayı bilelim.Biz çocuklarımıza saygı duyarsak onlarda bize saygı duyarlar.Onları anlayıp,dinlemeden eleştirmeyelim,kimsenin yanında küçük düşürmeyelim.Onların değer verdiği şeylere bizde değer verelim.Örgüsünün ilmeğini kaçırdığı için çocuğunu azarlayan anne bilmelidir ki;çocuğunun gazeteden kestiği bir resmi,ya da sakladığı bir sakız kağıdını çöp diye çocuğuna sormadan atttığı zaman çocuğu da ona kızmaktadır.Çocuklarımızın yaşına inerek onlarla o şekilde diyalog kuralım bizim yaşımızda gösterilecek olgunluğu daha minicik yaşlarında beklemek hatasına düşmeyelim.
Ve en önemli hususta şudur:Çocuklarımıza Allah c.c’ı sevdirelim.BU nasıl mı olacak?.Çok kolay bir metod var hemde Rasulullah ın tavsiye ettiği.Onlara Allah ın nimetlerini hatırlatalım.Sofraya koyduğumuz yiyeceklerin O’ndan olduğunu daima gündemde tutalım.Bir kek yapsak' Bak anne cim Allah eğer bana akıl vermseydi bu kekin içine şeker yerine tuz koyardım.Ay ne kötü olur du değilmi' diyerek çocuğun her nimette Yarada nı görmesine,her nimeti Yaradan dan bilmesine vesile olalım inşallah.
Unutmayalım!Elimiz de bir demir parçası yok.Öyle olsaydı kolay olurdu.Yanlış yaptığımız da eritip yeniden şekil verirdik.Elimiz de bize emanet olarak verilen ve üzerimiz de hakkı olan evlatlarımız var.Yanlış yapar,yada sabırsızlık edersek,düzeltmek için baştan göstermediğimiz sabır ve gayretten daha fazlasına ihtiyaç olur.
Unutmayalım! Ben yapamam diyenler baştan kaybedenlerdir.Kazananlar ise ben biiznillah yaparım diyenlerdir.Evlatlarımızı yaşlandığımız zaman bize baksınlar diye değil,insanlık için,gelecek için ama hepsinden önemlisi Allah’a c.c. hakkıyla kul Rasulüne güzel ümmet olsunlar diye yetiştirelim.
Şimdi hemen “Ben Yapabilirim, Ben Yapmalıyım” diyerek evlatlarımız için en güzelini yapmaya başlayalım inşallah. “Az sonra” bile çok geç olabilir.Yolumuz açık ,Yardımcımız Allah c.c Olsun İnşallah.
Hatice Furhan.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
