Tek Başıma Hareket Edemiyorum
Değerli okuyucular, çevremize baktığımızda bazı kişilerin kendi başlarına karar veremediklerini, başkalarının istek ve beklentilerine hayır diyemediklerini, sürekli başkalarının onayını beklediklerini görürüz. Bu özelliklere sahip bireyler bağımlı birey olarak tanımlanırlar.
Bağımlı kişilik bozukluğunun tanı ölçütlerine baktığımızda;
Günlük yaşamda öneri ve destek olmadan karar vermede zorluk yaşamak,
Yaşamın pek çok alanında, onun yerine başkalarının sorumluluk almalarını beklemek,
Onaylanmama korkusundan dolayı, katılmadığı noktaları ifade edememek,
Proje ya da başka işlere başlamada güçlük yaşama,
Başkalarından bakım ve destek almaya aşırı ihtiyaç duyma,
Yalnız kaldığında kendini rahatsız ve çaresiz hissetmek,
Yakın bir ilişkisi bittiğinde, destek ve bakım alacağı yeni bir ilişkiye hemen yönelmek,
Gerçekçi olmayan bir şekilde ayrılık korkusu ile meşgul olmaktır.
Üniversite öğrencisi Umut, danışma seansında problemlerini şöyle dile getirdi; “Kıvanç hanım, mimarlık bölümü üçüncü sınıf öğrencisiyim. Üniversite öğrencisi olmama rağmen kendi başıma hareket edemiyorum, sürekli yanımda birilerinin olmasını istiyorum. Örneğin almam gereken bir kıyafet olduğunda illaki yanıma bir arkadaşımı alıyorum, kendi başıma karar veremiyorum. Yıllardır bir sıkıntım olduğunda halama giderdim, halam sorunumu çözerdi, ben de rahatlardım. Ama şimdi bir yetişkin oldum ve işlerimi kendim halletmem gerekiyor. Alışveriş merkezine falan gittiğimde hemen kalp atışlarım hızlanır, kendimi desteksiz ve sıkıntılı hissederim” diyerek sözlerini bitirdi.
Danışanıma problemlerini daha iyi anlamak için bazı sorular sordum;
- Bu sorunu ilk ne zaman fark ettiniz?
- Küçüklükten beri, bir sorunum olduğunda hep aileme giderdim. Onlar bir şekilde çözerlerdi. Hatırlıyorum, ilkokulda beslenme listesinde sevmediğim bir yemek olduğunda ben gidip, öğretmenime demezdim, anneme derdim ve o gidip öğretmenlerle konuşurdu, ancak o zaman o yemek listeden çıkardı.
- Bu sorun nasıl ortaya çıkıyor?
- Bir şey olduğu zaman, birine ihtiyaç hissediyorum. Örneğin okulda bir hocayla görüşeceksek, tek başıma gidemiyorum mutlaka bir arkadaşımı alıp onunla gidiyorum. Ben genelde karar vermede de sıkıntılar yaşarım.
- Bu bağımlılığının ilişkilerine olan etkileri neler?
Özellikle, ailemden uzaktayken karşılaştığım sorunları tek başına çözmekte zorluk yaşıyorum ve strese giriyorum. Samimi olduğum bir arkadaşım var, o nişanlısıyla gezmeye gittiğinde kendimi yalnız hissediyorum ve kötü oluyorum. Hep beraber hareket edebileceğim birini arıyorum. Mesela benim bir arkadaş grubum var ama onlarla birlikteyken bile bazen kendimi yalnız hissediyorum.
- Sizce bağımlı olmanızın nedenleri neler olabilir, hiç düşündünüz mü?
Ben aileme ve yetiştiriliş şeklime bağlıyorum. Babam çok otoriter ve sert bir insandı. Onun yanında her şeyi konuşamazdım, herhangi bir karar alınma durumunda hep onun dediği olurdu. Babamın kendine göre kuralları vardı ve bunların dışına kimse çıkamazdı. Kardeşime karşı bazen yanlış davrandığımda veya bir hata yaptığımda babam avazı çıktığı kadar bağırırdı. Ona göre bir kişi hatasız olmalıydı. Yani sonuçta ben küçüklükten büyüme sürecini yaşarken hatalar yapabilirdim. Hata yapmamı istemediği için ben hep kendi başıma adım atmakta zorlandım.
Umut, bilişsel-davranışçı terapi ve EMDR tedavisiyle kararlarını artık kendi başına alabildi ve çevresiyle daha iyi güvenli ilişkiler kurabildi, istemediği konularda hayır demeyi öğrendi.
Değerli okuyucular; bağımlı kişilik bozukluğu yaşayan kişilerde görülen ortak özellikleri şöyle sıralayabiliriz;: Başkalarından bol miktarda öğüt ve destek almazsa gündelik kararlarını vermekte güçlük çekerler. Desteğini yitireceği korkusuyla başkalarıyla aynı görüşü paylaşmadığını söylemekte zorlanır. Yaşamının çoğu alanında sorumluluk almak için başkalarına gereksinme duyar. Başkalarının bakım ve desteğini sağlamak için hoş olmayan şeyleri yapmayı isteyecek kadar aşırıya giderler. Tek başına kaldığında kendini rahatsız, çaresiz hisseder. Yakın bir ilişki sonlandığında, derhal başka bir ilişki arayışına girer.
Bağımlı olmamanız ve kendinize güvenmeniz duasıyla Allah’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT PSİKOTERAPİST.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
