SADAKA KALKANDIR
Yüce dinimizin en faziletli ibadetlerinden biriside sadaka vermektir. Sadaka karşılığında elde edilen sevap bir’e on’dan başlayıp, bir’e yedi yüz’e kadar ve hatta daha da yukarılara çıkabilmektedir. Bu durum verilen sadakanın ve ya yapılan iyiliğin yerine, zamanına ve yapılan kişinin durumuna göre farklılık arz etmektedir.
Elbette ki bütün ibadetlerde olduğu gibi, sadakada da temel şart niyettir. Niyet ne kadar halis olursa, elde edilecek sevapta o kadar çok olur.
Sadaka; Allah rızası için, fakir ve ihtiyaç sahiplerine verilen para, mal ve her çeşit yiyecek ve giyecek olduğu gibi, bedenen ve lisânen yapılan her türlü davranışın adıdır. Kişinin alın teri ve helal kazancından verdikleridir. En faziletlisi gizlice vermek, verilen kişiyi rencide etmemek, gösteriş ve riyadan uzak durmaktır.
Yüce Kitabımız da;”Ey iman edenler, sadakalarınızı başa kakmak, gönül kırmakla boşa gidermeyin. O adam gibi ki, insanlara gösteriş için malını dağıtır da ne Allah’a inanır, ne ahret gününe. Artık onun hali bir kayanın haline benzer ki, üzerinde biraz toprak varmış, derken şiddetli bir sağanak inmiş onu yalçın bir kaya halinde bırakıvermiş. Öyle kimseler, kazandıklarından hiçbir şey elde edemezler. Allah kafirler topluluğunu doğru yola iletmez” bakara/264 buyurmaktadır.
Başka bir ayet-i kerime de,”Sadakaları açıktan verirseniz ne güzel, fakat onları gizleyerek fakirlere verirseniz, bu sizin için daha hayırlıdır ve günahlarınızdan bir kısmına da keffaret olur. Allah yaptıklarınızdan hakkıyla haberdardır” bakara/271
Yüce kitabımız Kur’anı kerimde sadaka ile ilgili, sadaka vermeyi teşvik eden ayet-i kerimeler çoktur. Ayrıca peygamber efendimiz (sav) de, ashab-ı Güzin efendilerimizi çokça teşvik etmiştir. Sahabe-i kiram efendilerimiz sahip oldukları en kıymetli mallarını Allah yolunda sadaka etmişlerdir. Bunun misalleri asr-ı saadet döneminde sayılamayacak kadar çoktur.
Al-i İmran suresi 92 ayet-i kerimesi;”sevdiğiniz şeylerden Allah yolunda harcayıncaya kadar, cennete ve iyiliğin en güzeline (birr) eremezsiniz.” Nazil olduğunda, Ebu Talha (r.a) en çok sevdiği malı olan “bırha” adındaki bahçesini Allah yolunda tasadduk etmiştir. Hz. Ömer (ra) efendimiz hayber’den hissesine düşen çok değerli toprakları vakfetmiştir.
Yüce kitabımız, sadaka veren kişiyi bir tohuma benzetmiş ve şöyle buyurmuştur. “Mallarını Allah yolunda harcayanların hali, her başağı yüz taneli, yedi başak bitiren bir tohumun hali gibidir. Allah dilediği kimseye daha kat kat verir. Allah’ın ihsanı çok geniştir. Her şeyi hakkıyla bilendir” bakara/261
Peygamber Efendimiz (sav) sadaka ile ilgili olarak çokça hadis-i şerif irad etmişlerdir. Bunlardan bir kısmı şöyledir;
“Gizli açık çok sadaka verin ki, rızkınız bollaşsın, yardıma mazhar olur ve duanız kabul edilsin” İbni Mace
“Hastalarınızı sadakayla tedavi edin. Sadaka her hastalıpı ve belayı defeder.” Beyhaki
“İlmi olan ilminden, malı olan malından sadaka versin.” İbni Sünni
“Sadaka kibri yok eder.” Tirmizi
“İyilik ömrü artırır, sadaka günahları giderir ve kötü ölümden korur.” Taberani
“Sadaka verenin rızkı artar ve duası kabul olur.” İbni Mace
“Sadaka kabir azabından korur. Kıyamette de himaye altına alır.” Beyhaki
“Sıkıntılarınızı sadakayla önleyin.” Deylemi
“Suyun ateşi söndürdüğü gibi, sadaka da günahları yok eder.” Tirmizi
“Sadaka malı artırır. Öyleyse sadaka verin.”
“Sırf Allah rızası için sadaka verene, kıyamet gününde Allahü Teala (Ey kulum, sen benim rızamı gözettin, bende seni hakir etmem ve vücudunu Cehenneme haram kılarım. Haydi Cennete istediğin kapıdan gir) buyurur” Deylemi
“Sadaka vermede acele edin, çünkü bela, sadakayı geçemez.” Taberani
“Bir hurma tanesi de olsa, sadaka olarak verin. Çünkü o az da olsa açlığı dindirir ve suyun ateşi söndürdüğü gibi günahları yok eder.” İbni Mübarek.
Peygamber Efendimiz (sav) buyuruyorlar ki;”Her Müslüman sadaka vermesi lazımdır.” Sahabi efendilerimiz sorarlar; “bulamayan kimse ne yapacak.” Efendimiz (sav);”çalışır, kazanır ve sadaka verir” der. Peki çalışacak bir iş bulamazsa ne olur? “İhtiyacı olan kimseye her hangi bir şekilde yardım eder.” Der. Yardım edilecek bir kimse de bulamazsa? “Her hangi bir iş yapması (malım olsaydı bende verirdim demesi, birine yol göstermesi, zararı dokunmaktan sakınması, ilim öğrenmesi ve öğretmesi gibi hususlar) da onun için bir sadakadır.” Buhari, Müslim.
Peygamber Efendimiz (sav) buyuruyorlar ki;”İnsan ölünce, üç şey hariç ameli kesilir. Bu üç şey: Sadaka-i Cariye, faydalı ilmi eser bırakmak ve ona dua ve istiğfar edecek Salih evlat.” Müslim
Sadaka-i cariye; topluma faydalı, yol, köprü, çeşme, cami, medrese, okul, hastane gibi eserler yapmak. Ya da o eselerin yapımına katkıda bulunmak ve ağaç dikmek gibi kalıcı eserlerdir. İnsanlara faydalı ilmi bir eser yazmak, basım ve yayınında yardımcı olmak da sadaka-i cariyedir. Kişi öldükten sonra dahi bu bıraktığı eserlerden dolayı amel defterine hayır/sevap yazılmaya devam eder.
Sadaka, insanı hem dünyada hem de ahrette cehennem ateşinden koruyan bir kalkandır. Her mü’minin bu koruyucu kalkana sahip olması, onun için elzemdir.
Kulluk şuur ve bilincimizi yükselterek, Yüce Allah’a (cc) hakkıyla kulluk görevlerimizi eda edelim. Bu yolda gayret gösterelim. Allahü tealanın nimetlerini kullanarak O’na isyan etmeyelim. Mülk Allah’ın, bizler de onun kullarıyız. Ahir ve akibetimiz hayır olsun.
Selam ve dua ile…
Yakup AKTAŞ
