Tevhidin Bilgi, Ahlak ve Diğer Alanlara Yansıması 2
13. Tevhidin bu anlamı; hayatın diğer alanlarına da yansımaktadır. Allah, bütün isimlerinde tek olduğuna göre; âlemin her tarafında tek bir kural vardır. Yani sünnetullah aynıdır ve değişmez. Bu durumda insan ve tabiat arasında bir çatışma yoktur. Aksine uyum vardır. İnsanın tüm davranışları arasında da bir uyum vardır. Örneğin öfke ve merhamet arasında bir çelişki yoktur. Bu ikisi bir araya gelerek insanı oluştururlar. Madde ve mana arasında da bir çatışma yoktur. İnsan zaten, ruh ve bedenin toplamıdır. Bu durumda hayat da dünya ve ahiretin toplamıdır.
14. Tevhidin bir başka sonucu ise tüm çeşitlilikte bir bütünlük; tüm karmaşada bir basitlik olduğudur. Mesela kâinatta çeşitli varlıklar vardır.
Her varlık türünün fertleri de çeşit çeşittir. Sonuç olarak ise tüm insanlar birbirinden farklıdır. İnsanlar cinsiyet ve millet olarak ayrılırlar önce. Sonra kabiliyet ve davranış olarak. Bunun sonucu ise her insanın farklı eksikleri ve farklı güzellikleri olmasıdır. Farklılık, hem işbirliği hem de imtihan için gereklidir.
15. Karmaşada bir basitlik olması da hayatı kolaylaştırır. Zira zaten hayattaki her şey, birden fazla şeyin bir araya gelmesi ile oluşur. İçtiğimiz su bile, birden fazla elementten ve başka şeylerden oluşmaktadır. İnsan, ruh ve bedenden oluşur. Tüm işler de bir süreci gerektirir. Örneğin bina da bir sürü karmaşık yapıdan oluşmaktadır. Ama tevhidin yansıması, hayatı kolaylaştırır. Zira bütün bu karmaşık süreçlerin, aslında basit bir kuralı vardır.
16. Zaten kural; en basit ve en genel bilgiyi, yapıyı, ilkeyi ve esası ifade eder.
17. Tevhidin aksi ise karmaşa, ümitsizlik, çaresizlik ve yokluktur. Zira tevhit yoksa, farklılıklar anlaşılamaz. Tevhit yoksa, neyin değişip neyin değişmediği; neyin asli neyin de tali olduğu karıştırılır. Tevhit yoksa, bilgi de ya olmaz veya olsa da doğruluğuna gölge düşer. Bilgi olmazsa, ahlak ve diğer şeyler de olmaz. Veya bilgide şüphe olursa varlıkta da şüphe olur. Bunun sonucunda dostluk gibi tüm değerlerden de şüphe edilir. Sonuç ise ümitsizlik, isyan ve yalnızlıktır.
18. Tevhidin ortadan kalkması başta “doğruluk” olmak üzere tüm alanlarda çatışmaya yol açar. Mesela şirkin ilk türü “iki tanrı” kabul etmektir. Bu tanrılardan birisi iyilik, diğeri ise kötülük tanrısıdır.
Buradan iyilik ve kötülüğün birbiri ile çelişkili olduğu ortaya çıkar. Oysa kâinatta her şey zaten iyi ve hayırdır. Güzel-çirkin, adil-zalim, doğru-yanlış ayrımları ise insanla alakalıdır. Mesela bir timsah için, kötü ve kokmuş et yoktur. Et vardır. Ve timsah böyle bir ayrım yapmaz. Oysa insan böyle bir ayrım yapar.
19. Tevhidin inkârı, birbirine zıt alanlar arasında çatışma ve karmaşıklık doğmasına neden olur. Bunun sonucunda ise insan-devlet, devlet-toplum, din-bilim, ruh-beden, dünya-ahiret, akıl-duyu gibi ikilemler ve çatışma alanları doğmaktadır. Oysa tevhit, aynı zamanda uyumu ve birliği gerektirmektedir. Bu durumda bu iki zıt alan arasında karşıtlık değil; birbirini tamamlama bulunmaktadır. Örneğin İslam’a göre fert-toplum çatışması olmaz. Zira bazı yerlerde fertlerin hakları öne alınır. Bazı yerlerde ise toplumun maslahatı öncelenir. Bu yüzden İslam, dayanışmayı ortadan kaldırmadığı gibi şahsi mülkiyeti de ortadan kaldırmaz.
20. Hatta tevhidin inkârı, bir tek doğrunun da inkârı anlamına gelmektedir. Zira iki tanrı varsa; birine göre ateş, diğerine göre başka bir şey yakıcı olacaktır. Eğer bu farklılık olmayacaksa zaten birden fazla tanrıya gerek yoktur. Zira hepsi birbirinin aynı olacaktır.
21. Bilginin yani doğruluğun ortadan kalması ise başta ahlak ve hukukun ortadan kalkmasına yol açacaktır. Ayrıca bu durumda hayat yaşanmaz hale gelecektir. Zira doğruluk ortadan kalkarsa örneğin ateş bazen yakar; bazen de yakmaz olabilir. Hatta bazen su da yakıcı olabilir. Bunun sonucu cahillik ve şüphecilik olur.
Turgut Akyüz.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
