BOŞANMANIN ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
Değerli okuyucular, boşanma sırasında en büyük kavga, çocukların çevresinde döner. Anne-baba bilerek ya da bilmeyerek çocuğu, kendi çekişmelerinin ortasına atarlar. Onu yan tutmaya, kimi zaman da arabuluculuk yapmaya zorlarlar. Oysa çocuk için en zor şey, anne-baba arasında seçim yapmaktır.
Yapılmış çalışmalarda, anne ve babası boşanmış çocukların, anne-babası birlikte olan çocuklara göre psikolojik sorunlar açısından daha fazla risk altında olduğu konusunda genellikle fikir birliği olduğu görülmektedir. Ayrıca ebeveynleri boşanan çocukların, boşanma sonrasındaki kısa ve uzun dönem içinde, akademik, sosyal ve psikolojik açılardan birçok olumsuz sonuçlara maruz kaldıkları gösterilmiştir.
Boşanmanın uzun süreli etkilerini araştırıldığında, çocukluk dönemlerinde ebeveynlerinin boşanmasına şahit olan çocukların, yetişkinlik yaşantıları boyunca daha çok sorun yaşadıkları; hatta, ebeveynleri boşanmış çocukların, kendi evliliklerinin de daha yüksek oranda boşanmayla sonuçlandığı bildirilmektedir. Çocukluk dönemlerinde ebeveynleri boşanmış bireylerin, yetişkinlik dönemlerinde yaşadıkları bağlanma sorunları ve yaşam kalitesinde bozulma gibi boşanmanın uzun süreli sonuçları, bu bireylerin çocukluk dönemlerinde yaşadıkları boşanmanın kısa süreli sonuçları olan duygusal ve sosyal sorunlara kıyasla daha ciddidir. Bulgular, boşanmanın ebeveyn- çocuk ilişkilerinde bozulma, duygusal desteği kaybetme, ekonomik zorluklar, gibi birçok stresli yaşam olayına neden olduğunu göstermektedir.
Boşanma, çocukların kolayca kavrayıp, benimseyecekleri bir durum değildir. Hele okul öncesi yaşlarda büsbütün anlaşılmazdır. Çocuğun aklı karışmıştır, tedirgindir. Kimsenin kendini sevmediğini düşünür. Kendini kavgaların baş nedeni olarak görür, kendisi için vazgeçilmez iki varlığın anne-babasının, onu sevmedikleri için ayrılmaya kalktıklarını düşünmeye başlar. Karı-kocanın ayrılık öncesinde çocuklar nedeniyle sık sık tartışmaları da, çocuktaki bu duyguyu pekiştirir, çocuk yaramaz, kötü olduğu için sevgilerini kaybettiğini, yakında yüzüstü bırakılacağını düşünür. Boşanmanın gerçekleşmesi, korktuğunun başına geldiği duygusunu destekler. Anne bildiği annesi değildir, bir yandan çok sever gibi davranmakta, öte yandan babaya göndermekle korkutmaktadır. Bu karışık duygular içinde çocuk, yine de birine sığınmak ister. Annenin ilgisini çekmek için değişik yollar dener; yaramazlık yapabilir, aslı olmayan bedensel yakınmalara başvurabilir. Saçma isteklerle annenin sevgisini sınamaya çalışır. Başaramazsa, “Beni sevseydin alırdın, sen almazsan babam alır” diyerek anneyi en duyarlı yerinden vurur.
Özellikle küçük çocuklar, boşanma ile babayı kaybetmeyi bir tutarlar. Anneye, “Ben şimdi babasız ne yapacağım?” gibi sorular sorabilir. Okul çocukları boşanmayı ayıp bir olay gibi saklama eğilimindedirler. Kimi çocukta, baba ayrılığından sonra ortaya çıkan bırakılma korkusu, o denli güçlüdür ki, çocuk anneyi ancak gözünün önünden ayırmayarak tedirginliğini gidermeye çalışır. Annenin zamanında eve gelmeyişi, panik derecesine varan ağlamalara yol açar. Hele bu durumda bir çocuk, babanın gidişinden anneyi sorumlu tutuyorsa, annenin zor durumu daha iyi anlaşılır.
Babasız evlerde büyüyen erkek çocukların daha az rekabetçi, sporla daha az ilgili, başkalarına bağımlı ve daha saldırgan oldukları çalışmalarda gösterilmiştir. Baba; erkek çocuk okul öncesi dönemdeyken evden ayrılırsa, çocuğun cinsel kimliği konusunda da sorunlar oluşabilmektedir.
Çocuklarda anne-baba ayrılığından sonra ortaya çıkan ruhsal belirtiler, huysuzluk, hırçınlık, tedirginlik, saldırganlık vs. gibidir. Uyumsuzluk belirtileri çocuğun yaşına, boşanmadan önceki örselenmesine ve boşanma sonrası anne-babayla ilişkilerinin niteliğine göre değişir.
Her boşanmada çocuklar ruhsal yönden yıpranırlar. Fakat bunu en aza indirmek anne-babaya bağlıdır, bunun için önerilerim;
Çocuğunuza boşanmanın ne olduğunu açık ve sade bir dille anlatın. Bunu eşinizi suçlamadan, kötülemeden yapın. Bir arada mutlu olamadığınızı, çabaladığınız halde anlaşmazlıkları çözemediğinizi belirtin.
-Boşanmanın onu, bir süre mutsuz edeceğini bildiğinizi söyleyin. Boşanmanızda, onun bir suçu olmadığını vurgulayın. Anne-baba olarak ona olan sevginizin süreceğini söyleyin.
-Çocuğunuzu, eşinizle olan çatışmanın dışında tutmaya çalışın, onu kazanma yarışına girmeyin.
-Duygularınıza yenilip, çocuğu yan tutmaya zorlamayın. Size yaranmak için eşinizi kötülemesine izin vermeyin.
-Eski eşinizden öç almak için, çocuğu ondan mahrum bırakmayın. Bu durumda asıl cezalanan, eski eşiniz değil çocuğunuzdur.
-Çocuk, anne-baba arasında top gibi gidip gelmemeli. Bir evi, asıl evi olarak benimsemeli.
Çocukta sarsılan güven duygusu, ayrı yaşayan anne-babayı sık görmesiyle değil, düzenli aralarla ve sürekli görmesiyle onarılabilir.
Sağlıklı huzurlu günler duasıyla Allah’a emanet olunuz.
PSİKOTERAPİST KIVANÇ TIĞLI BULUT DANIŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
