Din Güzel Ahlaktır
İnsan yaratılış olarak güzeldir ve güzelliği de sever. Nitekim Yüce Allah muhtelif ayetlerde insanın bu özelliğine bilhassa dikkat çeker: “Biz insanı güzel biçimde yarattık.” (Tin,95/4)
“Gökleri ve yeri hak ve hikmete uygun olarak gerektiği gibi O yarattı. Size biçim verdi ve şeklinizi de güzel yaptı. Dönüşünüz O’nadır.” (Tegabuun,64/3)
Yaratılışında var olan bu özelliği gereği insan, güzel söz söylemekten ve işitmekten, güzel iş ve davranışta bulunmaktan tabii olarak hoşlanır.
Ahlak nedir?
Sevgili peygamberimiz, ”Din güzel ahlaktır” sözüyle dinin amacını veciz bir şekilde ifade etmiş ve güzel ahlaklı olmayı çokça öğütlemiştir. Ahlakı en geniş ifadesiyle davranış biçimleri ve belli kurallar olarak kabul edersek bu durumda iman da ibadetler de sonuç itibariyle ahlaka etki eden unsurlar olarak görülebilir. Buna göre “Birbirinizi sevmedikçe iman etmiş olamazsınız” hadisi başkası hakkında güzel düşünmenin de imanın bir göstergesi olduğunu açıkça ifade eder.
Yine namazın insanı kötülüklerden, çirkinlik ve fenalıklardan alıkoyduğunu beyan eden ayetten anlaşılmaktadır ki; bihakkın yerine getirdiğimiz ve ruhumuza tesir eden ibadetlerimiz ahlakımızı güzelleştirdiği gibi, bizi daha iyi insanlar olma yolunda terbiye ve teşvik etmektedir:
“… Namazı da dosdoğru gereğine uygun olarak kıl. Çünkü namaz (doğru ve şuurlu eda edildiği takdirde) insanı hayasızlıktan ve kötülükten alıkoyar. Allah’ı zikretmek ise şüphesiz en büyük ibadettir. Allah yaptıklarınızı bilir. (Ankebut,29/45)
Belli ki ibadet ve ahlak birbirinden kesin çizgilerle ayrılan şeyler değil, bilakis birbirleriyle iç içe, biri diğerinin şartı ya da sonucu olarak ortaya çıkan ve birbirinden bağımsız olarak düşünülmeyen unsurlardır.
Ancak günümüzde “dindarlık ölçüsü” her ne hikmetse daha çok namaz, oruç, hac gibi ibadetlerle ölçülmektedir. Oysa ahlak, adalet, emaneti ehline verme, kamu malına karşı özenli olmak, istişare ve işi ehline vermek gibi ilkeler de ibadetler kadar Yüce Allah’ın kesin emirleridir.
Kur’an’ın Gösterdiği Örnek Ahlak
“Andolsun ki, Allah’ın rızasını ve ahiret saadetini uman ve Allah’ı sürekli hatırda tutan kimseler için Allah’ın Resulünde sizin için pek güzel bir örnek vardır.” (Ahzab,33/21)
Tüm ahlaki güzelliklere sahip Resul-i Ekrem güzel ahlaklı olmayı ısrarla öğütlemiş ve yaşayışıyla da bizlere örneklik teşkil etmiştir. “Sizin en hayırlınız ahlakı en güzel olanınızdır” gibi sözleri güzel ahlaka ne kadar önem verdiğini gösterir. Güzel davranışların kalıcı ve yaygın hale gelmesini tembihleyen Rahmet Elçisi şöyle buyurmuştur:
“Her kim İslam içinde güzel bir çığır açar ve o güzel çığır kendisinden sonra da tatbik edilip sürdürülürse, kendi sevaplarından hiçbir şey eksilmeksizin onu sürdürenlerin sevaplarının benzeri kendi lehine yazılır. Ve her kim de İslam İçinde kötü bir adet çıkarır ve bu kötü adet kendisinden sonra da sürdürülürse, kendi günahlarından hiçbir şey eksilmeksizin onu sürdürenlerin günahlarının benzeri de o kimse üzerine yazılır.”(Sahih-i Müslim, Kitabu’l-İlim)
Hadisin anlaşılmasıyla ilgili olarak İsmet Özel şu ifadeleri kaydeder:
“İslam içinde güzel bir çığır açmak bütün insanların lehine bir numune ortaya koymak anlamına gelir. İnsanlık camiasında her kim kötü bir adet çıkarırsa onun bu yaptığı İslam’a karşı işlenmiş bir cürümdür. Güzel çığır açmış milletler olabileceği gibi mücrim milletler de olabilir. Aynı insanın güzel bir çığır açtığına ve kötü bir adet çıkardığına şahit olabiliriz. Açtığı güzel çığırla başka milletlere fayda temin eden millet, işlediği suçlarla başka milletlere eziyet çektirebilir. Her şeyin hesabı din gününde görülecektir. O gün gelinceye kadar hesap pusulasında hangi kalemlerin yer aldığını kendimize iş edinmeliyiz. Okur-yazar olmak hepimiz için bilhassa bu bakımdan elzem.”*
Güzel Ahlak Sahibi İnsanın Temel Özellikleri
Güzel ahlaklı insan her şeyden önce görev ve sorumluluğunun bilincindedir. Güvenilir olmak, kamu malına karşı özenli olmak, savurganlıktan kaçınmak, verilen sözde durmak, doğruluktan ayrılmamak, görgü kurallarına uymak ve gerektiğinde öfkeyi yenebilmek en temel erdemli davranışlardandır. Başkasını hor görmemek, kıskançlık, yalan ve iftiradan kaçınmak da yine güzel ahlak sahibi insanın özelliklerinden bazılarıdır.
Hz. Peygamber’in dilinden düşürmediği dua:
Allah’ım yaratılışımı güzelleştirdiğin gibi ahlakımı da güzelleştir. Rabbim, ömrümün kalan kısmını geçen kısmından daha hayırlı eyle…
İsmet Özel, Kırk Hadis.
FANİ DÜNYA FM
