Hangi kuşak hangi harf 1
İletişim uzmanları gençliği kendi hoşlarına giden hâliyle kategorize etmeye çalışadursun içinde yaşadığımız dönem, şekillerin dahi şekilsizleştiği, doğruların eğrildiği, sanallığın alabildiğine yayıldığı; ruhsuz, duygusuz, acımasız ikiyüzlü bir dünyanın merkezine doğru hızla sürükleniyor.
Ve bir toplum olarak hayatımıza yön veren görsel ve işitsel enformasyon, moda gibi çılgın etkileşimler sayesinde acemi raftingciler gibi sağa sola yalpalayarak, dibi girdap olan bir şelaleye doğru hızla ilerliyoruz.
Bin yıllık birikimimize rağmen kültür musluklarının birer birer kurumasıyla susuz kalmış genç dimağlar, yılanın kabuk değiştirdiği gibi kendi kültüründen hızla soyutlanıp adına global kültür dedikleri tadı tuzu bir hoş, lezzeti mayhoş ithal kültürleri yudum yudum içerek, sanal dünyanın ve teknolojinin sunumları eşliğinde kısa yoldan şöhret olma arzusunun, köşeyi dönme sevdasının, moda çılgınlığının baş döndüren hortumunda saman çöpü gibi savrulup gidiyor.
Kökünden kopartılmış ve ithal kültür cereyanında kalmış, dört bin yandan çepeçevre sarmalanmış günümüz insanı, bu hengâmede yaşayabilmenin, ayakta kalabilmenin olmazsa olmaz yeni kurallarını arıyor.
İşte bu sebepledir ki, kültürümüzde “edep, saygı, vefa, hürmet, haysiyet, şeref...” gibi erdem sayılan kavramlar, şimdi ancak bir başkasını kendisine ram etmek için sadece talkın olarak kullanılıyor.
Görüşmelerde, konuşmalarda içi boş, kulağa hoş gelen “hak hukuk, barış kardeşlik, saygı sevgi” muhabbetleri gerçekte, doymak bilmeyen insan egosuna, ormanda "Kırmızı başlıklı kız" hikâyesini hatırlatıyor.
Güçlünün hukuku geçerli olan bir anlayışta, güçlü olmak zorunlu olduğundan, herkes güçlü olmasa da güçlü görünmek için yağmasa da gürlemek zorunda olduğunu hissediyor.
Ortaya çok enteresan bir manzara çıkıyor.
Yunus Emre döneminde olduğu gibi bir gönüle girmek yerine, artık beyinlere hükmetmek amaçlanıyor. Bir harf öğretenin kölesi olmak, bir fincan kahvenin kırk yılı hatırı, masallarda ninni olarak algılanıyor.
Hangi kuşak hangi harf 2
“Yetimin hakkı”, “mazlumun ahı”, “ayıp”, “günah” gibi duygular, tamamen demode ve artık hiçbir müeyyidesi olmayan, yaptırımdan uzak birer nostaljik sözcük olarak, ekranlarda komedyenlerin alaylı konuşmalarına garnitür olmaktan öte gitmiyor.
Büyüğe saygı, küçüğe sevgi öğretileri sadece bayramlık demeçlerin içinde birer klişe söz olarak kullanılıyor.
İletişim çağının baş döndüren hızında görüşmeler konuşmalar, robotlar gibi birkaç tınıyla gerçekleşirken ne yazmaya ne okumaya ihtiyaç duyulduğu için, dil denilen ve insanın diğer canlılardan en büyük farkı olan kelimeler, sözlük sayfalarında çürümeye terk ediliyor.
Geriye ne mi kalıyor?
Hakkın hukukun edep ve saygının, ayıp ve günahın unutulduğu bir ortamda kim daha fazla kavgacı olursa ekmeği o kapıyor. Kim karşısındakini küçültürse kendisi o kadar büyük gözüküyor. Kim daha çok süslenirse, dikkatin o kadar odak noktası oluyor. Dolayısıyla artık kimse “ilm”e ihtiyaç duymuyor. Çünkü bilgi “ilm” etmiyor. “İtibar” yerine moda deyimle “saygınlık” parayla özdeşleştiği için ithal otosuyla trafiğe çıkan bir kaçakçı, yanı başındaki toplu taşıma aracında torunu yaşındaki gençlerin kaykılarak sakız çiğnediği ve lütfedip yer vermeyi akıl etmediği için amfisinden çıkıp evine ayakta gitmek zorunda kalan profesörden ve rotasından uzaklaşmış medeniyetten intikam alıyor.
Artık kimse saygıyı tercih etmiyor. Çünkü saygı saygısızların saygısızlıkları sayesinde kişiyi saygısızlara karşı mağdur eden manevi bir engel oluyor.
Artık kimse sözünde durmuyor. Çünkü söz verenlerin sözünde durmadığı bir ortamda insanı körebe oyununda, sürekli ebe olan zavallı konumda bırakıyor.
Örnekleri çoğaltmak mümkün... Kısaca söylemek gerekirse artık günümüz insanı, kitaplarda vazedilen örnek insan olmak yerine, ayakta kalabilmenin yeni kurallarını uygulamanın peşinde.
Global kültür artık insana bu iki tercihten birini sunuyor. Ya “ideal insan” olarak toplumun alt katmanlarında ucube yaratıkların müstehzi, alaycı bakışlarının maskarası olur, sürünürsünüz; ya da yeni dünya düzeninin vahşi ormanında yaşamanın kurallarını öğrenip uygular ayakta kalırsınız. Siz bilirsiniz, diyor.
Fahrettin Çağlayan.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
