Çocuklarda Duygu iletişimi
"Anne-babaların çocuğun duygu ve düşüncelerini söylemek istediğini fark etmesi ve onu dinlemeye hazır olduğunun belirtisi aktif dinleme ile olmaktadır. Çocuklarımızı dinlemeye yeterince zaman ayırmalı¸ kendi düşüncelerimizi bir tarafa bırakıp çocuktan gerekli mesajları almak için çaba göstermeliyiz."
Anne-babalar çocuklarıyla empati kurarak özgüven artırıyor¸ ahlâk gelişimini geliştirerek diğer insanlarla olan iletişimini kolaylaştırıyor. Çocukların özgüvenlerini kazanmalarında anne-babalara büyük görevler düşmektedir. Kendileri çocuklarıyla empati kurdukları gibi¸ çocuklarına da empati kurmayı öğretmelidir.
"En erken empati kurma bebeklerde görülüyor¸ bir bebeğin bir bebeği ağlarken görüp kendisinin de ağlaması empatiye güzel bir örnektir.
Empati¸ bir bireyin kendisini başka bir insanın yerine koyarak o insanın duygu ve düşüncelerini anlamasıdır. Empati iletişimi kolaylaştırır¸ insanların birbirleriyle uyum içinde yaşayabilmelerini sağlar. Anne ve babalar empati konusunda çocuklarına yardımcı olarak çeşitli eğitimler vermesi gerekir. Çocuğunuz size bir şeyler anlatırken¸ ya da duygularını sizinle paylaşırken onu mutlaka dinleyin. Eğer çocuğunuzu dinlerseniz ona sizin de karşıdaki kişilerin düşünce ve duygularına önem verdiğinizi anlayacaktır.
Anne-babalar çocuklarına kitap okuyarak¸ masal anlatarak¸ masal ve kitaptaki karakterlerle ilgili duygu ve düşünceleri hakkında çocukla konuşmalıdır. Böylece karakterin duygu ve düşüncesini çocuğumuz ne anlamış¸ bu konuda fikir sahibi oluruz. Çünkü çocuklar küçük yaşlarda somut örnekler üzerinden soyut kavramları anlamaya yatkındırlar." (Yalçın Kireçci¸ Dikkatin Gücü ve Kalitesi¸ Ekin Kitabevi¸ 2006.)
"Bebekler sahte bakışa kanmıyor. Sevgi¸ bebek beynini olumlu yönde geliştirmektedir. Bebek deyip geçmemek gerekir. Bebekler bakışların sevgiyle olup olmadığını büyük bir insan gibi anlıyor. İnsan beynindeki gelişmenin hamileliğin üçüncü haftasından itibaren başladığı bilinmektedir. Sevgi bebeğin hem zihinsel¸ hem de fiziksel gelişimini olumlu yönde etkiler. Anne karnında ve doğumdan sonraki ilk yıllarda beyinsel gelişme çok hızlı olmaktadır. Beyinin gelişiminde hem genetik¸ hem de çevresel şartlar önemli rol oynar ve bunlar bebekte kalıcı olur.
Anne-babalar bazen bebeğe ilgi gösterirmiş gibi yaparlar. Bunu bebeğin fark etmediğini sanırlar. Oysaki bebekler gerçek ve sahte bakışları ayırabilmektedir. Bebeğimizi sevdiğimizi ona dokunarak¸ okşayarak¸ sarılarak¸ gözlerinin içine bakarak hissettirmeliyiz. Bunlar bebeği sakinleştirdiği gibi zihinsel gelişimine de katkıda bulunur." (Yaşar Barut¸ Ortaöğretim Kurumlarında Çalışan Öğretmenlerin Empatik Eğilim Düzeyleri İle Çatışma Eğilimi Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi¸ XIII.Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı¸ 6 9 Temmuz 2004¸ İnönü Üniversitesi¸ Eğitim Fakültesi¸ Malatya)
Sevgi; bebeğin hem zihinsel¸ hem de fiziksel gelişimini olumlu yönde etkiler. Bebeğin hoşlandığı şeyleri keşfetmeye çalışın. Bebekler genellikle ilgilerini çeken sevdikleri oyunlarla ilgilenir. Bebekle oyun oynanması zihnini geliştirir. Bebeklerin öğrenme hızı yavaştır. Anne-baba aceleci davranarak bir şeyler öğretme konusunda baskı yapması bebeklerin gelişimini engeller. Bebeklerin öğrenebilmeleri için pek çok tekrar etmek gerekir.
Bebeğin yerini ve pozisyonunu sık sık değiştirin. Bu değiştirme bebekte görme duyusunun uyarılmasını artırır. Bebeğin dinlenmeye ihtiyacı olduğunu da unutmayın. Bebeğin zararsız olan cisimleri ağzına götürmesine izin vermek o cisimleri tanıması açısından önemlidir. Bebeklerin kendi kendilerine hareket etmelerine izin verilmesi beyin gelişmesini olumlu yönde etkiler. İhmal edilen¸ kötü davranılan bebeklerin zihinsel¸ duygusal ve sosyal gelişimleri olumsuz etkilenir. Bebeğe ninni söylemek¸ onunla ritmik hareketler yapmak zihin gelişimlerine yardımcı olur. Çocuğumuzla iyi bir iletişim kurmak için suçlayıcı ve yargılayıcı olmadan dinlememiz gerekir.
Çocuk Psikiyatrisi Uzmanı Prof. Dr. Sayın Sadık Akşit: "Anne-babaların iletişim sırasında çocuklarına emri vakilerle konuşup eleştirdiği¸ alay ettiği ve küçük düşürdüğü için hata yapıyorlar. İletişim kurulması için çocuğumuzdan gerekli mesajların alınması gerekir. Anne-baba iyi bir dinleyici ise çocuğuna iyi bir model olur. Aktif dinleme iletişimin en önemli bir parçasıdır. Bu şekil bir dinleme ile iletişim kanalları açık tutulmuş olur.
Anne-babaların çocuğun duygu ve düşüncelerini söylemek istediğini fark etmesi ve onu dinlemeye hazır olduğunun belirtisi aktif dinleme ile olmaktadır. Çocuklarımızı dinlemeye yeterince zaman ayırmalı¸ kendi düşüncelerimizi bir tarafa bırakıp çocuktan gerekli mesajları almak için çaba göstermeliyiz. Dikkatimizi çocuğumuza odaklayarak¸ kendimizi çocuğumuzun yerine koyarak onun gözüyle bakıp hissettiklerini anlamaya çalışmalı ve onun düşüncelerine değer verdiğimizi hissettirmeliyiz" diyor.
FANİ DÜNYA FM
