Çocuğunuza Sorumluluk Verin
Her çocuk tek ve biriciktir. Bu yüzden çocuğunuzun gelişimsel süreçlerini değerlendirirken; mizacını, sosyal çevresini, sosyo-kültürel faktörleri, fiziksel ve duygusal gelişimini, doğum şekli ve zamanını göz önünde bulundurmanız büyük önem taşır. Ebeveynler çocuklarının gelişimsel süreçlerine nasıl destek olabilir? Çocuklar ne ister, biz ne anlarız?
Gelişimsel süreçler sosyal, duygusal, fiziksel, bilişsel, dil becerileri gibi çeşitli alanlarda gerçekleşir. Gelişimin yaşla birlikte senkronize şekilde ilerleyen bazı basamakları vardır. Ancak bu basamaklardaki süreç çocuktan çocuğa farklılık gösterebilmektedir. Örneğin 12 aylık bir bebeğin ilk anlamlı kelimelerini çıkarması beklenir. Ancak kimi bebek bunu 10’uncu ayında kimisi 14’üncü ayında gerçekleştirebilir. Bu doğal bir süreçtir.
Çocuk sorumluk ister ve ‘ben de buradayım’ mesajını ebeveynine iletmek ister. Her bireyin varoluştan gelen değerli olma, sevme ve sevilme ihtiyacı, yeterlilik ve başarılı olma duyguları vardır. Çocuk anne karnına düştüğü andan itibaren bu şemalar çeşitli yollardan beslenmeye başlar. Çocuğun şemalarını doğru beslemek çocuğun yetişkinlik döneminde sağlıklı bir birey olmasını sağlar.
Çocuk 3 yaşından itibaren özgür bir birey olmak ve başarabilirim duygusunu yaşamak ister.
Ebeveynler olarak çocuğun:
– Oyuncaklarını toplaması ve kutuya koyması,
– Dişlerini fırçalaması, ellerini ve yüzünü yıkayıp kurulaması, saçlarını taraması,
– Küçük bir yardımla kıyafetlerini çıkarıp giyebilmesi,
– Kitapları ve dergileri yerine koyması
– Peçeteleri, tabakları ve çatal - kaşıkları masaya yerleştirmesi gibi yaşının gerektiği sorumlukları üstlenmesine yardımcı olmak, çocuğun başarılı olma duygusunu destekleyecektir.
4 yaşına geldiğinde bu sorumluklara ek olarak:
– Yatağını toplamasına yardım etmek,
– Toz aldırmak,
– Basit bir tatlı yapımında size yardım etmesini sağlamak,
– Sofrayı kurması için yönlendirmek,
– Bulaşıkları yıkamaya ya da bulaşık makinesine koymaya yardım etmesi çocuğunuzun gelişimsel sürecinin desteklenmesine yardımcı olacaktır.
Çocuğunuz 5 yaşına geldiğinde kendini kanıtlamak için; sizin karşıt davranışlarınızı sergileyecek ve size ‘ben buradayım’ mesajını olumlu ya da olumsuz şekilde iletecektir.
Sorumluklar yaş ilerledikçe arttığı için 5 yaşına gelen bir çocuk:
– Yatağını toplamak,
– Evi toplamaya yardım etmek,
– Ayakkabı bağcıklarını bağlamak,
– Sandviç hazırlayabilmek,
– Temiz kıyafetlerini katlayıp yerine koyabilir duruma gelecektir.
6 yaşına gelmiş bir çocuk artık okul öncesi dönemdedir. Öz bakım becerilerinin tümünü kendi başına yapabiliyor olması büyük önem taşır:
– Halıyı süpürmek,
– Çiçekleri ve bitkileri sulamak,
– Çöpü dışarı çıkarmak
– Hava durumuna göre kıyafet seçmek,
– Sebzelerin kabuklarını soymak…
Yukarıda verilen bu örnekler çocuğunuzun gelişimsel sürecine katkı sağlayacaktır. Çocuğunuzun yapabileceği görev ve sorumlulukları siz üstlenirseniz çocuğunuza ‘sen bensiz ya da bir yetişkin olmadan hiçbir şey yapamazsın’ mesajını vermiş olursunuz. Bu mesajı vermemek için çocuğunuza sorumluluk verin. İlk seferde yapamayabilir ama 2inci ya da 3’üncü denemede başarılı olacak ve ‘ben başardım’ duygusunu yaşayacaktır. Çocuğunuza doğru mesajlar verdiğiniz keyifli zamanlar dileriz.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
