KUR'AN BİZDEN NE İSTER?
Bütün din ve dünya faziletlerinin kaynağı olan Yüce Kitabımız Kur’an, Mü’minin yeryüzündeki yorucu seyahatinde bir ruh yoldaşı olarak bize bir hayat tarzı takdim etmektedir. Bu hayat tarzında kişi her an Kur’an’la birlikte yaşar ve dolayısıyla bu, Allah’la birlikte yaşamaktır. Bunun için Kur’an ve "yaşayan Kur’an" olarak Hz. Peygamber, daima Kur’an okunmasını, sürekli olarak Kur’an’ın tedebbür, tezekkür ve tefekkür edilmesini tavsiye ve telkin etmişlerdir.
Bu; bir elinde Kur’an, bir eline tespih alıp sürekli emr-i bi’l-ma’ruf nehy-i ani’l-münker modunda gezmek ve yaşamak demek değildir. Zira "Allah sizin dış görünüşünüze ve mallarınıza bakmaz. Ama o sizin kalplerinize ve işlerinize bakar." (Müslim, Birr, 33; İbn Mâce, Zühd, 9; Ahmed b. Hanbel, 2/285, 539) Dış görünüşümüz, giyim-kuşamımız nasıl, ne şekilde olursa olsun önemli olan; kalp iklimimiz, gönül dünyamız kiminledir, kime aittir, sorusuna vereceğimiz cevaptır.
Bu tefekkür ikliminin nasıl gerçekleşeceğini Muhammed İkbal şöyle açıklar: "Kur’an’ın manası senin kalbine yeniden nazil olmuyorsa ne Râzî’nin tefsiri, ne Zemahşerî’nin Keşşâf’ı senin dertlerine çare bulamaz."
"Kur’an’dan bir sureyi -hatta Fatiha gibi kısa bir sureyi bile- tefekkür ederken, her zaman yeni manalar kendini açığa vurur. Onu okuyan kişi (onu okumadan önce) bu manaların farkında bile değildir. Sanki bütün bu manalar yeniden nazil oluyormuş gibidirler." (İbn Teymiye)
İbn Teymiye’nin vurgusu Kur’an’ın ayetleri üzerinde tefekkür ve tedebbür etmenin yanı sıra bir başka hususa da özellikle dikkat çekmektedir. Kur’an’ın her yeni çağın doğurduğu yeni sorun ve problemlere karşı sunacağı bir çözüm önerisi de böyle bir okuma ile mutlaka olacaktır:
"Beşerin derdine derman olur, ancak Kur’an,
Ona sarılmazsa eğer, canavardan da beterdir insan" (M. Akif Ersoy)
İşte böylesi bir iklimde okunan ve anlaşılan Kur’an’ın bize sunduğu hayat algısı bir şekil ve gösteriş tarzı değildir, havada kalmış bir hayal mahsulü de değildir, zihnen kafalarda yoğrulup beslenen bir fikrî değerler manzumesi de değildir. Bu hayat tarzı yaşanan gündelik hayatın realitesidir. Bu realite içerisinde bizim terbiye metodumuzu vaz’ eden ve aynı zamanda bizi eğitip yetiştiren bir kitaptır Kur’an.
Kur’an maddesi ve manası ile insanı, onun hayatını, kâinatın düzenini, bu düzenin insan ile ilişkisini, Allahü Teâlâ’nın sıfat ve fiillerini ve bunların insan ile ilgisini, ilişkisini tarif ve tanzim eder. Bu yüzdendir ki, "insan ile Kur’an ikiz kardeş" gibidir. Bu kardeşliğin hakkını verenler yeryüzünde "Allah’ın halifesi" olma vasfını kazanırlar ki bu, ulaşılacak en büyük noktadır.
Bu noktada Kur’an benden ne ister, sorusunu gündemine alan her Müslüman; iyi niyeti, samimiyeti ve gayreti derecesinde Kur’an’ın anlam katmanları arasında gezinecek, her bir okuyuşunda yepyeni bir algı derecesini, Kur’an’ın kendi mahiyetinden ona sunacaklarını bizzat yaşayıp görecektir.
Kur’an’ı okumak, kâinatı okumaktır. Kur’an’ı okumak, insanı okumaktır. Kur’an’ı okumak, varlığın mahiyetini okumaktır. Kur’an’ı okumak, Rabbin rahle-i tedrisinde diz kırıp, varlığın özüne yerleştirilen ilahî hikmeti, marifeti ve muhabbeti okumaktır. Kısacası Kur’an’ı okumak, kendi insanlığını ve Müslümanlığını okumaktır.
Kur’an göz ile okunan sadece harflerden mürekkep bir metin değildir. Kur’an gözle birlikte gönül ile okunan, bir yüzü bu dünyaya dönük, diğer yüzü Allah’a ait maverai bir metindir. İşte böylesine özel bu metinle ilgili yukarıda söz konusu edilen okuma ve algılama tarzından uzaklığımız, onun inşa etmek istediği insan tipinden uzaklığımız konusunda bize fikir verecektir. Kur’an’la yakınlaşma ya da Kur’an’dan uzaklaşma ise durumuna göre doğrudan Rabbimiz tarafından müjdelenecek yahut ihtar edilecektir: "Kim benim yol göstericime uyarsa artık o, ne (dünyada) sapar ne de (ahirette) sıkıntı çeker. Her kim de benim zikrimden (Kur’an’dan) yüz çevirirse mutlaka ona dar bir geçim vardır. Bir de onu kıyamet gününde kör olarak haşrederiz." (Tâhâ, 20/123-124)
Kur’an’ın algılanması ve yaşanması konusunda hepimiz gerçekten bizarız. Onu gerektiği gibi anlayamamak, yaşayamamak Müslümanları çağlar boyu daima rahatsız etmiştir, etmektedir.
"İbret olmaz bize, her gün okuruz ezber de!
Yoksa bir maksat aranmaz mı bu ayetlerde?" (M. Akif Ersoy)
Bu rahatsızlık, gönüllerde tatlı bir sızı, zaman zaman acı ve ağır bir yük olarak daima kendini hissettirmiş ve bu hâl Müslümanları diri ve zinde tutmaya yardımcı olmuştur. Bu ağrıyı, acıyı yüreğinin derinliklerinde hisseden Müslümanlar Kur’an’ı daha iyi anlamak ve yaşamak için hep bir gayret içinde olmuşlar, bu gayretin neticesi olarak yüzlerce ciltlik tefsir kitapları birikimi ortaya çıkmıştır. Bu büyük birikimin modern dünyanın şartları ve gereklerini dikkate alarak yapılacak yorumları İslam dünyasının, Müslümanların belki de en temel ihtiyaçlarındandır.
Sami Bayrakcı
FANİ DUNYA RADYO FORUM
