Âhiret Hayatının Devreleri
İnsanın ölümüyle âhiret hayatı başlar. Bu durumda âhiret, kabir (berzah)
hayatı, kıyamet, ba‘s (yeniden dirilme), haşir ve mahşer, defterlerin dağıtılması,
hesap, mîzan, sırat, şefaat, cennet ve cehennem gibi devreleri kapsamaktadır.
Kabir Hayatı (Berzah)
Ölümle başlayıp yeniden dirilmeye kadar devam edecek hayata kabir
hayatı denilir. Kabir hayatı "berzah" diye de anılmıştır. Bir hadiste "Kabir,
âhiret duraklarının ilkidir. Bir kimse eğer o duraktan kurtulursa sonraki durakları
daha kolay geçer. Kurtulamazsa, sonrakileri geçmek daha zor olacaktır"
(Tirmizî, “Zühd”, 5; İbn Mâce, “Zühd”, 32) buyurularak ölümle âhiret
hayatının başladığı ifade edilmiştir.
Her insan ister ölerek toprağa gömülsün, ister boğularak denizde kalsın
veya yanarak külü havaya karışsın, mutlaka kabir hayatını geçirecek ve kıyamet
günü diriltilecektir. Genellikle insanlar ölünce kabre konulduğundan bu
gibi durumlarda da kabir hayatı ifadesi kullanılmaktadır.
İnsan öldükten sonra kabre konulunca Münker ve Nekir adında iki melek
kendisine gelerek “Rabb'in kimdir?”, “Peygamberin kimdir?” “Dinin
nedir?” diye soracaklar, iman ve güzel amel sahipleri bu sorulara doğru
cevaplar verecekler ve kendilerine cennet kapıları açılarak cennet gösterilecektir.
Kâfir ve münafıklar ise bu sorulara doğru cevap veremeyecek, onlara
da cehennem kapıları açılacak ve cehennem gösterilecektir. Kâfirler ve münafıklar
kabirde acı ve sıkıntı içinde azap görürlerken müminler nimetler
içerisinde mutlu ve sıkıntısız bir hayat süreceklerdir (bk. Tirmizî, “Cenâiz”,
70). Kabir azabı ve nimeti ile ilgili olarak Kur'an'da ve sahih hadislerde çeşitli
bilgiler bulunmaktadır.
Kıyamet ve Kıyamet Alâmetleri
Sözlükte "kalkmak, dikilmek, ayaklanmak" anlamlarına gelen kıyamet
bir terim olarak, evrenin düzeninin bozulması, her şeyin alt üst edilerek yok
olması, yok olan ve ölen şeylerin yeniden yaratılıp diriltilerek ayağa kalkması
ve mahşere doğru yönelmesi demektir. Bu durumda kıyamet genel bir
ölümden sonra genel bir dirilişi kapsamaktadır.
Kıyametin kopması, aklın imkânsız göreceği bir olay değildir. Çünkü
evrenin yaratıcısı ve yöneticisi olan Allah'ın, evrendeki düzeni bozması,
dolayısıyla bugün tabiatı düzenleyen kanunların alt üst olması akıl açısından
mümkündür.
Kur'ân-ı Kerîm'de kıyametin geleceğinden kuşku duyulmaması gerektiğini
belirten ve kıyamet ile ilgili durumları açıklayan pek çok âyet vardır:
"İnsan kıyamet günü ne zamanmış? diye sorar. İşte göz kamaştığı, ay tutulduğu,
güneşle ay bir araya getirildiği zaman! O gün insan ‘kaçacak yerneresi?’ diyecektir. Hayır, hayır! (Kaçıp) sığınacak yer yoktur. O gün varıp
durulacak yer, sadece Rabbinin huzurudur" (el-Kıyâme 75/6-12).
"Gökyüzü yarıldığı, yıldızlar döküldüğü, denizler birbirine katıldığı, kabirlerin
içindekiler dışarı çıkarıldığı zaman, insanoğlu (yapıp) gönderdiklerini
ve (yapamayıp) geride bıraktıklarını bir bir anlar" (el-İnfitâr 82/1-5).
Kur'an'da kıyamet günü; saat, vâkıa (kesin olarak meydana gelecek olan),
et-tâmmetü'l-kübrâ (en büyük felâket ve belâ), hâkka (gerçek olan), gaşiye
(şiddetiyle birden bire halkı saran), karia (kapıyı çalacak gerçek) gibi isimlerle
de anılmıştır.
Kıyamet günü önce müminlerin ruhları alınarak âhirete göçmeleri sağlanacak,
böylece kıyamet, insanların kötüleri ve kâfirler üzerine kopacaktır
(Buhârî, “Fiten”, 5; Müslim, “Fiten”, 53; İbn Mâce, “Fiten”, 24).
