GESTASYONEL DİYABET NEDİR
Gestasyonel diyabet ya da gebelik şekeri olarak da adlandırılan gebelik diyabeti, hamilelik sırasında oluşan bir diyabet türüdür. Bu rahatsızlık, gebenin yeterli insülin üretememesinin bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır.
Gebelik diyabeti neden oluşur?
Gebelik diyabetinin kesin nedeni bilinmemektedir. Fakat hamilelik döneminde meydana gelen biyolojik değişikliklerin, vücudun glikozu yönetme biçimini etkilediği bilinen bir gerçektir. Glikoz, yenilen besinlerin ardından kan dolaşımı tarafından emilir. Vücut daha sonra glikozun hücrelere alınmasını teşvik etmek için insülin kullanır ve böylece glikoz, bir enerji kaynağı olarak kullanılabilir. Tüm bu sistem işlerken insülin kandaki glikoz seviyesini düşürür.
Hamilelik sırasında, insülinin etkilerini engelleyebilen belirli hormonlardan daha fazla üretilir. İndirgenmiş insülin seviyesi, glikozun hücrelere daha az etkili bir şekilde alınmasına ve dolayısıyla kanda glikoz birikmesine yol açar. Bununla birlikte pankreas, insülin üretimini yeterli ölçüde artıramazsa glikoz seviyeleri yükselir ve gestasyonel diyabet ortaya çıkar.
Gestasyonel diyabet tanısı nasıl konulur?
Tüm gebelerin, gebeliğin 24-28. haftalarında diyabet için bir tarama testi yaptırması önerilir. 35 yaşından büyük, normal kilo aralığının üzerinde, polikistik over sendromu bulunan, hamilelikte aşırı kilo alan, gebelikten önce de diyabet hastası olan kadınlarda risk faktörü daha fazladır.
Gestasyonel diyabet için genellikle iki aşamalı bir tarama süreci kullanılır:
Oral (1 Saatlik) Glikoz Testi: Glikoz solüsyonu içildikten bir saat sonra kan örneği alınır. Sonuç normalden daha yüksekse ikinci bir test önerilir.
Oral (3 Saatlik) Glikoz Tolerans Testi: Aç karnına verilen kan örneğinden sonra, daha yüksek konsantrasyonda glikoz içeren bir solüsyon içilir ve üç saat boyunca her saat başı kan numunesi verilir. Testlerden en az iki tanesinin normalden yüksek olması durumunda gestasyonel diyabet tanısı konulur.
Kan şekeri kontrollerinin, doğumdan sonra seviyelerin normale döndüğünden emin olmak için altı ila on iki hafta içinde tekrar yapılması gerekebilir. Testlerin pozitif sonuçlanması, diyabet yönetim planına başlama ihtiyacını göstermektedir.
Gebelik şekeri olanlar hangi risklerle karşı karşıyadır?
Gebelikte diyabet, kontrolsüz bir şekilde geliştiği takdirde hamile anneler ve bebekleri için bazı sorunlara yol açabilir:
Bebeğin normalden daha iri olması (makrozomi),
Erken doğum riski,
Bebekte solunum sıkıntısı sendromu,
Preeklampsi (gebelik zehirlenmesi),
Bebekte ilerleyen dönemlerde diyabet gelişme riski.
Gestasyonel diyabet tedavisi nasıl yapılır?
Diyet planlaması:
Diyabet riskini azaltmak için meyve, sebze ve tam tahıllara dayalı yüksek lifli düşük yağlı bir diyet tavsiye edilir. Hamilelik sırasında kilo verilememesi nedeniyle, diyetisyen tarafından geliştirilen bir beslenme planı belirlenebilir.
Fiziksel aktivitenin artırılması:
Fiziksel aktivite, vücudun glikoz seviyesini kontrol etmesine yardımcı olur. Yürüyüş ve yüzme gibi aktiviteler, hamilelik dönemine en uygun egzersiz formlarıdır.
İlaç kullanımı:
Gebelik diyabeti olan bazı kadınlar diyet ve egzersiz ile normal kan glikoz seviyelerini koruyabilirken bazıları ise insülin enjeksiyonlarına ve diyabet ilaçlarına ihtiyaç duyabilir. Hamilelik döneminde doktor tarafından reçete edilmeyen hiçbir ilaç kullanılmamalıdır.
Gebelik diyabeti önlenebilir mi?
Hamilelik öncesinde ve hamilelik esnasında sağlıklı alışkanlıkları benimsemek gebelik diyabeti riskini azaltmaya yardımcı olacaktır. Dengeli beslenmek, fiziksel olarak aktif olmak, vücut kütlesini normal vücut kitle indeksi aralığında tutmak, gerekli tarama testlerini yaptırmak; alınabilecek önlemler arasındadır.
Havva Pars Ağargün.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
