Çocuklarda arkadaş edinme
Çocuk, ailesinin içinde doğar, kişiliğinin ilk özelliklerini orada kazanır ama arkadaş ilişkileri de çocuğun sosyalleşme süreci açısından çok önemlidir. Yedi ya da sekiz yaşındaki bir çocuk, anne babasının etkisinden uzaklaşmaya başlar ve her geçen yıl arkadaşlarına sevginin, beğenilmenin ve desteğin kaynağı olarak bakmaya başlar. Duygusal ilgi ve desteğin sürekliliğine aile içinde kesin gözüyle bakılsa da, arkadaş grubu içinde bu, hak ederek kazanılan bir ödüldür. Bu ödülün elde edilmesi, büyük ölçüde çocuğun duygusal ve sosyal becerilerine bağlıdır.
Değerli okuyucular, özellikle ilkokul yıllarında arkadaşları olmayan ya da yaşıtlarınca benimsenmeyen bir çocuk, önemli başarılar elde etse bile çoğunlukla bir eksiklik ve tatminsizlik duygusu taşır.
Çocuklar arkadaş edinme becerisini öğrenirken üst üste dört evreden geçerler;
*Ben merkezci evrede, 3-7 yaş arasındaki çocuklar için en iyi arkadaş, çoğunlukla en yakında yaşayan biridir. Bu evrede kullanabilecekleri arkadaşları, yani oynamak istedikleri oyuncaklara ya da kendilerinde olmayan bir özelliğe sahip çocukları ararlar. Benmerkezci olduklarından, arkadaşlarının kendileriyle aynı şekilde düşündüklerini varsayarlar. Bunun doğru olmadığı ortaya çıkarsa üzülebilir, hatta oyun arkadaşlarını reddedebilirler.
*İhtiyaç giderme evresinde, 4-9 yaş arası çocuklar arkadaşlarına, sahip oldukları şeylere ya da yaşadıkları yere göre değil, birey olarak değer verirler. Arkadaşlık ihtiyaçlarını aile dışında karşılama tarzı haline geldiği için, çocuklarınız bu yaştaki çocuklarla birlikte olmaya yönelebilir ve yalnız kalmaktan kurtulmak için pek sevmedikleri biri ile olmayı bile tercih edebilirler.
*Karşılık verme evresinde, 6-12 yaşları arasındaki çocuklar, bir arkadaşlıktaki iki taraflı bakış açısını göz önünde bulundurabilir ve adil olmakla ilgilenirler. Bir çocuk okula tatlı getirirse, ertesi günü bir başkasının getirmesini bekleyecektir.
Yakınlık evresinde, 9-12 yaşları arasındaki çocuklar gerçek yakın arkadaşlıkları başlatmaya hazırdırlar.
Burak 11 yaşındayken, anne babası ona ayrılacaklarını söylediler. Burak, annesi babası boşanmış birçok çocuk tanımasına rağmen, öğrendiği bu haberle adeta yıkıldı, çok üzüldü. Bu sorununu sır saklayabildiğini bildiği en iyi arkadaşına anlattı. İkinci en iyi arkadaşı Kemal’e, annesiyle babasının ayrılıktan bahsettiklerini söyledi ama bir karara varmış olduklarını söylemedi. Burak bu önemli sırrının ayrıntılarını en yakın hissettiği kişiyle paylaşmıştı.
Çocuklarınızın arkadaşlık ilişkileriyle ilgili nasıl bir tavır alacağınız ile ilgili sizlere birkaç önerim olacak;
Çocuklarınızın arkadaşlıklarını ciddiye alın ve ilişkilerine ilgi göstererek, onları deneyimleri hakkında konuşmaya teşvik edin. Kendileriyle alay edilen ya da sataşılan çocuklar olsa bile, çocuğunuzun başkaları hakkındaki olumsuz düşüncelerini desteklemekten kaçının. Sınıf arkadaşlarını şikâyet ettiği zaman ona katılma isteğinizi frenleyin. Çünkü bu, sosyal dışlanmanın desteklenmesine hizmet eder. Sadece iyi dinleyici olun.
Ayrıca çocuklarınıza iyi örnek olmak da önemlidir. Eğer kendi hayatınızda arkadaşlarınıza zaman ayıramazsanız, çocuklarınız olumlu ve tatmin edici arkadaşlıkları nasıl kurabilirler? Çocuklarınızla arkadaşlarınız, onlarla yaptıklarınız ve sizin için neden önemli oldukları hakkında konuşun. Dostlarınızla birlikte olduğunuz etkinliklere katılmalarını sağlayın. Çocuğunuzun arkadaşlarıyla sorunları varsa, şimdiki ya da geçmişteki kendi arkadaş deneyimlerinizden örnekler verebilirsiniz. Çocuğunuzun sabırlı olmasını, herhangi bir yakın ilişkinin açabileceği kaçınılmaz yaralara katlanmasını, olumsuz duyguları ve deneyimleriyle kendi kendine nasıl başa çıkacağı hakkında karar vermesini sağlayın.
Çocuğunuz arkadaş edinmede zorluk çekiyorsa, bunun altında yatan nedenleri bulabilmek için bir uzmandan psikolojik destek alabilirsiniz.
Çocuklarınızın gerçek, yakın dostluklar kurabilmesi duasıyla Allah’a emanet olun.
KIVANÇ TIĞLI BULUT.
PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
