Davranış bozukluğu olan çocuklar
Cemile on bir yaşındaydı. Çok sık yalan söylediği, arkadaşlarına vurduğu, okuldan kaçtığı ve evden para çaldığı için danışmanlık merkezine getirilmişti. Okulda arkadaşları oyunda onun isteğine karşı geldiler diye, bir arkadaşının yüzüne taş atmıştı. Bunun üzerine öğretmeni Cemile’nin mutlaka psikoloğa götürülmesi gerektiğini söylemişti.
Seanslarda öğrenci ile ilgili şu bilgilere ulaşıldı: Cemile, annesi tarafından dışlanan bir kızdı. Anne, kızına olan ilgisizliğini açıkça belli etmekte, bütün sevgisini oğluna vermekteydi. Buna karşın Cemile annesini her şeyden çok seviyordu. Böyle olunca annesinin ilgisizliği Cemile’yi çok üzmekte, derinden yaralamaktaydı. Bu ilgisizlik yetmezmiş gibi, sınıftaki diğer kız arkadaşları da onun hoş olmayan davranışlarından dolayı ondan hoşlanmamaktadırlar. Annenin ilgisiz davranışı, babanın sert ve otoriter tutumu giderek çocukta güvensizlikten doğan bir saldırganlığın başlamasına neden olmuştu.
Önce anne -baba psikoterapi seansına alındı ve okulda öğretmeni ile iletişim kurulup öğrencisine karşı nasıl davranması gerektiği anlatıldı. Cemile’de kısa sürede olumlu değişiklikler görüldü.
Değerli okuyucular, Cemile’de “Davranım Bozukluğu” denilen psikolojik rahatsızlık vardı. Bu tür çocuklarda insan veya hayvanlara, eşyalara zarar verme, kurallara uymada zorlanma, yalan söyleme, çalma gibi davranışlar görülür. Çocuğunuzda aşırı öfke, kendini kaybetme, sık öfke patlamaları, aşırı huzursuzluk, aşırı dürtüsellik, çabuk sinirlenme gibi özelliklerden bir veya birkaçı olduğunda onu mutlaka bir uzmana götürmelisiniz.
Çocuğa gerekli ilgi ve sevgi gösterilmediği takdirde ya da yeterli kaliteli zaman ayrılmadığında dikkat çekmek için davranış bozukluklarına yönelir. Özellikle dayak yiyen, sevgi verilmeyen, ilgi gösterilmeyen çocuk anne babasından intikam almak ister. Aşırı otoriter, katı disiplin ve baskıcı tutum ana babaya karşı öfke ve nefret duygularının gelişmesine ve buna paralel olarak başkaldırıcı bir birey oluşmasına neden olur. Çocuğun kendine güvensiz olması davranış bozukluklarına neden olur. Anne babanın aşırı koruyucu, hoşgörülü tutumu, gerektiğinden fazla özen gösterilmesi fazla kontrol anlamına gelir. Sonuçta çocuk diğer kimselere karşı aşırı bağımlı, kendine güveni olmayan, duygusal olarak çabuk kırılan bir kişi olur. Bu durum çocuğun kendi kendisine yetmesine olanak vermez ve davranış bozukluklarına neden olur.
Davranım bozukluğu yaşayan bir çocuğunuz varsa, bu durumla başa çıkabilmek için önerilerim;
Olumlu davranışlarını ve çalışmasını sıkça övün.
Sinirlendiğinde tehdit içermeyen yumuşak bir tarzda konuşun.
Söyleneni kavradığına emin olmak için söylediklerinizi tekrarlayın.
Sınıf içinde liderlik rolü vermek için fırsat kollayın.
Öğretmen iseniz içe dönük ya da aşırı derecede utangaç ise sınıf arkadaşlarıyla sosyal ilişkiye girmesi için cesaretlendirin.
Kırıldığını düşündüğünüzde onu destekleyin.
Çocuğun zorlanması ya da sıkıntıya girmesi ile ilgili belirtilere dikkat edin, gerginliği azaltmak ve öfke patlamasından kaçınmak için cesaret verin, iş yükünü azaltın.
Öfkesinin nasıl denetlenebileceğini ona anlatın. Örneğin, öfkelendiğinde bulunduğu ortamdan uzaklaşabilir.
Dikkatinizi olumlu davranışları pekiştirmek için kullanın.
Arkadaşları arasında eleştirmekten ve azarlamaktan kaçının.
En önemlisi de çocuğunuza sevginizi belli edin. Bu konuda Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor: “Çocuklarınızı çok öpün, zira her öpücük için size cennette bir derece verilir ki, iki derece arasında beş yüz yıllık mesafe vardır. Melekler öpücüklerinizi sayarlar ve sizin için yazarlar.”
Çocuklarınızın söz dinlemesi duasıyla Allah’a emanet olun.
KIVANÇ TIĞLI BULUT.
PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DÜNYA FM
