Çok Çekingen ve Güvensizim
Değerli okuyucularım; çekingen kişiler çoğunlukla kendi değerlerini fark etmezler, aksine itici ve kişilik olarak yetersiz olduklarına inanırlar. Kendilerini istenmeyen kişiler olarak görürler, toplumdan soyutlanmış, yalnız ve mutsuzdurlar. Bu kişiler dünyayı düşmanca, soğuk ve aşağılayıcı bir yer olarak görür. İnsanlar her an kritize etmeye, eleştirmeye, küçük görmeye ve umursamaz davranmaya hazır gibi algılanır.
Çekingen kişilik bozukluğu ve çekingen kişilik özellikleri olan kişilerde öne çıkan özellikler aşağıdaki şekilde sıralanabilir:
- Pasiftirler ve edilgendirler: Zaten pek az olan arkadaşlık ve sevgili ilişkilerinde kabullenen ve uyum sağlayan edilgen bir tutum sergilerler. İsteklerini ifade etmekte oldukça çekingen davranırlar. Olumsuz herhangi bir tepki alacakları kaygısı ile kendilerine yapılanlara ve söylenenlere karşılık veremezler. Reddedilmeye aşırı duyarlıdırlar:
- Reddedilmemek için ne gerekiyorsa yaparlar. Bu uğurda kendilerinden kolaylıkla tavizler verirler. Reddedilme durumunu yaşamamak için en çok başvurdukları yol reddedilme olasılığı olan ortamlara girmemektir. Arkadaşlarına aşırı bağlıdırlar: Az sayıda arkadaşları vardır ve onlara abartılı biçimde bağlılık ve bağımlılık gösterirler.
Bunun nedeni, onlar tarafından reddedilmeye ve onları kaybetmeye ilişkin aşırı korku ve onlar olmazsa başka kimseyi bulamayacak kadar yetersiz ve aciz olduklarına dair derin inançlarıdır.
- Kariyerlerinde ilerleyemezler: Kendilerini o kadar güvensiz hissederler ki becerilerini ve kapasitelerini kullanmaya cesaret edemezler, hatta hiçbir güçlü yönleri olduğuna inanmazlar. Kendilerini ifade etmede o kadar yetersiz olduklarına inanırlar ki, kariyerlerinde ilerlemek için gerekli olan ilişkileri kuramazlar.
Çekingen kişilerin güvengen olmayı öğrenmesi gerekir;
Güvengenlik; başkalarının haklarına zarar vermeden onları aşağılamadan kişinin kendi hakkını koruması olarak tanımlanabilir. İnsanlar birbirleriyle iletişimdeyken güvengen ve güvengen olmayan davranışlarda bulunurlar. Bu davranışlara örnek verecek olursak kişinin karşısındaki insana normal bir ses tonu ve düzenli bir ritimle konuşması, rahat ve dik beden duruşunda bulunması, anlamlı jest ve mimikler kullanması, ben dilini kullanması güvengen davranışlara örnek olurken; gergin ve kapalı beden duruşunda bulunması, anlamsız jest ve mimikler, aşırı alçak ya da yüksek ses tonu kullanması ve sen dilini kullanması güvengen olmayan davranışlara örnek verilebilir.
Güvengen davranışlara sahip olabilmemiz için güvengenlik, güvengenlik haklarımız ve güvengenlik tekniklerinin neler olduğunu bilmemiz gerekir.
Güvengenlik haklarımız nelerdir?
(SMİTH, 1998) Güvengenlik haklarımızı aşağıdaki gibi sıralamaktadır:
Kendi davranışlarımızı, düşüncelerimizi ve duygularımızı yargılama, bunları uygulama ve sonuçlarına katlanma sorumluluğunu üstlenme hakkımız vardır.
Davranışlarımızı gerekçelendirecek bir neden veya özür göstermeme hakkımız vardır.
Başka kişilerin sorunlarını çözmeye ilişkin bir sorumluluğumuz olup olmadığı konusundaki kararı yargılama hakkı bize aittir.
Fikrimizi değiştirme hakkımız vardır.
Hata yapma ve bundan sorumlu olma hakkımız vardır.
‘Bilmiyorum’ deme hakkımız vardır.
Başkalarıyla baş etme ilişkilerine girmeden önce onların iyi niyetinden bağımsız olma hakkımız vardır.
Karar verirken mantıklı olmama hakkımız vardır.
‘Anlamıyorum’ deme hakkımız vardır.
‘Beni ilgilendirmez’ deme hakkımız vardır.
Çekingenlik tedavisinde psikoterapi görmek oldukça etkilidir. Özellikle danışanın geçmişte yaşamış olduğu, aklından çıkaramadığı travmatik anıları varsa “EMDR travma tedavisi” oldukça kısa sürede etki gösterir.
İlişkilerinizde kendinizi rahat, çekinmeden ifade edebilmeniz duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.
Kaynak:
Bu yazının bir kısmında Sn. Yeter Er’in yazısından alıntı yapılmıştır.
KIVANÇ TIĞLI BULUT.
PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
