Cami veya Kur'an kurslarına zekat verilebilir mi?
Cevap:
Zekat, öşür, sadaka-i fıtrın verilecek yerleri aynıdır.
Zekatın verileceği yerler:
1. Fakirler (zekat verecek kadar mala sahip olmayan kimseler)
2. Miskinler (hiçbir şeyi olmayan kimseler)
3. Zekat memurları (zekatı ve öşrü toplayan memurlar)
4. Mükatep köleler (zamanımızda bulunmamaktadır)
5. Borçlu olup borcundan fazla nisap miktarı malı olmayanlar (başkasından alacağı olup da alamayan kimse de böyledir)
6. Ordudan geri kalan gazilere, kafileden geri kalan hacılara (okuyan talebe, kendini ilim öğrenmeye ve öğretmeye adayan kimse de aynıdır)
7. Yolda kalmış yolcu (velev ki memleketinde malı ve parası olsun)
8. Müellefetü'l-Kulub (Hz. Ömer Efendimiz bu kimselere zekat verilmesi hükmünü kaldırmıştır) Kişi zekatını bunların hepsine birden veya yalnızca birisine verebilir.
Şu hususlara da dikkat edilmelidir:
a) Kişi, fakirlere yemek yedirse ve bunu yaparken de zekata niyet etse, zekat yerine geçmez.
b) Mescit, cami, köprü, yol, çeşme yaptırmak, hac ve cihat etmek için zekat verilmez.
c) Cenaze kefenlemek, ölenin borcunu ödemek için de zekat verilmez.
d) Kişi, usul'lerine (yani anne-baba ve yukarıya doğru dedeleri ve ninelerine) zekat veremez.
e) Kişi, furu'larına (yani çocukları, aşağıya doğru çocuklarının çocuklarına) zekat veremez.
f) Kişi, evlatlıktan reddedilen çocuğuna ve gayri meşru çocuğuna da zekat veremez.
g) Kişi, üvey annesine, üvey annesinin oğluna zekat verebilir.
h) Kişi, kızının kocasına (damadına) zekat verebilir.
i) Kişi karısına (boşanmış olup iddet beklemekte olsa bile) zekat veremez.
j) İslam memleketinde yaşayan veya ziyaret için gelen gayr-i Müslimlere de zekat verilmez.
k) Bayramlarda ve benzeri günlerde fakir kadın ve erkeklere verilen hediyeler, fakir çocuklara verilen harçlıklar, eğer zekata niyet edilirse zekat yerine geçer.
l) Zengin babanın, (babasına mali bağımlılığı olmayan) büyük oğluna fakir ise zekat verilebilir. Küçük oğluna ise zekat verilemez. Çünkü zengin baba, fakir olan küçük oğluna bakmak zorundadır. m) Kişi, erkek kardeşlerine, kız kardeşlerine ve bunların çocuklarına zekat verebilir.
n) Kişi dayılarına, halalarına, teyzelerine ve bunların çocuklarına zekat verebilir.
o) Vergiler, zekat yerine geçmez. Kaynağı, gayesi, oranı ve harcanacağı yerler açısından farklıdırlar. Yukarıda, kendilerine 'zekat verilebilir' dediğimiz kimselerde aranan şart 'fakir olmaları'dır. Ayrıca zekatı verirken, zekata niyet edilmesi ve zekatın, zekat alana temlik edilmesi (bizzat sahibi kılınması) lazımdır. Yukarıdan da anlaşılacağı üzere, camilere, Kur'an kurslarına vb. kurum ve kuruluşlara (yani şahs-i manevilere) zekat verilemez. Ancak, oradaki ilim talebelerine veya kendini bu işe adamış hocalara (fakir iseler), bizatihi mülk edindirme yoluyla zekat verilebilir. Ancak şu da dikkate alınmalıdır ki, aldıkları zekat ve fitreleri toplayıp, bunları zekat verilmesi caiz olan kişilere ulaştırdıkları bilinen ve güvenilen kurum ve yardımlaşma kuruluşlarına zekat, fitre ve öşür verilebilir. Yine yukarıda da zikrettiğimiz gibi, bir kimse, fakir kız kardeşine ve fakir damadına zekat verebilir. Ama zekatı fakir ve evli de olsa bizzat kızına veremez.(Reddu'l-Muhtar; Nuru'l-izah; Dört Mezhep Fıkhı, Abdurrahman el-Ceziri; el-Hidaye)
FANİ DUNYA RADYO FORUM
