ÇOCUKLARIMIZI SORUMLULUĞA ALIŞTIRMAK
Çocuklarımızın, neyi, ne zaman ve nasıl yapacağını bil-melerini isteriz. Çoğu zaman, sorumsuzluk kabahatini de yine çocuklarımızda ararız. Çocuklarımızda görülen so-rumsuz davranışlarda, bizlerin sorumsuzluğunun olduğu-nu bilmeliyiz.
Günümüz eğitim sistemi, çocukların özgür olması adı-na rahat yetiştirilmesini, gençlerin, kişilikli olması adına her isteklerinin yerine getirilmesini empoze etmektedir. Bu an-layış dünyaya eğlence ve oyun gözüyle bakan, hiçbir değer yargısı olmayan, sorumsuz, Amerika-Avrupa vari genç-lerin türemesine neden olmuştur. Bizlerin bu tuzağa düş-memesi, doğru anne-baba tutumları sergilemesi ile olur. Sorumluluk sahibi çocuklar için, doğru anne baba tutum-larını şöyle özetleyebiliriz.
1-Çocuğunuza Aşırı Koruyucu Olmayın: Bir çok anne baba, "Çocuktur, anlamaz; biz onun adına doğru ola-nını yapıyoruz" diyerek çocuğun bütün sorumluluklarını üzerlerine alırlar. Yemeğinden giyimine, ev ödevlerine, ho-bi ve arkadaş seçimine kadar, çocuk adına herşeye anne baba karar verir. Bu kararlara uyan çocuk sevilir, uymayan çocuk sevilmezler. Her ihtiyacı anne baba tarafından karşı-lanan, devamlı neyi nerede ve nasıl yapacağı kendisine hatırlatılan, yanlış yaptığında azarlanan ve kınanan çocuklar “gölge silik, bağımlı, gölge bir kişilik” geliştirirler. Anne babaya sormadan bir iş yapamazlar, kendilerine güvenleri yoktur. Karşılaştıkları bir problemi çözmekte güçlük çekerler. Aşırı korunan çocuklar, anne baba yardımı olmadan ödevlerini yapamaz. Devamlı anne baba kont-rolünde ders çalışır. Bu çocuklar ders çalışma alışkanlığı kazanamadıkları gibi, aldıkları başarılardan da zevk duymazlar. Başarı gibi görünen bütün çabaları anne ba-balarını memnun etmek ve onların sevgisini kazanmak içindir. Sınavda zayıf aldıkları zaman, zayıf aldıkları için değil, anne babanın sevgisini ve desteğini kaybet-mekten korktukları için üzülürler.
Sorumluluğu öğretmek için sorumluluk vermeye is-tekli olmalısınız. Nutuk çekerek, çocuğun sorumluluk-larını üzerinize alarak sorumluluk öğretemezsiniz. Bir ana baba olarak, biraz gerisinde durup bir şeylerin ol-masına izin verme yürekliliğini göstermelisiniz. Çocu-ğunuzun hata yapmasına ve bu hatalarını düzeltmesine izin vermelisiniz. Çocuğunuz, sorumluluk aldıkça, olumsuz sonuçlarına katlandıkça ve olumlu sonuçları ödüllendirdikçe çocuğunuz sorumluluklarını öğrenecektir.
2- Çocuğunuza Aşırı Hoşgörülü Olmayın; Aşı-rı hoşgörülü anne - babalar, çocuğun her istediğini hiç-bir denetleme ve sınırlama olmadan kabul eden ana-babalardır. Bu tür ailelerde çocuğa sayısız haklar tanınır. Davranışlarına sınır çekilmez. Verilen cezalar yetersiz kalır ve çocuk tarafından ciddiye alınmaz. Çocuk, tüm insiyatifî elinde toplar. Abartılmış bir sevgi ortamında büyüyen çocuklar aşırı derecede şımartıldığından, ha-yata eğlence ve oyun gözüyle bakarlar. Bu çocukların, sorumluluk almaları, disipline olmaları mümkün de-ğildir.
3-Çocuğunuza Aşırı Baskıcı Ve Otoriter Ol-mayın: Birçok ebeveyn, çocuğun kişilik özelliklerini ge-reksinmelerini, ilgilerini dikkate almadan. Katı bir disip-lin uygularlar. Çocuk, her kurala uymak zorunda bırakı-lır, veya çocuğun gücü yetmeyecek, sorumluluklar veri-lerek, başarması beklenir. Otoriter ebeveyn kendilerini toplumsal otoritenin bir temsilcisi olarak görür ve ço-cuktan mutlak itaat beklerler. Çocukları itaatli olmaya alıştırmak amaç değil araçtır. Baskıyla yetişen çocuklar, silik kişilikli, karar veremeyen, sorumluluk almaktan korkan bireyler olurlar..
4-Çocuğunuza Güven Verici, Hoşgörülü Tu-tumla Yaklaşın: Ailede ilişkiler, karşılıklı sevgi, saygı ve hoşgörü temeline dayanmalıdır. Paylaşma ve işbirliği yanında herkesin uyacağı kurallar belli olmalıdır. Ancak kurallara uyulması baskıyla, korkuyla değil, herkesin gönüllü olarak benimsemesiyle sağlanmaya çalışılmalı-dır. Amaç çocuğu sindirmek değil, ona sorumluluk duy-gusu kazandırmaktır. Çocuklar kendi işlerini görmeye alıştırılmalı, yaptıkları hatalarını düzeltmeye izin ve-rilmelidir. Çocuğa yapabileceği işlerin sorumluluğu ver-meli, çocuk adına karar vermemeli onların görüşleri de alınmalıdır.
Emine Bulut Karadağ
FANİ DUNYA RADYO FORUM
