Çocuklarda Duygusal İstismar ve İhmal
Değerli okurlar, duygusal ihmal ve istismar çocukluk çağında birçok farklı tavır ve davranışı içeren, ciddi ve sık görülen bir çocukluk çağı istismarıdır. Duygusal istismar ve ihmal çeşitlerini şöyle sıralayabiliriz;
Reddetme/Yok sayma: Ebeveynlerin çocukla bağlanma geliştirmedikleri ve reddedici davranışlar sergiledikleri durumdur. § Çocuğa istenmediği çeşitli şekillerde söylenir. § Çocuk aile içinde sürekli olarak suçlanır, hor görülür, isim takılır, alay edilir. § Konuşmama, bırakılacağını, terk edileceğini belirtme ya da aile içinde günah keçisi olarak sürekli eleştirme şeklinde yapılan duygusal istismar şeklidir. § Ebeveynler fiziksel olarak vardır ancak duygusal olarak yoktur. § Çocuğa gelişimi için gereken yakınlaşma, sevgi, ilgi ve bağlılığı göstermeyen soğuk yaklaşımlar içindedirler. § Çocuğun ayrı bir birey olarak kabul edilmemesi, ihtiyaçlarının karşılanmaması, evde o yokmuş gibi davranılması, kişiliğinin, kabiliyetinin ve başarılarının yok sayılması, hiçbir işe yaramadığının hissettirilmesi veya söylenmesi ve genelde çocuğun yaptıklarının onaylanmaması durumudur.
Yalnız bırakma/İzole etme: Çocuğun yaşıtları içinde bulunması, etkinliklere katılması engellenir, yalnızlığa itilir. § Odasına ya da başka kapalı alanlara bırakılarak cezalandırılır. § Çocuğun denetimsiz yalnız bırakılması, arkadaş gruplarına, okul sonrası aktivitelere katılmasına izin verilmemesi, çocuğa yaşamda yalnız olduğunun söylenmesi ya da hissettirilmesi olarak tanımlanır.
Korkutma/Yıldırma: Ebeveynin çocuğu korkutması, tehdit, azarlama, suçlama, aşağılama, gözdağı verme yollarıyla korku dolu bir ortamda yaşamasına neden olması olarak tanımlanır. § Çocuğu sindirmek için söylenen “beni üzersen ölürüm, seni bırakırım, çok hasta olurum, üvey anne eline kalırsın, annesiz büyürsün” gibi sözlerle gelen istismar çocukta suçluluk ve öfke duygularına yol açacak, kaygı ve korku yaşatacaktır.
Suça yöneltme/İtme: Çocuğun toplumun kurallarına karşı davranmasına göz yumulması ya da bu davranışların pekiştirilmesi, suça yönelmesine zemin hazırlanması, bu tür davranışlarına engel olunmaması, çocuğa iyi kötü kavramlarının öğretilmemesi bu grup altında yer alır.
Duygusal gelişim ve sosyal beceriler çocuğun erken çocukluk döneminde yaşadığı ilişkilerin gücü ve kalitesine bağlı olarak gelişir. Çocuğa bakım veren kişi çocuğun duygusal ihtiyaçlarını önemsemez ve böyle bir ihmal ortamında büyüyen çocuğun bakım verenle ilişkileri de eksik olacak, bağlanma eksik kalacaktır.
Çocuk bir istismar yaşadığında; Dünyanın tehlikeli ve güvensiz bir yer olduğunu düşünür. Acizlik ve savunmasızlık duyguları oluşur. Tehlike ve zorlukları olduğundan daha büyük algılar. Kendini değersiz hisseder, depresyon ve posttravmatik stress bozukluğu bulguları olan hissizlik veya aşırı uyarılmışlık hali ortaya çıkar. Duygusal istismar sonucunda çocuğun; zihinsel ve fiziksel gelişiminin, akademik performansının, IQ değerinin, hafızasının, öğrenme kapasitesi ve beyin hacminin etkilendiği gösterilmiştir. Duygusal istismara uğrayan çocuklarda geniş bir sosyal ve davranış bozukluk çeşitliliği, depresyon, kaygı, kişilik bozuklukları ve saldırganlık görülebilmektedir
Duygusal istismara uğrayan çocukların annelerinde yapılan çalışmalarda, annelerin kendilik algılarında, dürtü kontrolünde ve kişiler arası ilişkilerinde önemli problemler saptanmıştır. Annelerin özgüveninin, problem çözme becerilerinin zayıf olduğu, geçmişlerinde istismar deneyimleri olduğu, çocuğun gelişimi, davranışları ve duygusal tepkileri konusunda gerçek dışı beklentileri bulunduğu, zihinsel ve duygusal olarak donuk ya da nörotik özelliklere sahip olduğu, farkındalıklarının zayıf olduğu üzerinde durulmuştur. Bu çocukların annelerinin sosyal paylaşımı az olan ya da sosyal desteği daha az algılayan anneler oldukları bildirilmektedir.
Çocuklarınızı ihmal etmemeniz ve onları ayrı bir birey olarak koşulsuz sevebilmeniz duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT. PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
Kaynak: Sn. Meltem Dinleyici ve Sn. Figen Şahin Dağlı’nın “Duygusal İhmal ve İstismarın Çocuk Üzerindeki Etkileri” adlı derlemesi.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
