İlişkilerde Kıskançlık
Günümüzde en çok kabul gören tanıma göre romantik ilişkilerde kıskançlık, bireyin yaşadığı ilişkinin gerçek veya hayali bir rakip tarafından tehdit edildiğini hissetmesiyle birlikte özsaygısının ve romantik ilişkisinin olumsuz bir şekilde etkilenmesi ve bireyin bu durum karşısında gösterdiği bilişsel, duygusal ve davranışsal tepkilerdir. Bu tanıma göre kıskançlık bir ilişkinin sona ereceği beklentisinden kaynaklanabilir veya bir rakibin ilişkinin niteliğini tehdit etmesiyle ortaya çıkabilir (White ve Mullen, 1989).
Romantik ilişkilerde yaşanan kıskançlık hem erkekler hem de kadınlar tarafından yaşanan ve ilişkileri etkileyen en güçlü duygulardan birisidir Romantik ilişkilerde kıskançlık hissetmek, bazen sevginin kanıtı olarak görülse de araştırmalara, göre kıskançlık yaşantısı bireylerde kızgınlık, öfke, kin, nefret, kendine acıma, kırgınlık, güvensizlik gibi birçok karmaşık ve olumsuz duyguyu açığa çıkarmaktadır.
Ayrıca kıskançlık duygusu çoğu zaman şiddet, intihar, cinayet ve flört problemleri gibi romantik ilişkileri yıpratan çok çeşitli davranışlarla sonuçlanabilen önemli sorunlardan biri olmaktadır.
Kıskançlıkla ortaya çıkan birbirinden farklı bu duygu ve davranışlar, ilişkiye zarar vererek kıskançlıkla baş etmeyi olumsuz etkileyebilmektedir. Romantik ilişkilerde kıskançlıkla başa çıkmak için gösterilen iletişim tepkilerini dört boyut altında toplamışlardır. Bunlar:
1 - Yapıcı iletişim: Kıskanç bireylerin, ilişkilerini korumak veya partnerlerini geri kazanmak için, onları suçlamadan kıskançlık hakkındaki duygularını ve düşüncelerini içtenlikle paylaşmaları, çok iyi bir partner olmaya çabalamaları gibi davranışları içeren iletişim olarak tanımlanmaktadır.
2 - Yıkıcı iletişim: Tartışmacı ifadeler, tehditler, suçlamalar, partnerin kendisini kıskanç hissedeceği hoşa gitmeyen girişimlerde bulunmak veya partnere gerçekten fiziksel şiddet uygulamak gibi olumsuz değeri yüksek tepkileri, bir başka ifade ile kıskançlık hakkında partnere yönelik, doğrudan ve saldırgan bir iletişimi ifade etmektedir.
3 - Rakip odaklı iletişim: Kıskançlık hissedildiğinde, partnerin davranışlarını soruşturmak, partner ile rakip arasında nasıl bir ilişki olduğunu anlamak, partnerin muhtemel rakiplere erişimini kısıtlamak, rakip ve rakip ilişki hakkında daha fazla bilgi elde etmek için rakiple iletişim kurmak, partnere ve arkadaşlara, rakip olarak algılanan kişinin ne kadar çirkin, beceriksiz, aptal, başarısız, cimri, aşırı zayıf, korkak, bencil, düşüncesiz, sıkıcı ve şaşkın olduğu gibi sözler söyleyerek olumsuz yorumlar yapmak, etrafta başka kişiler varken partnerin elini tutmak gibi davranışları içeren bir iletişimi ifade etmektedir.
4 - Kaçıngan iletişim: Kıskançlık hissedildiğinde partnerden fiziksel veya duygusal olarak geri çekilme, partnerle iletişim kurmayı tamamıyla reddetme veya durumdan kaçınma davranışlarını içeren iletişim olarak tanımlanmaktadır
“Psikanalize” göre kıskançlık hep var olan evrensel bir duygudur. Bilinçdışı süreçlerle gerçekleştirdiğimiz, sevilen kişiyi ve ilişkiyi tehdit eden dış etkenleri yok etme çabasıdır. Ancak patolojik boyutta bir kıskançlık, düşük özsaygının, duygusal bağımlılığın, kendine güvensizliğin oluşturduğu bir rahatsızlıktır.
Kıskançlık duygusunun nedenleri arasında, özgüven eksikliği, karşı tarafa güvenmeme ve sevdiği kişiyi kaybetme korkusu yer alabilir. Kıskanan kişi, geçmişte güvenini sarsıcı olaylar yaşamış olabiliyor. Erken bebeklik ve çocukluk döneminde yaşanan olumsuz bağlanma süreçleri ve tetikleyici olaylar, kişinin ruhsal gelişimini olumsuz yönde etkileyebiliyor. Özellikle, çocukların erken yaşlarda ailelerinde tanık oldukları aldatılma gibi güven sarsıcı bir durumun yaşanması ve bu süreçlerin çocuklara yansıtılması, ruhsal gelişimlerinin bozulmasına ve aşırı kıskanç bireyler olmalarına neden olabiliyor. Ergenlik dönemine kadar böyle sorunlarla karşılaşan kişiler, ilerleyen yaşlarda kendi romantik ilişkilerinde güvensiz hale gelebiliyor.
Bu durumdaki kişi, önlenemez bir halde herhangi bir belirti olmaksızın takıntılı olarak kıskançlık hissediyor ve sevgiden mahrum kalma korkusu, sevildiğini görmesine engel oluyor.
Romantik ilişkilerinizde sağlıklı, özgüvenli ilişkiler kurmanız duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT. PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
