Okul başarısında aile tutumlarının önemi
Bir ailenin tek çocuğu olan Dilek, bir Anadolu lisesinin 2. sınıfında okumaktadır. Liseye çok yoğun bir çalışmayla ve annesinin baskısıyla hazırlanarak girmiştir. Anne ve babanın lise 1. sınıfa gelinceye kadar en çok ilgilendikleri konu, kızlarının okul başarısı olmuştur. Anne-baba ile genç arasında bugüne değin sağlıklı hiçbir iletişim ortamı oluşmamıştır. Bir keresinde, kendisini oyunlarına almadığı için, çocuğu sevmeyen bir arkadaşı, annesine, kızının sigara kullandığını söylemiş bunun üstüne konuyu inceleme gereği bile duymayan annesi, kızını cezalandırmıştır.
Aile çocuklarının okul başarısızlığı nedeniyle danışmanlık merkezine başvurmuştur. Yaptığımız seansta genç, bu yıl sınıfta kalabileceğini söylemiştir. Derslere ilgisizce misafir gibi giren genç, aldığı her düşük notu mutlu şekilde annesine söylemektedir. Bu örnek vakamız tipik bir pasif-agresif okul başarısızlığı örneğidir. Deniz, adeta annenin mutsuzluğuyla huzurlu olmakta ve onu en duyarlı olduğu konuda cezalandırmaktadır. Gencin bu tutumu pasif bir direniş, ya da boykot şeklinde yorumlanır.
Yapılan çalışmalar, başarısız gencin kızgınlığının temelinde ebeveyn otoritesini red isteğinin yattığını, gencin otoriteyi kısıtlayıcı ve haksız olarak algıladığını göstermiştir.
Değerli okuyucular; her anne ve baba, çocuğun bireysel kapasitesinin elverdiği oranda yapabileceğinin en iyisini yapmasını bekler. Burada önemli olan, çocuğun veya gencin başarılarının saygı ile karşılanması, buna karşılık hazır ve yeterli olmadığı bir takım şeyleri başarıp, tamamlaması konusunda baskı yapılmamasıdır. Çalışmaları ailesi tarafından desteklenmeyen ve başarısızlıklarından dolayı eleştirilen çocuk, kendini değersiz bir kişi olarak görür, kendini küçümser.
Bu da onun var olan yeteneklerini gizlemesine neden olabilir. Çocuklarına destekleyici bir ortam sağlayan, başarılarıyla ilgilenen, gelecek çalışmaları için onları teşvik eden, onlara sevgi ile yaklaşan ailelerin çocuklarında okul başarısının yüksek olduğu görülür.
Bazen de çocuk erişemeyeceğini düşündüğü yüksek başarıya ulaşmak için aşırı ve sürekli ebeveyn baskısı hissettiği zaman bu sabit baskı ile başa çıkamaz. Buna bağlı olarak da anne ve babasının kendisinden beklediğini düşündüğü başarıyı elde edemez. Aşırı eleştiren anne-baba, çoğunlukla kabul görmeyen, ne sevilen ne de kolay sevebilen kişilerdir.
Hep sevilmeme korkusunu yaşadıkları için çocuklarının daha başarılı olması için uğraşırlar. Yıkıcı eleştiri, kabul etmeme davranışını da beraberinde getirir.
Öte yandan; anne babaları tarafından aşırı korunan çocuklarda da okul başarısında düşmenin yanısıra, gece işemeleri, içine kapanma, karın ağrısı, sık sık soğuk algınlığına yakalanma ve utangaçlık görülebilir. Dikkat edilmesi gereken, her başarısızlıktan çıkarılacak derstir. Bir başka nokta ise, çocuğun kendi kendisi ile yarışarak başarı grafiğini yükseltebilmesidir. Çocuğu başarılı arkadaşları ile kıyaslamak yerine kendisiyle kıyaslamak gerekir. Önemli olan çocuğun dünü ile bugünü arasında görülebilen somut farktır.
Anne ve babanın beklentisi çocuğun yeteneğinin üzerinde ve yüksek olduğu zaman çocuğun cesareti kırılır.
Çocuk anne ve babasını hayal kırıklığına uğratmaktan korkar. Oluşan bu başarı ile ilgili kaygı, çocuğu yeni girişimlerden ve denemelerden alıkoyar. Çünkü o böylelikle kendini başarısız olmaktan korumuş olur. Aynı şekilde yüksek beklenti yerine düşük ebeveyn beklentisi karşısında çocuk kendini zorlamaz. Çünkü zaten annesi ondan ödevini tamamlamasını beklememektedir.
Çocuklarınızın başarılı olması duasıyla Allah’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT.
PSİKOTERAPİST DANŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
