Sınavım Yaklaştı Çok Kaygılıyım
Selma lise mezunuydu ve geçen sene okurken sınava girmişti. Bu sınava iyi bir şekilde hazırlanamamıştı. Sınava gireceği zamandan birkaç ay önce çok sevdiği teyzesi önemli bir hastalığa yakalanmıştı. Selma’nın o ana kadarki çalışmaları çok iyi giderken ve dershanedeki deneme sınavlarında iyi puanlar alırken teyzesinin bu olumsuz haberiyle adeta yıkılmıştı. Aklını ders çalışmaya veremiyordu. Derken sınava girdi sınavda zor sorulara çok zaman harcadığından ve kafasını toparlayamadığından zamanını yetiştiremedi.
Sınav görevlisi “sınavın bitmesine yarım saat kaldı” dediğinde, Selma’nın daha çözecek 30 sorusu vardı. Selma’nın o sene sınav sonucu düşük geldi ve istediği yerler olmadı. Tekrar bir sene daha hazırlanıp sınava girmeye karar verdi. Danışmanlık almaya da tam bu zamanda karar verdi.
İlk seansta danışanımı tek aldım, seansın bitmesine yirmi dakika kala annesi de bize katıldı. Anne Tuğba hanım kızıyla ilgili sorunlardan bahsederken şöyle bir cümle kullandı; “Kıvanç hanım geçen sene bir talihsizlik yaşadık, kızım derslerine gereken dikkati veremedi.
Sınavda da zamanı yetiştiremedi. Şu anda da deneme sınavlarına girerken bile çok heyecan yapıyor, sınava girmeden önce bazen karnı ağrıyor, uyku düzeni bozuluyor, gene zamanını yetiştiremeyeceğinden korkuyor. “Farkındaysanız bu danışanımın annesi kızının sınavından sanki kendi sınavı gibi bahsediyordu.
Kimin kaygısı, kimin sınavı birbirine karışmıştı. Muhtemelen annenin kaygılı ve panik hali kızına olumsuz bir şekilde yansıyordu. Annenin sağ beyninden kızının sağ beynine sözsüz iletişim şeklinde kaygı bulaşıyordu.
Sonraki seanslarda EMDR tekniği ile geçen sene yaşamış olduğu olumsuz sınav deneyimi çalışıldı. İkinci EMDR seansında, “Geçen sene yaşamış olduğum sınav geçmişte kaldı. Geçen sene böyle bir talihsizlik yaşadım diye bu sınavda da böyle olacağına dair elimde somut bir kanıtım yok. Bu sene başarabilirim” şeklinde olumlu bilişleri oluştu.
Danışanım ile sınava daha rahat özgüvenli bir şekilde girebilmesi amacıyla Hipnoz yönteminden yararlanıldı. Danışan hipnoz ile ilgili bilgilendirildi ve hipnoza yatkınlık testi uygulandı. Danışanıma orta düzeyde bir trans halinde sınav öncesi ve sınav günü tekrar yaşatıldı. Danışan ile yapılan görüşmelerden alınan bilgiler ışığında kendisini en çok olumsuz etkileyen olayın arkadaşlarının sınav saatini panik bir şeklide beklemesi olarak bildirdi. Hipnotik hikâye oluşturulup, okul bahçesinde arkadaşlarının panik olmasına rağmen kendisinin sakin ve rahat kalma becerisi yaşatılarak tecrübe ettirildi. Rahatlama ve gevşeme telkinleri verilerek sınav heyecanını kontrol edebilmesi, sınav sırasında zamanını daha iyi kullanabilmesi ve çözdüğü sorulara dikkatini daha çok verebilmesi sağlandı.
Terapinin bitmesinden 2 hafta sonra yapılan izleme görüşmesinde, yine zaman zaman kaygıları olmasına rağmen, sınavlara artık daha rahat girdiğini ve üniversite sınavında başarılı olduğunu ve iyi bir üniversiteye girdiğini anlatmıştır.
Değerli okuyucular, sınav kaygısı olan kişide fizyolojik olarak; uykusuzluk, çarpıntı, kâbus görme, terleme, titreme, mide bulantısı, baş ağrısı gibi belirtiler görülürken, davranışsal olarak; gerginlik, sinirlilik, öfke, karamsarlık, mutsuzluk, isteksizlik gibi belirtiler de ortaya çıkar.
Bilişsel olarak öğrencide;
• Bu sınavda başarılı olamayacağım.
• Bu sınav sonunda her şey berbat olacak.
• Bu sınavda başarısız olursam not durumumu asla düzeltemem.
• Sınav sırasında heyecandan bildiğim her şeyi unutabilirim.
• Kendimi yetersiz ve eksik görüyorum.
• Ailemin yüzüne nasıl bakarım gibi birtakım olumsuz düşünceler gelişebilmektedir.
Bu tür olumsuz düşünceler gencin dikkatini toplamasını engelleyerek, sınav üzerine yoğunlaşmak yerine başka yönlere dikkat vermesini sağlar. Bu da sınav başarısını olumsuz yönde etkiler.
Sınav kaygısını oluşturan psikolojik faktörlere baktığımızda ise;
Meli malı lamak: Her şey bizim için anayasa maddelerine bağlanmıştır, yere zaman ve duruma göre değişmezler. “mükemmel olmalıyım”, “başarılı olmalıyım”, “en yüksek puanı ben almalıyım.”
Facialaştırmak: Emniyet içinde olmak, mutlaka garanti gibi algılanır. Bu eğilim içinde olan öğrenciler daha yoğun karamsarlık yaşarlar. “Sınavda kötü not alırsam mahvolurum.” Sınıfta görüşümü söylersem rezil olurum.”
Çevrenin ipoteğine girmek: Öğrenci çevre için yaşamaktadır en büyük ödül ve cezayı çevreden alır.
Öğrencinin kendi düşüncesi önemli değildir. “Annem ve babam ne der?” “Arkadaşlarım ne düşünür?”
EMDR ve Hipnoz sınav kaygısında; kaygıyı azaltmada ve başarıyı artırmada etkili ve kolay uygulanabilir bir tedavi metotları olarak etkililiği kanıtlanmıştır.
Çocuklarımızın sınavlarında rahat ve başarılı olması duasıyla Allah (c.c)’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT PSİKOTERAPİST DANIŞMAN
FANİ DUNYA RADYO FORUM
