Gönderen Konu: Emanet Bilinci (Okunma sayısı 74 defa)

fanidunya NET · « : Ağustos 21, 2023, 08:49:32 ÖÖ »

Emanet Bilinci

اِنَّا عَرَضْنَا الْاَمَانَةَ عَلَى السَّمٰوَاتِ وَالْاَرْضِ وَالْجِبَالِ فَاَبَيْنَ اَنْ يَحْمِلْنَهَا وَاَشْفَقْنَ مِنْهَا وَحَمَلَهَا الْاِنْسَانُؕ اِنَّهُ كَانَ ظَلُوماً جَهُولاًۙ

“Biz emaneti göklere, yerküreye ve dağlara teklif ettik ama onlar bunu yüklenmek istemediler,
ondan korktular ve onu insan yüklendi. Kuşkusuz insan çok zalim, çok bilgisizdir.”

(Ahzab, 33/72.)

Hepimizin iyi bildiği ve günlük hayatta kullandığı bir kelime olan emanet, “güvenmek, korku ve endişeden emin olmak” manasındaki “emn” kökünden gelmektedir. “Emanete hıyanet etmek” deyiminde olduğu üzere hıyanet kelimesinin karşıt anlamlısı olarak kullanıldığı gibi “güvenilir olmak” anlamında da kullanılmaktadır. “Güvenilen bir kimseye koruması için geçici olarak bırakılan şey” manasındaki kullanımı ise daha yaygındır. (Ragıb el-İsfahani, el-Müfredat, “emn” md.; İbn Manzur, Lisanü’l-Arab, “emn” md.; Ali Toksarı, “Emanet”, TDV İslam Ansiklopedisi, 11/81.)

Kur’an-ı Kerim’de emanet kelimesi farklı ayetlerde geçmektedir. Bu ayetlerden bir kısmında tevdi edilen bir emanete sahip çıkmak, güveni boşa çıkarmamak, emanetlere riayet etmek anlamlarında kullanıldığı görülmektedir. (Bakara, 2/283; Enfal, 8/27; Müminun, 23/8; Mearic, 70/32.) Yukarıda meali verildiği üzere, emanetin kendilerine teklif edildiği göklerin, yerin ve dağların bu sorumluluğu yüklenmekten çekindiklerini ifade eden Ahzab suresinin 72. ayeti, bu emaneti insanın yüklendiğini belirtmektedir. Bu ayet emanetin, insandan daha büyük, güçlü ve dayanıklı gibi görülen göklerin, yerin ve dağların taşıyamayacağı kadar ağır ve önemli olduğunu göstermektedir. Bu ağırlık ve önemdeki emaneti, bunu yüklenecek kabiliyet ve özelliklere sahip olan insan yüklenmiştir. O hâlde, bu sorumluluğun altına giren insan şuursuz ve cahil olmamalı, kimliğinin, kabiliyetinin ve yüklendiği emanetin farkında olmalı, taşıdığı emanetin hakkını yerine getirmeye gayret etmelidir. Zira son derece önemli ve değerli olan bu emanet yükümlülüğü iyi korunduğu, hakkı teslim edildiği takdirde insanı kurtuluşa götürecek, eşref-i mahlûkat seviyesine çıkaracaktır. Aksi olduğunda ise insan, emaneti zayi edecek ve kaybedenlerden olacaktır. İşte bu yüzden emanet, insandan başka bir varlığın yüklenmeye cesaret edemeyeceği kadar büyüktür, önemlidir ve değerlidir. (DİB Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsiri, c.4 s.405-407.)

Peki, insanın yüklendiği, son derece önemli olan bu emanet nedir? Tefsirlerde, ayette zikri geçen emanet ile genel anlamda dinin, Allah’ın insana yüklediği farzların/sorumlulukların, itaatin; yapılmasında mükâfat, terkinde ise azap olan şeylerin ve bilinen manasıyla emanetin kastedildiği yönünde açıklamalar yer almaktadır. Bu görüşleri ayrı ayrı sıralayan Taberi, ayette zikredilen ve insanın yüklendiği emanet ile hem dinî anlamdaki emanetin hem de insanlar arasında kullanıldığı şekliyle emanet manasının kastedildiği yönündeki görüşü tercihe şayan bulur. (Taberi, Camiu’l-Beyan, 20/336-342.) Buna göre mümin, bütün yönleriyle emanete sahip çıkmalı, her açıdan güvenilir olduğunu göstermelidir. İşte emanetin ağırlığı, sorumluluğun büyüklüğü burada ortaya çıkmaktadır. Aksi hâlde insan, ayetin ifadesiyle nefsine zulmetmiş olacak, Rabbine karşı yapması gereken sorumlulukları yerine getirmediği, emanetin hakkını gözetmediği için de cehaletin pençesine düşmüş olacaktır. (Matüridi, Te’vilât, 8/421.)

Kur’ani manalarıyla emanete sahip çıkmak gerektiği gibi emaneti ehline vermek de Kur’ani bir emirdir: “Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emreder. Allah size ne güzel öğütler veriyor. Şüphesiz Allah her şeyi işitmekte, her şeyi görmektedir.” (Nisa, 4/58.) Bu ayette özellikle vurgulanan emanet ve adalet, tarih boyunca insanların huzur ve mutluluklarında belirleyici olmuştur. Emanetler ehline verildiği ve adalete riayet edildiği müddetçe toplumda huzur ve saadet var olmuş, aksi ortaya çıktığında ise huzursuzluklar, kavgalar, savaşlar, kargaşalar ortaya çıktığı görülmüştür. Bu açıdan bakıldığında, emanet ve adaletin, bireylerden başlayarak toplumun tüm katmanlarını doğrudan ilgilendiren herkesin riayet etmesi gereken temel ilkeler olduğu görülmektedir. Emanet, korunması istenen maddi ve manevi değerdir. Kişinin kullanıp sahibine iade etmek üzere aldığı eşya emanet olduğu gibi; ilim, din, antlaşma ve sözleşmeler, komşuluk hakları da birer emanettir. Bütün bunlar korunacak, hak edenlere teslim edilecek, ne maksatla verilmiş ise ona uygun olarak kullanılacaktır. (DİB Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsiri, c.2 s.81.) Her alanda olduğu gibi özellikle bütün bir toplumu ilgilendiren, kamu menfaatinin söz konusu olduğu durumlarda işi ehline vermek, liyakati öncelemek emaneti ehline verme sorumluluğunun vazgeçilmezidir.

Buna göre bir Müslüman olarak emanet bilincine sahip olmak hayatımızın her alanını kapsar. Bu bağlamda; işimiz bir emanettir; hakkını vererek yapmak, en güzel şekilde yerine getirmek emanetin gereğidir. Ailemiz bir emanettir; sevmek, saygı göstermek, korumak ve kollamak, eğitmek, helal lokma yedirmek emanetin gereğidir. İçinde yaşadığımız dünya emanettir; sevmek, korumak, sahip çıkmak emanetin gereğidir. Bedenimiz emanettir; sağlığımızı korumak, ömrümüzü Allah yoluna vakfetmek, uzuvlarımızı kötülüklerden ve haramlardan korumak emanetin gereğidir. Anne babamız emanettir; sahip çıkmak, sevgi ve ilgi göstermek, iyi muamelede bulunmak emanetin gereğidir. Örnekler çoğaltılabilir elbette. Ancak, önemli olan, emanetin bizi her açıdan kuşattığını görebilmektir. Dahası, hayatımızı bu bilinç üzere sürdürebilmektir.

İman ve mümin kelimelerinin emanet kelimesiyle aynı kökten olduğunu bir kez daha hatırlamakta fayda vardır. Buna göre, mümin ‘emin’dir. Güvenir, güven verir. İnanır, kendisine inanılır. Zira emanete hıyanet etmemeyi emreden Kur’an (Enfal, 8/27.), emanete riayet etmeyi de kurtuluşa erecek olan müminlerin bir vasfı olarak zikreder. (Müminun, 23/8.) Mümin kelimesinin bu anlamları yukarıdan itibaren zikredilen tespitlerle birlikte değerlendirildiğinde, emanetin sadece korunmak üzere bir başkasına bırakılan eşyayı ifade etmekten çok öte anlamlar içerdiği görülecektir. Öyle ki emanet bir müminin hayatının merkezindedir. Aldığı nefesten içtiği bir yudum suya; el, kol, göz, kulak gibi uzuvlarından bütün benliğine; ailesinden çevresine ve nihayet bütün bir dünyaya ve insanlığa kadar uzanan geniş bir yelpazeye sahiptir emanet bilinci. Başta Yüce Allah’a vermiş olduğumuz söz gereği O’na karşı olan sorumluluklarımız olmak üzere, sahip olduğumuz veya etkileşim içerisinde bulunduğumuz, sorumluluk alanımıza giren her şey emanettir bizlere..

RADYO FANİDUNYA FM
Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

FANİ DUNYA RADYO FORUM

FANİDUNYA FM MOBİL (Yenilendi)

FANİDUNYA FM

Gönderen Konu: Emanet Bilinci (Okunma sayısı 74 defa)

fanidunya NET

Emanet Bilinci

BENZER KONULAR