CUMA NAMAZININ HÜKMÜ VE HİKMETİ
Resulûllah (S.A.V.) Efendimiz, bir hadis-i şeriflerinde “Cuma kendinden önceki cumaya kadar olan günahların kefaretine sebeptir. Ve dahi üç gün fazlası için de kefarettir” buyuruyor. Yani kabul olunmuş bir Cuma namazı, kendinden önceki 10 günü temizliyor. Bir Müslüman Cuma günü boy abdestini alarak, temiz elbiseler giyerek, malayani laflar etmeden, kimse ile kavga etmeden camiye gelir, besmele ile sağ ayağıyla girer ve yine namaz bitene kadar dünyalık ile meşgul olmadan sükut içinde hutbeyi dinler, namazını kılar ve evine dönerse 10 günlük günahları affolunur. Tabii bu kefaret büyük günah işlememek şartıyladır. Âlimlerin ekseriyeti “büyük günah işlememesi lazım” diyorlar.
CEMAAT İLE KILINAN NAMAZ KESİN KABUL OLUNUR
Beş vakit namaz da aynı Cuma namazı gibi günahlara kefalettir. Yine büyük günahlardan sakınmak şartıyla 5 vakit namaza devam edilirse iki vakit arasındaki günahlar affolunur. Çünkü Hazreti Allah, Kur’an-ı Kerim’de “iyilikler kötülükleri giderirler” buyuruyor. Tabii bu kefarette de yine kabul olma şartı vardır. Kabul olmuş iki namaz arasındaki küçük günahlar affolunur. Onun için sürekli namazı camide kılın diyoruz. Camiye gidip imama uyduğunuz zaman o namaz garanti olur. Çünkü imam cemaatin kefilidir. Peygamberimiz’in hadisi böyle. İmamlık sorumluluk ister. Namazı kötü kıldırdıysa cemaatin borcunu yüklenir. İyi kıldırmış ise de cemaat sayısı kadar sevap alır. Fakat cemaatin namazı garantidir.
CUMANIN FARZ OLMADIĞI KİŞİLER
Ebu Davud ve Nesai’den nakledilen bir hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz, “Cuma namazı her Müslüman’ın üzerine farz-ı ayındır” buyuruyor. Cuma namazı için cemaat şarttır. Ancak dört zümreye Cuma farz değildir. Bunlar: Bir köleler. Kölelere Cuma farz değildir. İki kadınlar. Kadınlara Cuma farz değildir. Ama kılarlarsa öğle namazını kılmazlar. Üçüncü çocuklara farz değildir. Dört hasta olanlara farz değildir. Keza misafir olanlara da ruhsat vardır. Fakat cumayı kılmayanlar öğleyi kılmak zorundadırlar. Ayrıca Cuma adı İslami bir addır. İlk Cuma namazını Peygamber Efendimiz Kuba’dan Medine’ye gelirken yolun sağında kalan Cuma Camii’nde kılmıştır. Cumanın namazını inkâr eden de kâfir olur.
CUMA KILINMASI İÇİN 6 ŞART VARDIR
Cuma vaktinde ezan okunduğu zaman bütün işleri bırakıp namaza gitmek gerekir. Bir memlekette Cuma kılınması için 6 şart aranır. Birincisi şehir olma şartıdır. Dağ başında Cuma kılınmaz. Önce şehir olacak. Başında bir idareci olacak. Kurallı, nizamlı bir şehir olacak. İkinci olarak şehirde bağımsız bir idare olacak. Sulh ortamı olacak. Anarşi ve terör olan yerde Cuma mecburiyeti olmaz. Otoritesi olan, can ve mal emniyetini sağlamış bir sultan, idareci veya vekili lazım. Bir şart da öğle namazı vaktidir. Cuma namazı, öğle namazının ilk girdiği zamandan çıktığı zamana kadar kılınabilir. Bir diğer şart hutbedir. Hutbesiz Cuma namazı geçerli olmaz. Hutbeyi en az üç kişinin dinlemesi şarttır. Çünkü Cuma’nın şartlarından birisi de imam hariç üç yetişkin erkek cemaatin cumada hazır olmasıdır. O üç kişi hem hutbeyi dinlemeli hem de namazı kılmalıdır. Eğer 3 kişi hutbeyi dinler de 10 kişi dinlemezse Cuma yine olur. Fakat şart, asgari üç kişidir.
HALKA KAPALI YERDE CUMA KILINMAZ
Cumanın bir şartı da herkese açık olmasıdır. Şimdi bazı yerlerde kapalı olarak Cuma kılıyorlar. Böyle Cuma olmaz. Halka açık olması cumanın hükümlerinden biridir. Biz kendi aramızda kılalım diye Cuma kılamazsınız. Cuma kılınacak yerin devlet tarafından izin verilmiş olması lazım. Emniyetinin sağlanması lazım. Şehirde olması lazım, halka açık olması lazım. Sen bizim cemaatten değilsin diyerek cumada cemaat seçmek dinen uygun değildir. Fakat halka açık kılınıyor ama az cemaat geldi o başka, üç erkek yetişkin varsa Cuma kılınır. Din Allah’ın dinidir, kuralları, hükümleri bellidir.
KAFANIZA GÖRE HÜKÜM VEREMEZSİNİZ
Cuma namazında vekil tayin edilmez. Herkes kendi gitmelidir. Ayrıca şartları sağladığı halde, hiçbir mazereti olmadığı halde cumaya gitmeyene Peygamber Efendimiz çok ağır konuşuyor. Küfürdür diyor. Şimdi bunun için âlimler açıklıyor. Fakat şunu da söyleyeyim, bu konuda şu hadis var diyerek kafanıza göre hüküm veremezsiniz. Hüküm verecek kişinin bütün konuya, her şeye vâkıf ve hakim olması lazım. Hazreti Peygamber bu konuda ne demiş. Benzer vakalarda nasıl hareket etmiş, hangisini en son söylemiş, Kur’an’a uyumu, hadisin sahihliği nedir? Hadis başlı başına bir ilimdir. Bu konuda bir hadis görüp, iki hadis görüp kimse hüküm veremez. Ehli olması şarttır. İmam-ı Azam’ın şu hükmü zayıftır, ben falan görüşe uyayım diyebilmen için müçtehit olman lazım. Bu, sıradan âlim ve hocaların işi değildir.
CUMA İSLAM’IN ŞİARIDIR
Cuma namazı aynı zamanda şiar-ı İslam’dandır. Bir memlekette Cuma kılınıyorsa bu, o beldenin Müslüman diyarı olduğuna işarettir. Tabii bunun başka delilleri de vardır. Ayrıca hadiste buyrulduğu üzere: “Cuma ezanı duyana farzdır.” Bu hadis ile birlikte İmam-ı Azam Hazretleri, “Gece girmeden evvel evine dönebilecek kadar Cuma kılınan yere yakın ise Cuma o adama farzdır” buyuruyor. İmam-ı Azam’ın içtihadı böyledir. Allah bizleri müçtehitlerin izinden ayırmasın.
Âmin.
Prof. Dr. Cevat Akşit.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
