Çocuklarımızın Kur’an-ı Kerim Eğitimi
Kur’an ı kerim, Allah'ın kelamıdır ve bizim hayatımızın rehberidir. Kur’an okumak da hem dini ilimlerin ve ibadet hayatımızın temelidir. Peygamberimiz aleyhissalatu vesselam buyurmuştur ki, “Çocuklarınızı şu üç şeyle eğitiniz: Kur’ân okumasını öğreterek, Peygamber sevgisini aşılayarak, Peygamberin ailesinin sevgisini aşılayarak.” (Münâvî, Feyzü’l-Kadîr, I, 225.)
Çocuklarımıza Kur’anı kerim okumayı öğretmek, namazlarda okuması için bir miktarını ezberletmek ve içindeki bütün hükümlere iman etmesini sağlamak çocuğumuzun ebedi saadeti için yapacağımız en önemli vazifedir. Bu vazifeyi yaparsak evlatlarımız bize şefaatçi olur, yoksa bizden şikayetçi olur.
Hz. Ali radıyallahu anhu rivayet ediyor: "Resulullah aleyhissalatu vesselam buyurdular ki: "Kim Kur'ân'ı okur, ezberler, helâl kıldığı şeyi helâl kabul eder, haram kıldığı şeyi de haram kabûl ederse Allah, o kimseyi cennete koyar. Ayrıca hepsine cehennem şart olmuş bulunan ailesinden on kişiye şefaatçi kılınır." (Tirmizi, Sevâbu'l-Kur'ân, 13)
Öyleyse anne babalar çocuklarının Kur'an ı Kerim öğrenmesine gayret etmeli, Kur’an kurslarına, imam hatiplere, medreselere göndermelidirler. Çocuklarımızı eğitirken Kur’an ı Kerim’i mutlaka merkeze koymamız gerekir.
Peygamber sallallahu aleyhi vesellem şöyle buyurmaktadır:
“Sizin en hayırlınız Kur’an’ı öğrenen ve öğretenlerinizdir.” (Buhari, VI, 108)
Kur’an Harflerini Tanıtalım
Çocuklarımıza Kur’an-ı Kerim’i tanıtmak ve sevdirmek için büyümelerini beklememiz gerekmez. Aksine mümkün olduğu kadar küçük yaşta Kur’an sevgisini mayalamaya gayret etmeliyiz.
Ülkemizde harf devriminden sonra dini eğitimle ilgili birçok sorun yaşanmıştır. Günümüzde Kur’an eğitimine önem veren ailelerin çocukları bile yazdan yaza kesintili bir eğitim gördükleri için Kur’an’ı akıcı bir şekilde okumakta zorlanmaktadır. Halbuki Kur’an okumaktan zevk alabilmek için onu akıcı okuyabilmek önemlidir.
Çocuklarımızın Kur’an’ı yüzünden okumayı öğrenmesini kolaylaştırmak için yapabileceğimiz şeyler vardır. Mesela 3-4 yaşlarındaki çocuklarımızı Kur’an ı kerim elifbasına aşinalık kazandırmak için Kur’an harfleriyle hazırlanan oyun kartları ve oyun küpleri gibi oyuncaklar alabiliriz. Biraz ilgi göstererek harfleri öğrenmelerini sağlayabiliriz. Bu onların 5-7 yaşlarına geldiklerinde elifbayı kolayca öğrenip okumalarına yardımcı olur.
Yaz Kurslarına Gönderelim
Zamanımızda çocuklar zorunlu ilkokul eğitimi sebebiyle sonbahar kış ayları boyunca okula devam etmek zorundadırlar. Buna mukabil yaz aylarında çocuklarımızı yaz kurslarına gönderebiliriz.
Günümüzde birçok vakıf ve cemiyet Kur’an eğitiminin de verildiği yaz kursları düzenlemektedir. Bunların birçoğunda çocukların fıtri ihtiyaçları da göz önüne alınmakta, yani haftanın bir iki gününde öğrenciler yüzmeye, futbol oynamaya, pikniğe götürülmektedir. Allah bu çalışmaları yapanlardan razı olsun.
Kur’an kurslarında, eğitimde verimi artırmak için müsamereler, bilgi yarışmaları, ezberlenen sureleri velilerin huzurunda okuma gibi özendirici çalışmalar da yapılmaktadır. Biz velilere düşen çocuklarımızı bu gibi kurslara göndermek, faaliyetlere katılmaya özendirmek ve kursun sonundaki gösteriye ilgi göstermektir.
Dikkat edilirse çocuklarımız bu müsamerelerde Kur’an okumak, ilahi söylemek, şiir okumak gibi gösterilerde rol almayı sevmektedirler. Çocuklarımızın gittiği kurslardaki merasimlere ilgi gösterip destek verirsek onları okuyacağı sureyi güzelce ezberleyip hazırlanmaya teşvik etmiş oluruz.
Takdir Edelim, Hediyeler Alalım
Çocuklarımız genellikle anne babalarının takdirini önemser. Eğer anne baba Kur’an okuyan Hoca efendi ve Hoca hanımlara hürmet besliyorsa, sohbetlere alaka gösteriyorsa çocuklar da öyle hürmet gören hocalar gibi olmak ister. Bu sebeple bütün davranışlarımız bütünlük içinde olmalıdır.
Çocuklar yaratılış olarak fikirlerden ziyade uygulamalarla öğrenirler. Kur’an-ı Kerimi akıcı, ahenkli ve makamlı okumaya daha çok ilgi gösterirler. Çünkü onlar musikiden çok zevk alırlar. Kur’an eğitimine devam etmeleri için onların bu özelliği değerlendirilebilir. Bunun için mesela sohbetlerde çocuklara aşrı şerifi okutturulabilir.
Çocuklar hediyeleri severler. Onların Kur’ana ilgilerini sürdürmek için hediyelerle teşvik edebilirsiniz. Çocuklarımızın yazın aldıkları eğitimden kopmamaları için ezberlediği sureleri dost ve akrabalarınızın yanında okutturabilirsiniz.
Sure ve Duaları Ezberletelim
Küçük çocukların eğitiminde onlara bir şeyler ezberlettirmenin önemli yeri vardır. Çocukların hafızası boştur, her şeyi kolayca ezberlerler. Ayrıca bir şeyler ezberleyip okumayı da severler. Ona ilk yazılacak kelimeler Allah'ın kelamı olursa o çocuğun fıtratı Allah'ın kelamıyla yoğrulur. Peygamber efendimiz buyurmuştur ki, “Kim Kur’an’ı küçük yaşlarda öğrenirse, Kur’an onun etine ve kanına işler (Yani Kur’an’ın feyziyle nurlanır)” (Ali el-Müttakî, Kenz, I, 532)
Peygamberimiz aleyhissalatu vesselam herkesin Kur'an ı Kerimden ayetler ezberlemesine büyük ehemmiyet vermiş ve: “Kalbinde hiçbir ayet bulunmayan kimse harap bir ev gibidir” (Riyazüs Salihin, C.2, H.1025) buyurmuştur.
Çocuklara dört beş yaşından itibaren kısa sureleri ezberlettirmek mümkündür. İhlas ve Kevser surelerinden başlayarak çocuğa kısa sureler kulaktan ezberlettirilebilir. Peygamber efendimiz henüz çocukluk çağında bulunan torunu Hz. Hasan’a vitir namazlarında okuması için dualar ezberlettiğini görüyoruz. (Ebû Dâvud, Salât: 340)
Dua ve sureler ezberlettirip bunun için çocuğu takdir etmek, ufak tefek armağanlar vermek, çocuğun manevi konuları sevmesine vesile olur. Ana okullarında, Kur’an kurslarında veya evinizde çocuklarınıza ezberlediği sure ve duaları okuma imkanı vermek onun cesaret ve özgüvenini de geliştirir.
Dua ve sure ezberlemek çocuğun ibadet hayatına alışması için de basamak teşkil edecektir.
Yüzünden Okuma Alışkanlığı
Kur’an-ı Kerimi yüzünden okumak, başlıca ibadetlerimizden biridir. Kur’an-ı Kerim’in her bir harfine on sevap vaad edilmişti. Çocuklarımıza bu sevapları anlatarak hergün bir miktar yüzünden okumaya teşvik edelim.
Çocuklara ibadet alışkanlığı kazandırmadan manevi terbiyesi verilmiş olmaz. Çocuğumuzu Kur’an okumaya alıştırmak için öncelikle ondaki örnek alma yeteneğinden faydalanmalıyız. Anne babalarını düzenli olarak Kur’an okurken gören çocuklar bunun önemini kavrar. Bunun yanı sıra onun da sizinle beraber Kur’an okuması için tatlı dille hatırlatmalarda bulunalım.
Tabi ki ilk zaman çocuklar Kur’an-ı Kerimi kekeleyerek okudukları için zevk alamazlar ve her gün düzenli Kur’an okumak zor gelir. Terbiye işi, kararlılık, devamlılık ve sabır ister. Suyun devamlı damlaya damlaya taşı delmesi gibi, yumuşak ama kararlı hatırlatmalarla Kur’an okumaya alıştırabiliriz.
Kur’an eğitiminde hoşgörülü ve teşvik edici olmak gerekir. Çocukları tecvid hataları sebebiyle sık sık eleştirmek onları üzüp cesaretini kırabilir. Onun yerine “Maşaallah, çok güzel. Bir de şuna dikkat edersen daha güzel olur,” gibi yumuşak ifadeler kullanmalıdır.
Peygamberimiz aleyhissalatu vesselam bir hadis-i şerifinde, “Müjdeleyin, nefret ettirmeyin; kolaylaştırın, zorlaştırmayın.” (Buhârî, İlim 12, Cihad 164) buyurmuştur.
İsteksiz Davranırlarsa Kızmayın
Çocuklar tabii olarak ölümü ve ahireti pek düşünmezler. Bu daha çok büyüklere göre, hatta yaşlılara göre bir iş gibi gelir. O yaşlarda ibadetin önemini kavramaları ve severek ibadet etmeleri beklenmemelidir.
Anne babalar isteksiz davrandığı için çocuğu azarlamamalıdır. Başını okşayıp, “Biliyorum, şimdi nefsine zor geliyor ama ileride bana dua edeceksin. İyi ki annem beni alıştırmış diyeceksin,” demelidir.
Eğer çocuğun isteksiz davranışı sebebiyle şahsiyeti rencide edilirse kalbinde öfke ve isyan duygusu oluşur. Şeytan da bu durumu kullanıp, “Bak annen baban sana hep baskı yapıyor. Halbuki sen daha çok gençsin, bu işler için çok erken” diye vesvese verebilir.
Bu sebeple genel olarak çocukları vaaz ve sohbetlere götürüp, şeytanın insanoğluna olan düşmanlığını öğrenmeleri çok faydalıdır. Eğer çocuğunuz nefsin tembelliğini, şeytanın hilelerini öğrenirse bu duygularla savaşırken daha kuvvetli olur.
Çocuklarımıza karşı şefkatli olalım ama gerçek şefkatin onu bilinçlendirmekten geçtiğini de unutmayalım.
Kur’an-ı Kerim’in Manasını da Öğretelim
Çoğumuzun Kur’an ı Kerim eğitimi, Kur’an harfleriyle yüzünden okumayı öğrenmekten ibaret değildir. Elbette Kur’an okumak önemli bir ibadettir ama çocuklarımızın Allah'ın kitabını anlaması da çok önemlidir.
Kur’an ı kerim, hem lafzıyla hem manasıyla bize seslenmektedir. Onun lafzını tekrar tekrar okumak ruhumuzu beslediği gibi manasını anlamak da doğru itikat sahibi olmak için önemlidir. Çocuklarımızı sohbetlere götürerek Kur’an-ı Kerimin önemini kavramasını sağlamalıyız.
Kur’an kıssaları da çocukların Kur’anı sevmelerini ve merak etmelerini sağlar. Bilhassa Kur’an’da geçen mucizeler çocukları çok heyecanlandıracaktır.
Kur’an kıssalarından birçoğunda çocukların kendilerinden bir şey bulabilecekleri öğeler vardır. Mesela Hz. Yusuf’un kıssasında, kardeş kıskançlığı, Hz. Yusuf’un baba nasihatini dinlememesi ve onun sonucunda yaşanan olaylardan bahsedilir. Hz. Musa ile Hz. Harun’un kardeşliği, Hz. Meryem ile Hz. İsa’nın anne oğul ilişkisi, Hz. İbrahim’le Hz. İsmail’ in baba oğul ilişkisi… Bunlar çocukların özdeşlik kurabileceği roller ve ilişkilerdir.
Çocuklarımıza Kur’an-ı Kerim’in manasını, onların yaşına uygun seviyede bilgilerden başlayarak anlatmalıyız. Böylece küçük yaşta Kur’an-ı Kerimi kişiliklerinin temeli haline getirmeliyiz.
Çocuklar anne babanın çok ehemmiyet verip bahsettiği şeylere dikkat eder, pek bahsetmedikleri şeylere önem vermezler. Bu sebeple çocukların yanında konuştuğumuz konular onların ruhunda iz bırakır.
Eğer Kur’an-ı Kerim bizi hayatımızda önemli bir yere sahip değilse çocuğumuzu Kur’an kursuna gönderdiğimiz zaman çocuk bunun önemini anlamayacaktır.
Bu sebeple öncelikle bizim hayatımızın ana ekseni Kur’an olmalı, bütün her şey Kur’an ı kerim etrafında dönmelidir. Bu hususta çocuklarımızın ilk örneği bizler olmalıyız.
Çünkü kalp boşluk kabul etmez. Çocuk yetiştirmede en önemli husus, küçük yaşlarında maneviyat mayalamak ve onu dini hayata hazırlamaktır. Bu sebeple anne babanın çocuklarının yanında Kur’an-ı Kerim tefsirlerinden uygun konuları seçip okuması, ayetler üzerinde sohbet etmesi çok faydalı olur.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
