Kudüs – Göğe Açılan Kapı
Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
“Bir gece, kendisine bazı ayetlerimizi gösterelim diye kulunu Mescid-i Haram’dan çevresini mübarek kıldığımız Mescid-i Aksa’ya götüren Allah eksikliklerden münezzehtir. O, gerçekten her şeyi işitmekte ve görmektedir.”
(İsrâ, 17/1)
Sevgili Peygamberimizin (s.a.s.) hayatındaki önemli olaylardan biri isra ve miraç mucizesidir. İsrâ adıyla anılan gece yürüyüşü Hz. Peygamber’in Mekke’deki Mescid-i Haram’dan Kudüs’teki Mescid-i Aksa’ya götürülmesi, miraç da oradan göklere yükseltilmesidir.
İsrâ suresi 1. ayette sözü geçen "el-Mescidu’l-Aksa" ile kastedilen Beytu’l-Makdis, mübarek kılındığı haber verilen çevresi ise Kudüs ve civarıdır (Elmalılı, Hak Dini Kur’an Dili, IV, 3144-3145). Filistin topraklarında bulunan Kudüs şehri Hz. Dâvûd tarafından fethedilmiştir. Hz. Dâvûd’dan sonra oğlu Hz. Süleyman Kudüs’te muhteşem bir mabet (Mescid-i Aksa) yaptırmış ve Kudüs’ün çevresine duvar ördürmüştür (Ömer Faruk Harman, “Kudüs” DİA). Ancak bu mabet zamanla yıkılmış, Hz. Ömer (r.a.) m. 638 yılında şehri fethettiğinde mabedin yerinin bir çöplüğe dönüştüğünü görünce burayı temizleterek bir mescit inşa ettirmiştir.
İçinde Beytü’l-Makdis’in bulunduğu bu topraklara Kur’an-ı Kerim’de Arz-ı Mukaddese/Mukaddes Belde (Mâide, 5/21), Arz-ı Mübâreke/Mübarek Belde (Enbiyâ, 21/71) ve Mübevvee Sıdk/İyi ve Güzel Bir Yer (Yûnus, 10/93) denir. Allah, Hz. Dâvûd’dan önce Hz. Musa’nın kavmi olan İsrailoğullarına, Filistin topraklarını fethetmelerini emretmiş, sözünü dinlemeyen bu kavmi kırk yıl Tih Çölü’nde başıboş dolaşmaya mahkûm etmiştir (Firûzâbâdî, Tenviru’l-Mikbâs, 120). Kur’an-ı Kerim’in özellikle Medeni surelerde hayatlarından örnekler verilerek karakter yapılarını ortaya koyduğu İsrailoğulları, ümmet-i Muhammed’in onlara benzemekten sakındırıldığı bir topluluktur. İlahi emirleri hiçe saymakla meşhur bu insanlar Filistin topraklarında yaşayanların güçlü kuvvetli olduğunu öğrenince korkmuşlar ve Hz. Musa’nın “Ey kavmim! Allah’ın sizin için (vatan olarak) yazdığı kutsal topraklara girin, sakın geri dönmeyin, sonra kaybedenlerden olursunuz.” (Mâide, 5/21) emrine, “Ey Mûsâ! Onlar orada bulundukları sürece biz oraya asla girmeyeceğiz. Sen ve rabbin gidin savaşın; biz burada oturacağız!” (Mâide, 5/24) cevabını vermişlerdir.
Birçok peygamberin yaşadığı veya ziyaret ettiği bir yerdir Kudüs. Hz. İbrahim (a.s.) buradan bugün el-Halil olarak anılan şehre gitmiş ve vefat edene kadar orada yaşamıştır. Kabri bugün aynı adla anılan mescitte Hz. İshak, Hz. Yakup ve Hz. Yusuf’la birliktedir. Yüce Allah “Onu da Lût’u da kurtarıp herkes için bereketli kıldığımız yere ulaştırdık.” (Enbiyâ, 21/71) ayetiyle putlara taparak Allah’tan başka ilahlar edinen kavmine karşı çıktığı için ateşe atılan Hz. İbrahim’i kurtardığını ve onu Lût (a.s.) ile birlikte bereketli topraklara ulaştırdığını dile getirmektedir. Tefsirler bereketli kılınan yerin Filistin veya Beytü’l-Makdis olduğu görüşündedir. “Bu yerin kutlu ve bereketli oluşu ise yöreye çok sayıda peygamberin gönderilmiş olması, akar sularının bol, zirai imkânlarının elverişli olmasındandır” (İbn Âşûr, et-Tenvîr ve’t-Tahrîr, XVII, 108). Hz. Zekeriya (a.s.) Kudüs’te peygamberken oğlu Yahya burada doğmuş, Hz. Meryem, daha doğmadan annesi tarafından Beytü’l-Makdis’e adanmış, Hz.İsa’yı da bu şehirde dünyaya getirmiştir.
Hz. Peygamber ve Müslümanlar Mekke döneminin tamamında ve hicretle birlikte yeni yurtları olan Medine’nin ilk yıllarında kıble Kâbe’ye çevrilinceye kadar Mescid-i Aksa’ya yönelerek namaz kılmışlardır. Peygamberimizin hadisinde belirttiği üzere bu mescit yolculuk için işaret edilen üç mescitten biridir: “Sadece şu üç mescide yolculuk yapılır: (Mekke’deki) Mescid-i Harâm (Kâbe), Mescid-i Aksa ve (Medine’deki benim) bu mescidim.” (Nesâî, Mesâcid, 10)
Mescid-i Aksa Kâbe’den sonra Allah’a kulluk için yapılan mescitlerin ikincisidir. Kendisine Ebû Zer tarafından sorulan “Yeryüzünde inşa edilen ilk mescit hangisidir?” sorusuna Hz. Peygamber (s.a.s.) “Mescid-i Haram” cevabını vermiştir. Hadise göre Ebû Zer (r.a.) “Sonra hangisi?” demiş, Allah Resulü ‘Mescid-i Aksa’ buyurmuştur. İkisinin yapımı arasında geçen süre ise kırk yıldır (Müslim, Mesâcid, 2).
Mescid-i Aksa günümüzde harem olarak kabul edilen 144 dönümlük arazisi üzerinde Kubbetu’s-Sahra, Kıble Mescidi, Kadim Mescit, Mervan ve Burak mescitleriyle birlikte, medreseler, şadırvanlar, kütüphane ve sebillerle açık hava müzesi görünümündedir. Batılıların Jerusalem, Müslümanların Daru’s-Selâm/Selamet Yurdu dedikleri bu şehir ancak İslam idaresindeyken bu özelliğini korumuş, son yüzyılda sürekli çatışmalar ve şiddet görüntüleriyle gündeme gelmiştir.
Sevgili Peygamberimiz Mescid-i Aksa’ya gidip namaz kılmayı ümmetine tavsiye etmiş “Eğer oraya gidemez ve içinde namaz kılamazsanız kandillerinde yakılmak üzere zeytinyağı gönderin!” buyurmuştur (Ebu Dâvûd, Kitâbu’s-Salât, 14). Zeytin bu kutsal şehirde en çok bulunan ağaçtır ve insanlar hem gıda olarak hem de elde ettikleri yağdan aydınlanmada istifade etmektedirler (İbn Âşûr, et-Tahrîr ve’t-Tenvîr, Tîn suresi Tûnus: ed-Dâru’t-Tunisiyye li’n-Neşr, 1984). Hz. Peygamberin aydınlatılmasını istediği mescidin bugünkü ışığı orayı yalnız bırakmayan müminlerdir. Günümüz şartlarında bu mübarek mescidin karanlıklarda kalmasını engellemenin yolu onu ziyaret etmek ve özgürlüğüne kavuşması için çaba göstermektir. Bu her milletten Müslümanın sorumluluğu olmakla birlikte atalarımızdan gelen hatıraları muhafaza bilinciyle bakıldığında bize daha büyük bir görev düştüğü kabul edilmelidir.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
