Müslümânların İlk Kıblesi
İslâmiyetin ilk yıllarında Müslümânlar, Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksâ’ya yönelerek namaz kılmışlardır.
Kudüs şehri hakkında, târîhin biraz derinliklerine gidecek olursak:
İbrâhîm (aleyhisselâm)ın oğlu İshâk (aleyhis-selâm) ve torunu Yâkûb (aleyhis-selâm), içinde Kudüs şehrinin de bulunduğu Ken’ân diyârı'nda yaşadılar. Bu bölgenin insanlarına, Allahü teâlânın emir ve yasaklarını anlattılar.
Bir ismi de "İsrâîl" olan Yâkûb (aleyhisselâm), oğlu Yûsuf (aleyhisselâm) Mısır’a Mâliye Nâzırı olunca, diğer oğullarıyla birlikte, Kudüs’ün bulunduğu bölge olan "Ken’ân diyârı"ndan ayrılıp Mısır’a gitti ve oraya yerleşti. [Yâkub aleyhisselâmın on iki oğlunun neslinden gelen ve "İsrâîloğulları" adıyla anılan insanlar, Mısır’da kaldılar.]
Hem Peygamber, hem de hükümdâr olan Dâvûd (aleyhisselâm), Kudüs’de Mescid-i Aksâ’nın inşâsını başlattı. Mescidin temelini attı, bir adam boyu kadar yükselince, inşââtın tamâmlanmasını, oğlu Süleymân (aleyhisselâm)a vasıyyet etti.
Dâvûd (aleyhisselâm)ın vefâtı üzerine, 12 veya 13 yaşında sultân, daha sonra Peygamber olan Süleymân (aleyhisselâm), babasının hâzırlattığı temeller üzerine, "Mescid-i Aksâ"yı (Beytü'l-Makdis’i) yaptırdı. Bu ma’bedi, yedi yılda, pek sanatkârâne inşâ ettirdi. Sonra usta ve mühendislere, on iki mahallesi olan "Kudüs şehri"ni yaptırdı.
Süleymân (aleyhisselâm), Mûsâ (aleyhisselâm)dan beri, nesilden nesile geçerek gelen, içinde Tevrât’ın on emri yazılı olan levhaların ve kutsal emânetlerin bulunduğu "Tâbût-ı Sekîne"yi yâni "Mukaddes sandığı", Mescid-i Aksâ’da (Beytü'l-Makdis’te), bir odaya yerleştirdi.
Sonraki zamanlarda, Hıristiyânlığın yayılması ve Bizans imparatorlarının Hıristiyânlığı kabûl etmeleri üzerine, Bizans imparatorları Mescid-i Aksâ’yı tâmir ettirip Kudüs’ü îmâr ettiler. İmparatorluğun hâkimi durumunda olan Hıristiyânlar için, mukaddes bir şehir hüviyetine giren Kudüs’te, Hazret-i Meryem’in, Hazret-i Îsâ’nın ve havârîlerin hâtıralarına birçok kiliseler yaptırdılar. Kudüs, Hıristiyânların dînî merkezi hâline geldi.
Hıristiyânlar, "hac" için Kudüs’e gelip kutsal yerleri ziyâret ettiler.
İslâmiyetin ilk yıllarında Müslümânlar, Kudüs’te bulunan Mescid-i Aksâ’ya yönelerek namaz kılmışlardır. Yanî Mescid-i Aksâ, Müslümânların ilk kıblesidir. Bu durum, "Hicret"ten sonraya kadar devâm etmiştir; "kıblenin tahvîli"ne dâir âyet-i kerîme (Bakara, 144) H. 2. senede nâzil olmuştur.
Peygamber Efendimiz (sallallahü aleyhi ve sellem) de, Mi'râc’a giderken Kudüs’teki Mescid-i Aksâ’dan göğe yükselmiştir.
Hulefâ-i Râşidînin ikincisi olan Hazret-i Ömer (radıyallahü anh), 638 (H. 16) senesinde, Kudüs’ü muhâsara etti. Hıristiyânlar cizye vermeyi kabûl ederek, Müslümânların himâyesine girdiler. Hazret-i Ömer’e, Kudüs’ün anahtarlarını bizzat kendileri teslîm ettiler.
Böylece kendi devletleri olan Bizans’ın ağır vergi ve işkencelerinden, eziyet ve cefâlarından, zulümlerinden kurtuldular. Çok kısa zamanda düşmân zan ettikleri Müslümânlardaki adâlet ve merhameti açıkça gördüler.
Prof. Dr. Ramazan Ayvallı.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
