Aile Değerleri
Yüce Rabbimiz, bizlere aile olmayı emretmiştir. Aile, insanı yetiştirir, onu topluma kazandırır ve insanın mutluluğunu sağlar. Aile en sağlam kale, toplumun temeli, çekirdeği, hayati ve temel bir müessesesidir. Yüce Rabbimizin; “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de onun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir. Şüphesiz bunda düşünen bir toplum için elbette ibretler vardır.” (Rûm, 30/21) ayeti aile olmanın önemini vurgular. O esma-i hüsnasındaki “vedûd” ismi celilinden meveddet gibi halisane, karşılıksız bir sevgiyi, varlığının bir delili olarak aileye lütfetmiştir.
İslam, aile kurumunun huzur, sevgi ve rahmet anlayışı ve ruhu üzerine bina edilmesini ister. Müslüman ailesi; bir huzur yuvası, bir sevgi ve rahmet pınarı olmak durumundadır. Ailede anne ile baba birbirleriyle huzura kavuşurlar; çocuklar bu huzurlu ortamda dünyayı tanırlar ve karşılıklı sevgi ve rahmet membaında kişilik kazanırlar. Ana ve baba baş tacıdır, meşru istekleri yerine getirilir, meşru emirlerine itaat edilir. Yüce Rabbimiz, tevhit hakikatinin hemen yanı başında kişinin anne babasına karşı taşıdığı sorumluluğa işaret eder (İsrâ, 17/23-24).
İslam’a göre ailede çocukların da özel bir yeri ve değeri vardır. Onlar, Allah’ın birer emanetidir ve değerlidir. Çocuğu erkek veya kız olarak veren Allah’tır. İlahi murat, ana babanın bu emanete sahip çıkmalarını ve onların iyi yetiştirilmesini ister. “Göklerin ve yerin mülkü (hükümranlığı) Allah’ındır. O, dilediğini yaratır. Dilediğine kız çocukları, dilediğine erkek çocukları verir.
Yahut o çocukları erkekler, dişiler olmak üzere çift verir, dilediği kimseyi de kısır yapar. Şüphesiz O, her şeyi hakkıyla bilendir, hakkıyla gücü yetendir.” (Şûrâ, 42/49-50)
Evlatlar dünya ağacının meyveleri, ailenin moral gücü, neşe ve hayat membaıdır. Esasen onlar, büyük dünya imtihanının birer parçaları mesabesindedir; “Mal ve çocuklarınızın sizin için birer imtihan olduğunu ve büyük mükâfatın Allah katında bulunduğunu bilin.” (Enfal, 8/28)
İnsan neslinin, evladın korunması dinin hedefleri arasına giren bir değer olup, diğer yandan da Müslümanlar için bir imtihandır. Müslümanların bu değerli varlıklarla ilgili sorumlulukları vardır. Müslümanlar mal ve evlatla sınanacaklardır. Bunlarla olan ilişkileri kulluklarına olumlu veya olumsuz etki edecektir. Ve nihayetinde bu nimetlerden hesaba çekileceklerdir. “Servet ve oğullar, dünya hayatının süsüdür; kalıcı olan iyi davranışlar ise Rabbinin nezdinde hem sevapça daha hayırlı hem de ümit bağlamaya daha layıktır. (Kehf, 18/46) Müminlerden, mal ve çocuklarının Allah’ı anmaktan alıkoymaması istenmiştir (Münâfikûn, 63/9). Allah sevgisi ile servet ve evlat sevgisi arasında gerekli dengeyi kurmak, Müslüman’ın temel sorumluluklarındandır. Müminlerin, istek ve menfaatleri Allah’ın emirleri ile çatıştığında Rablerine itaat etme sorumlulukları vardır. İnsan servet ve evlada düşkündür. Bu durum zaman zaman ilahi emirlere uyma konusunda onu zor duruma düşürebilir. Bununla birlikte Allah’a itaatte devam ve sebat edenler imtihanı kazanırlar. Diğer taraftan evlada kazandırılacak güzel ahlak, iyi terbiye dünya ve ahirette en büyük kazanç olacaktır. Hz. Peygamber (s.a.s.); “Bir babanın çocuğuna bırakacağı en büyük miras, güzel bir terbiyedir.” (Tirmizi, Birr, 33) buyurmaktadır.
Aile içerisinde herkes üzerine düşen görevleri bir ibadet bilinci ile yerine getirir. Aile fertlerinin görevleri ve sorumlulukları Hz. Peygamber’in sünnetinde ortaya konulmuştur. Hz. Peygamber’in “Hepiniz çobansınız. Sizden her biriniz birer çobansınız ve her biriniz güttüğünüzden sorumlusunuz. Devlet yöneticisi bir çobandır ve yönettiği kişilerden sorumludur. Evin erkeği bir çobandır ve aile bireylerinden sorumludur. Evin hanımı, kocasının evi içinde bir çobandır ve güttüğünden sorumludur. Hizmetçi, efendisinin malı üzerinde bir çobandır ve bunun yönetiminden sorumludur.” (Buhari, Cuma, 11; Müslim, İmara, 20) buyruğu bu noktada önem arz eder. Ailede eşler arasında zaman zaman baş gösterebilecek kırgınlıklar, hem bu görevlerin ihmaline hem de aile yuvasının dağılmasına bir mazeret olmaz; “Onlarla iyi geçinin. Eğer onlardan hoşlanmadıysanız, olabilir ki siz bir şeyden hoşlanmazsınız da Allah onda pek çok hayır yaratmış olur.” (Nisâ, 4/19)
İnanç, ibadet ve ahlaki değerler başta olmak üzere günlük hayatın tüm alanlarında İslam’ı anlatarak, açıklayarak ve yaşayarak biz Müslümanlara örnek bir hayat sergileyen Allah’ın Resulü’nde (s.a.s.) Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır (Ahzab, 33/21). Sevgili Peygamberimiz, tüm aile fertlerine daima merhametle, adaletle, iyilikle, güzellikle davranmış bütün ilişkilerinde insan onuruna saygıyı esas almıştır. “Sizin en hayırlınız, ailesine karşı en hayırlı olanınızdır. Ben de aileme karşı en hayırlı olanınızım.” (Tirmizi, Menakıb, 63) buyurmuştur. Aileyi korumanın ve güçlendirmenin, ailede huzuru yaşamanın yolu, Peygamberimiz’in (s.a.s.) sünnetinde gösterdiği değerleri ailede hâkim kılmaktır. İnsanın aileye duyduğu ihtiyaç ve ailede huzuru temin edecek değerler her daim hayati kıymet ve önemi haizdir. Müslüman aileler kendilerini gerekli donanımlarla mücehhez kılmak sorumluluğundadır. İlim, irfan, ihsan, salih ameller, insani değerler, dünya ve ahiretlerini imar edecek güzellikler ve ahlaki hamide, kemal vasıflar ile mücehhez olarak yararlı insanlar olmak bunlardan bazılarıdır. Bu nitelikler ile Resulüllah’ın (s.a.s.) öngördüğü Müslüman aile modelini kurmak ve yaşatmak, en temel sorumluluklarımızdandır.
Dr. Bahattin Akbaş
FANİ DUNYA RADYO FORUM
