KARDEŞLİK AHLAKININ TEMELİ AİLEDİR
Anne, baba ve çocuklardan oluşan topluluğa aile denir. Aile sosyal amaçlı bir kurumdur. En sıcak, en samimi ilişkilerin kuvvetli olduğu bir kurumdur. Nikah akdi ile bir araya gelen bu kurum toplum düzeninin teminatıdır.
İnsan, karakterinin özünü aile ocağından alır. Ailede yaşadıklarını, gördüklerini bir ömür boyu unutamaz. Kazanılan alışkanlıklar kolay kolay terkedilemez. Bu nedenle "İnsanı insan yapan ilk ocak ailedir." Aile içi kurulan samimiyet, içtenlik ve ilişkiler sevgi ve saygı esasına dayanır.
Bütün ilişkiler, ailenin yaşayış biçimi içinde şekillenir ve gelişir. İçinde yaşayanların farklı güzelliklerle gelişip olgunlaştığı mekanlar olarak "her aile bir ahlâk okuludur." Bu okulda anneler ve babalar birbirlerine destek ve yardımcı olmak zorundadır
Ailelerin, irfani zenginliklerle donanması gerekir. Evler, zengin düşünce mekanlarına dönüşerek, ibadet, sanat, edebiyat, şiir ve kültürel etkinliklerle süslenmelidir. Kur'an ile beslenen ve süslenen evler, evren olur. Bu evlerde yaşayanların ortak sorumlulukları vardır. Aile içi ilişkilerde huzurun hakim olması, yeteneklerin keşfedilip geliştirilmesinde anne ve babaların sorumlulukları önemlidir. Yaşanan gerginliklerin, olumsuzlukların ve tartışmaların giderilmesinde bu ilişkilerin ve atılan olgun adımların ve yaklaşımların rolü büyüktür. İnanç ve sevgi yüklü aile ortamında kimi yaramazlıklar, saldırganlıklar, hırçınlıklar olumlu yaklaşımlarla giderilebilir. Böylesi çocuklara sahip olan ailelerde hoşgörü ve sabır gösterilerek, çocuklara ve gençlere erken damga vurulmamalıdır. Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl gibi şahsiyetlerin, çocukluk yıllarında hırçın oldukları unutulmamalıdır.
Ailede anne ve babalar, iyi bir eş, çocuklarına müşfik, sevecen anne ve baba olma, iletişim kurduğu aile yakınları ile iyi bir dost, çalışkan ve sevimli özellikler taşımalıdır. Her ailenin kendine özgü misyonu ve vizyonu olmalıdır. Bu misyon ve vizyon doğrultusunda geleceğe yönelik hedefler gerçekleştirmelidir. Vizyonu oluşturulmayan evlerde şaşkınlıklar yaşanır. Misyonu olmayan evler yabancılaşır. İlkeleri ve stratejileri belirli olmayan ailelerde yanlışlıklar ve hatalar çoğalır. Bu sıkıntıları yaşamamak için aileler, yaşadıkları değerler doğrultusunda, geçmişlerini, yaşadıklarını, geleceğe bakışlarını, birlik ve beraberliği sağlamada sorumluluk taşımalıdır. Aile içi ve aile dışı yaşanan sorunları çözümlemede hoşgörülü, iyimser ve kardeşçe tavırlar sergilemelidir.
Aile bağlarının güçlü olması, aile bireylerinin birbirini ve diğer insanları sevmesi düşünce ve davranış zenginliğinin, karşılıklı sevgi ve saygı kuralları içerisinde yaşanmasına bağlıdır. Huzurlu, mutlu ve başarılı aile ortamlarında uzun soluklu güzellikler yaşamak isteyenler, aile ortamındaki ilişkilerin tümünü inançla oluşturmalıdır. Bu konuda donanımlı olan aile bireyleri hem ailenin hem de yaşadıkları toplumun, ahlak ve erdem öncüleri olur. Asil davranışları ve düzeyli diyalogları ile çevrelerine örnek olur.
Aile ortamında pekçok alışkanlıkları ve davranışların temeli atılır. "Kardeşlik ahlakının temeli de aile de atılır." Toplumda arzulanan kardeşlik ruhunun anlam kazandığı en etkili alan ailedir. Kardeşliğin ortak dilini, doğru adresini bulmak isteyenler aile ortamında iletişimde kullanılan dilin, paylaşılan değerlerin yeni kuşaklara aktarılmasında titiz davranmalıdır. Paylaşılmayan, anlaşılmayan, pratik sonuçlar içermeyen, hayata yabancı olan düşünce ve davranışlarla arzulanan huzur ortamı ve toplumdaki kardeşlik ruhu oluşmaz. Bu beklenti içinde olanlar sorumluluklarını bilerek donanımlı olmak zorundadır.
Kardeşliğimiz, aile ortamından doğarak evrene yayılmalı. Sekil ve kopya değil, gerçek nitelikler taşımalı. Sözler yaşantıya, dostluk ve arkadaşlıklar, yaşanan güzellikler paylaşılmalı. Kardeşlik anlayışı bölgecilikten, ulusalcılıktan, politik çıkarlardan hızla arınarak tevhidi kardeşliğe ulaşmalı. Böylesi oluşan kardeşlikler uzun soluklu olarak mevsimlik, sezonluk, pazara kadar değil mezardan sonrasına kadar ulaşan kardeşliktir.
Kardeşlik dengesini oluşturmada etkili ve ölçülü olan ailelerde güzel sesler, güzel işler, tatlı ortamlar yaşanır. Askerlik, cezaevi, eğitim hayatı, iş dünyası gibi dönemlerde oluşan dostluklar, aile ortamının verdiği inanç ve ruh ile kardeşliğe dönüşerek tatlı anılarla süslenebilir. Zor olmayan bu kardeşlik, pek kolay da değil. Ama böylesi kardeşliğe hepimiz şiddetle ihtiyaç duymaktayız. Hz. Ali: " Kardeş edininiz, zira kardeş edinmek, dünya ve ahirette azıktır." Kardeşliğimiz, inanç ve ruh ile süslenmeli. Şekil ve prova değil gerçek özellikler taşımalı. Bu ruh ile bayramlarımız, namazımız, zekatımız, orucumuz, haccımız, cihadımız daha da anlam kazanır.
Aile ortamında gerçekleştirilen kardeşlik ruhu ile kalpler, birbirine daha da yakınlaştırılır. Ortak dil yakalanır, konuşulur, temel görevler paylaşılır. Böyle ortamlar, sevginin, merhametin, ülfetin, şefkatin doğru adresidir. Bu adreste sıkıntılar, yalnızlıklar, acılar ve dostluklar paylaşılır. "Ben", "biz"e dönüşür. Böylece kişi kendi içinde olmaktan öte başkaları için de olabilmeyi düşünür.
Kardeşlik bilincinin ailede kazandırılması ile kimlik kayıplarına, ruhsuzlaşmaya karşı kendini bulmaya yönelik önlemler alınır. Hayat yeniden anlam kazanır. Uzun soluklu olan bu yolda, birlikte saf tutmak, değerlere sarılmak, dinamiklere bağlanmak, ihlasla yaşamak esastır. "Benden sonra tufan gibi bencilce yaklaşımlar, yerini ahlaki erdemlere devreder."
Aile ortamlarında geçmişte olduğu gibi bugün de yarın da sorunlar hep vardır, yaşanacaktır. Şekil ve davranış disiplinin gerçekleşmesinde her anne baba ve eğitimci, aile ortamındaki ibadetleri ciddiyetle önemsemeli, aile bireylerinin ahlaki gelişimlerini olumlu yönde katkı eden bu temel özelliği ihmal etmemelidir. Ahlaki yapıyı oluşturmada kardeşlik ve benzeri değerlerin görünebilir nitelikler taşıması için sevgiye dayalı disiplin medeniyetini aile ortamında hakim kılmalıdır. Ailede ve toplumdaki huzursuzluğa neden olan, kardeşliği yok eden tüm engellemelere, tuzaklara, tertiplere, oyunlara karşı önlem alarak, çilelerle, sıkıntılarla, zorluklarla çevrili olsa da aile bütünlüğüne ve toplumdaki kardeşlik ilkesine doğru yol almayı becerebilmelidir. Bu konudaki sapmalara, olumsuzluklara karşı emniyetini ihmal etmemelidir.
Aile ve toplumda barış ve kardeşlik yolunda ciddi adımlar atarken, geçmişte yaşanan örnek kardeşlikleri, dostlukları unutmamalıdır:
Cafer b. Ebu Talip ile Muaz b. Cebel'in,
Bilal b. Rebah ile Halid b. Rüveyha'yı
Ömer b. Haddab ile Udman b. Malik'i,
Abdurrahman b. Avf ile Sa'd b. Rebi'yi,
Abdullah ibn Ömer ile Nafi'yi ve daha pekçok örnek kardeşliği ve bu kardeşliklerin temelindeki sarsılmaz inancı yakından tanıyarak kardeşlik sınavına hazır olmalıyız. Kardeşlik bilincimiz tehlikeye düşmeden, kardeşliğimizi yaşatmak için aile yapımızı yeniden sorgulamayı, uyguladığımız yöntem ve teknikleri yeniden gözden geçirmeliyiz. İbadetlerimizi, sosyal aktivitelerimizi ve kültürel etkinliklerimizi daha diri yaşayarak ve en önemlisi hem aile ortamında, hem de dışarıda sevdiklerimize sevgimizi seslendirmeyi ifade etmenin nebevi bir öğüt olduğunu unutmamalıyız. Çünkü efendimiz: "Bir kimse kardeşini severse, sevdiğini o kimseye haber versin." Buyurmuştur.
Kardeşlik ahlakının temeli olan ailede bu yolda yeni ufuklar çizelim. Bizi zirveye ulaştıran sorumluluklarımızı yeniden hatırlayalım. Ve birbirimize Hz. Musa'nın şu duasıyla çağrıda bulunalım:
"Rabbim, beni ve kardeşimi bağışla. Bize acı. Sen merhametlilerin merhametlisisin."(A'raf/151)
Ulaşamadığımız kardeşlerimize de selam ve dua ile "Ey Rabbimiz, bizi ve bizden önce iman etmiş olan kardeşlerimizi bağışla. İman etmiş olanlar için kalplerimizde bir kin bırakma. Ey Rabbimiz, şüphesiz ki sen çok şefkatli ve merhametlisin." (Haşr/10)
FANİ DUNYA RADYO FORUM
