Gönderen Konu: Çocuklara Harçlık Verme (Okunma sayısı 628 defa)

anadolu · « : Mayıs 16, 2017, 03:01:19 ÖS »

Çocuklara Harçlık Vermenin İncelikleri

Yükleme linklerini görebilmek için üye olmanız gerekmektedir. Üye Ol veya Giriş Yap

Çocuklarımızı, İslam ahlakıyla terbiye etmemiz gerektiğini hepimiz biliriz. Çocuklar ergenlik çağına girmeden önce Allah'ın hükümlerini ve Peygamberimizin sünnetlerini öğretip güzel alışkanlıklar kazandırmak ailelerin görevidir. Çünkü ergenlik çağından itibaren yaptıklarından sorumlu birer kul olacaklar.

Çocuklarımızı her hususta İslami edebe sahip olacakları şekilde terbiye etmemiz gerekmektedir. Çünkü çocuklarımız her konuda bizim eğitimimize ve rehberliğimize muhtaçtır. Parayı nasıl kullanacakları konusunda da onlara doğru alışkanlıkları kazandırmak bizim vazifemizdir.

Allah-u Zülcelâl, insanlara ihsan etmiş olduğu nimetlerin yerli yerinde ve rızasına uygun bir şekilde kullanılmasını emretmektedir. Herhangi bir nimeti Allah’ın rızasına uygun olmayan şeylere veya aşırı ölçülerde harcamaya “israf” denir. İmkânları elverdiği halde Allah emrettiği yerlere harcama yapmaktan kaçınmaya da “cimrilik” denir.

Dinimiz, yeme ve içme, giyinme ve süslenme gibi hususlarda, orta yolu izlemeyi emrederek, israf ve cimriliği yasaklamıştır. Allah-u Zülcelâl Kur’an-ı Kerim’de, aşırılık ve savurganlık edenleri şeytanların kardeşleri olarak nitelendirir:

“Akrabaya, yoksula, yolcuya hakkını ver. Gereksiz yere saçıp savurma. Zira böylesine saçıp savuranlar şeytanların dostlarıdırlar. Şeytan ise Rabbine karşı çok nankördür.” (İsrâ; 26-27)

Savurganlık, insanın sınırlı kaynaklarını boşa harcamasına sebep olur. Bu durumda insan, asıl harcaması gereken hayırlı işlere imkan bulamaz. Aşırı harcamalar insanı borçlanmaya ve daha fazla kazanma hırsına sürükler. Bilhassa günümüzde gençler bankaların faizli kredi tuzaklarına düşerek büyük sıkıntıya girmektedirler.

Bu sebeple dinimiz, israfı da cimriliği de haram kılmış, itidalli yani orta halli olmamızı tavsiye etmiştir. İslam ahlakı her türlü aşırılıktan kaçınarak, orta yolu izlememizi gerektirir. Allah-u Zülcelal bu hususta şöyle buyurmaktadır:

“Rahman’ın has kulları, harcadıklarında ne israf, ne de cimrilik ederler; ikisi arasında orta bir yol tutarlar.” (Furkan, 27)

Bir Müslüman zaruri ihtiyaçlar dışındaki istek ve arzular konusunda tasarruflu, Allah'ın emrettiği vazifeleri yerine getirirken cömert olmalıdır. İşte bizim de hem kendimiz için, hem de çocuklarımızın terbiyesi için bu güzel ahlakı benimsememiz gerekir.

Çocuk eğitiminde en önemli hususun örnek olmak olduğunu biliyoruz. Anne babalar kendi istekleri konusunda israf ederlerse çocuklarının isteklerini almamaları onlara haksızlık gibi görünür. Öncelikle anne babalar samimi ve şuurlu bir Müslüman olmaya çalışarak çocuklarına örnek olmalıdır. Bunun yanında çocuklara parayı dikkatli kullanma becerisi kazandırmak da anne babaların vazifesidir.

Çocuklara Harçlık Verilmeli mi?

Öncelikle şunu unutmamalıyız ki, çocuğu tutumluluğa alıştırmanın yolu, onu harçlıktan mahrum etmek değildir. Bazı anne babalar, “Ben çocuğumun ihtiyaçlarını alırım, onu para harcamaya alıştırmayayım” diye düşünerek çocuğa para vermez.

Ancak bu durum çocuğun para harcayan arkadaşlarına aşırı derecede özenmesine sebep olur ve eline geçen ilk fırsatta dikkatsizce para harcamasına yol açar. Bunun için çocuğa parayı elinde tutmayı öğretmek gerekir.

Çocuklar ilk zamanlar parayı aceleyle ilk gördükleri herhangi bir şeye harcama eğilimindedir. Bu sebeple anne babalar ilkokula yeni başlamış küçük çocuklarına az miktarda para vermelidir. Bu parayı verirken,

“Bu para yanında dursun. Kalemin silgin bittiği zaman, bununla alırsın.” Diyerek sorumluluk yüklemelidir. Böylece çocuk parayı arzulara değil ihtiyaçlara harcamayı öğrenecektir.

Okulların çevresindeki büfelerde, kafeteryalarda çoğu zaman sağlığa uygun olmayan yiyecekler satılır. Bunların İslami açıdan helal ve temiz olduğu da kesin olarak bilinmemektedir. Bu sebeple anneler çocuklarına beslenme çantası hazırlamaya üşenmemeli, eline harçlık tutuşturup istediğini almaya göndermemelidir. Çocuklar çoğu zaman harçlıklarını, kendileri için faydalı yiyeceklere değil abur cuburlara harcarlar.

Çocuğunuza,

“ Canının istediği bir yiyecek, içecek varsa bana söyle, hangisi kaliteli ve sağlıklı ise onu alalım,” deyin. Onu alışverişe yanınızda götürün ve hangi yiyeceği neden tercih edip etmediğinizi anlatın. Mesela;

“Bu asitli içecekler ve atıştırmalıklar hem zararlı, hem de bunlara verilen paralar İslam düşmanlarına gidiyor,” diye bilinçlendirin.

Çocukların isteklerini aşırı baskılamadan, daha ehven olan seçeneklere yönlendirmeye çalışın. Böylece alışverişte bazı kural ve ölçülere alışmasını sağlamaya çalışın.

Elbette çocuklar arkadaşlarının elinde gördükleri bazı yiyeceklere özenebilirler. Anneler evde sağlıklı ve yemesi hoş olan yemekler hazırlayarak bunlara ihtiyaç duymamasını sağlamalıdır. Zaman zaman da içlerinde en uygun olanı hangisiyse ondan satın alarak hevesini almasını sağlamalıdır.

Çocuğun Harçlığı Ne Kadar Olmalı?

Çocuklar ilkokulun ilerleyen sınıflarında daha fazla harçlığa ihtiyaç duyabilirler. Bunun yanında kendilerine ait bir paranın olmasından hoşlanırlar. Onlara haftalık harçlık vererek kendi harcamalarını planlamayı öğretebilirsiniz.

Harçlığını bir hafta boyunca idareli bir şekilde kullanmayı öğrenmek, çocuğunuza bütçe yapma alışkanlığı kazandırır. Bunun için de harçlığın miktarı, çocuğun ihtiyaçlarına yetecek miktarda olmalıdır. Bundan fazlası bu yaşın çocuğu için uygun olmaz.

Çocuğunuza verdiğiniz harçlık miktarı, onun bütün dikkatini alışverişe yöneltmesine sebep olacak ve parayı düşünmeden harcamaya yol açacak kadar büyük olmamalıdır. Eline rastgele bir şekilde para tutuşturulan bir çocuk, sınıfta dersi dinlemek yerine o parayı nereye harcayacağını düşünerek zamanını geçirir.

Ayrıca rahat para harcayan çocukların etrafına toplanan tipler çoğu zaman onu kötü alışkanlıklara çeker. Mesela sigara içmek, uygunsuz oyun ve eğlence mekanlarına gitmek gibi teklifler ekseriyetle harçlığı bol olan çocuklara yapılır.

Bu sebeple çocuğunuza verdiğiniz paranın hesabını sorun. Bu çocuğun sorumluluk duygusunu geliştirir. Onu yalana itecek kadar sıkıştırmayın ama sohbet edercesine sorular sorun. Fazla eleştirilerle bunaltmayın. Zaman zaman hata yapacaktır. Kendi kendine ders almasına izin verin.

Çocuğunuz büyüdükçe harçlık miktarını biraz daha artırabilirsiniz. Ortaokul çağlarında çocukların, gezme, telefonuna kontör alma ve benzeri ihtiyaçları için de paraya ihtiyacı olacaktır. Bunun yanında kendi istediği bazı kıyafet, ayakkabı ve kitaplarını da kendisine verilen harçlıklardan arta kalanını biriktirerek kendisi alması onların hoşuna gidecektir. Bu sebeple on yaşından itibaren çocuklara, ihtiyaçlarının dışında biriktirip bazı isteklerini kendisi alacak kadar harçlık verebilirsiniz.

Çocuklara harçlık miktarını belirlerken en önemli kural, onlara tanıdığınız bu haktan geri dönemeyeceğinizdir. Her ne kadar bu parayı hediye olarak veriyor olsanız da çocuk bunu hak gibi görecek, ileride azaltırsanız haksızlık gibi algılayacaktır. Bu sebeple azdan başlayıp, çocuğun durumuna bakarak yavaş yavaş artırın. Önce miktarı çok artırıp yanlış harcamalar yapınca birden kesmeyin.

Kumbara Alışkanlığı

Çocuklara bayram harçlığı, karne harçlığı gibi çeşitli vesilelerle de para verilir. Bu paraları çocukların elinden almamalıyız, ancak çocuklarımıza bunları yönetme konusunda rehberlik yapmalıyız.

Eğer çocuğun elinden harçlığı alınırsa o zaman parayı aileden gizleme ve aceleyle tüketme yoluna gidebilir. Tamamen kendi haline bırakılırsa da parayla canının her istediğini yapabileceğini zanneder. Bunun yerine parası hakkında bilgi alıp, sonra onunla neler yapmak istediği konusunu konuşun. Basit istekler için harcamak yerine biriktirip daha iyi bir şey almaya teşvik edin. Mesela,

“Bu bayram harçlığını harcama, sakla. Önümüzdeki bayram harçlığını da üzerine koyarsın, bisiklet alırsın. Eğer yetmezse ben de katkıda bulunurum.” Diyebilirsiniz. Bisiklet yerine başka bir isteğini de alabilirsiniz.

Çocukları para biriktirmeye teşvik etmenin birçok faydaları vardır. Her şeyden önce çocuk parayı kısa vadede keyif veren bir şeye harcamak yerine daha iyi bir şey için elinde tutmaya alışır. Elinde tuttuğu paranın onun hakimiyetinde olması önemlidir. Hiçbir zaman bu parayı almayın. Biriktirme şevki kırılır ve harcamaya başlar.

Birikim yapmaya teşvik etmek için çocuğunuzdan parayla ilgili hedefler belirlemesini isteyin. Mesela, “Kendine ait paran olsa ne yapmak isterdin,” gibi.

Bu hedefe ulaşması için ona kumbara alın. Kumbaraya öncelikle harçlıklarından artırdığı parasını koymasını söyleyin. Hatta teşvik etmek için kumbaranın üzerine almayı hedeflediği şeyin ismini yazın. Kumbaraya ne kadar para koyabiliyorsa siz de ona katkıda bulunun. Böylece birikim yapmanın zevkine varacaktır.

Çocuklara bir de sevap kumbarası yaparak, cömertliğe alıştırın. Mesela bir vakfın yetim projesi ve benzeri bir yardım faaliyeti için kumbara alın. Buna koyabildiği paraya siz de katkıda bulunun.

“Şimdi seninle sevap şirketi kurduk, ortak olduk. ” deyin.

Para Harcamak Sanattır

Kızların da para harcama konusunda tutumlu ve hesap verir bir şekilde yetiştirilmesi gerekir. Çünkü kadınların, evlerinin ve çocuklarını ihtiyaçları için alış veriş yaptıkları için aile bütçesini idareli bir şekilde yönetmeyi bilmeleri gerekiyor. Hem kadınların harcadığı para, kocalarının emaneti olduğu için kızlarımızın harcamaları konusunda hesap vermeye alışkın olmaları daha önemlidir.

Para kazanmak kadar, parayı harcamak da bir sanattır ve beceri ister. Bu sebeple kızlarımızı her özendiği kıyafeti, aksesuarı, eşyayı ve süsü almaya alıştırmamalıyız. Alış verişte gerçekten ihtiyacı olan ve kullanabileceği şeyleri almaya yönlendirmeliyiz.

Ucuz görünen ama pek kullanıma elverişli olmayan, ihtiyacı gidermeye yaramayan ıvır zıvır şeylere para harcamaktan sakındırmalıyız. İnsanın ihtiyaç duyduğu bir şeye harcadığı para israf değildir ama ne kadar ucuz olursa olsun işe yaramaz şeylere verilen para israftır.

Ne yazık ki çocuklarımıza kalitesiz, işe yaramaz şeyleri satmak için çeşitli ekonomik hileler kuruluyor. Bilhassa uzak doğudan getirilen işe yaramaz oyuncaklar, süsler ve ıvır zıvır eşyalar, kısa vadede boşa para harcamaya uzun vadede ise bütçe yönetmeyi bilmeyen nesillerin yetişmesine yol açmaktadır. Onları bu hilelere karşı bilinçlendirmek için istediği bir şeyi satın almaya onlarla birlikte gidip, ürünü iyice incelemeliyiz. Gerekirse daha pahalı ama işe yarar şeyler almayı öğretmeliyiz.

FANİ DUNYA RADYO FORUM

FANİDUNYA FM MOBİL (Yenilendi)

FANİDUNYA FM

Gönderen Konu: Çocuklara Harçlık Verme (Okunma sayısı 628 defa)

anadolu

Çocuklara Harçlık Verme

BENZER KONULAR