ÇOCUKLARDA AKADEMİK BAŞARISIZLIK SEBEBLERİ VE ÇÖZÜMLERİ
Rekabetin ve gelecek kaygısının çok yoğun yaşandığı günümüz koşullarında ailelerin çocuklarının geleceği hakkında kaygılanmaları çok doğal fakat bu kaygıyı doğru yönetmeleri ve çocuklarıyla iyi iletişim için bazı noktalara dikkat etmeleri gerekir.
Bence ailelerin bu konuda yaptığı en sık hata okul başarısına aşırı odaklanmaktır. Okul dönemindeki bir çocuğa sahip çoğu ailede çocuk hakkında en çok konuşulan konu onun okul başarısıdır. Çocuk sıkça “derslerin nasıl, okul nasıl gidiyor” sorularına maruz kalır. Eğer çocuk okulda başarısız ise hayatta başarısız olacakmış gibi algılanır. Çocukların özgüvenini kırabilecek bu tutum yerine olumlu özelliklere ve çabaya vurgu yapılmalıdır. Örneğin misafir geldiğinde çocuk hakkında konuşulur iken onun ders başarısızlığı yerine çok iyi resim yaptığı ya da çok iyi bir sporcu olduğu konuşulabilir. Bu şekilde aile tarafından başarısızlık damgası çocuğa vurulmamış ve farklı yetenek alanları vurgulanmış olacaktır.
Peki başarısızlık konuşulmadığında çocuk okulu önemsemez bir tavır takınır ve dersleri hiç düzelmezse geleceği ne olacak?
Bu konuda vurgulamaya çalıştığım şey aşırı odaklanmak ve çocukla ilişki kurarken ders başarısını en merkeze koymak. Ders başarısına aşırı odaklanan ailelerde çocuklar koşullu bir sevgi hissederler. Derslerinde başarısız olduklarında ailelerin sevgilerini kaybedeceklerinden korkarlar. Bu durumda benim ailelere tavsiyem öncelikli olarak bu duruma sebep olabilecek nedenleri ortaya çıkarmaya çalışmak olacaktır.
Ne gibi nedenler ders başarısızlığına sebep olabilir?
Her çocuk için biricik ve kendine has bir neden olabileceğini unutmamak gerekir ama kabaca çocuğa ait, aileye ya da okula ait nedenler olarak sınıflandırılabilir. Çocuğun zekâsı, öğrenme kapasitesi, dikkat süresi, ödev alışkanlıkları, duygudurumu etkili olduğu kadar anne ve baba arasındaki uyum, aile içi sorunlar, öğretmenin yaklaşımı, arkadaş ilişkileri ve buna benzer birçok faktör ders başarısı üzerine etkili olabilir.
En sık karşılaşılan sebepler nelerdir?
Ders başarısızlığı nedenleri arasında en sık karşılaştığım nedenlerin başında dikkat sorunları gelmektedir. Bir çocuğun dikkati birçok faktörden etkilense de uzun süren bir dikkat sorunun altında genellikle Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olduğu görülmektedir. Ayrıca bu çocukların dikkat sorunlarının yanında öğrenme sorunları da bulunabilmektedir.
Diğer sık karşılaşılan durumlardan biride kaygıdır. Özellikle sınav öncesinde belirgileşen kaygı belirtileri konusunda aile bilinçli olmalıdır. Sınavda beklenilenin altında bir performans, sınava yönelik güvensizlik düşünceleri, sınav öncesi uyku ve iştah sorunları ve sınav esnasında titreme, terleme gibi belirtiler bu gurup çocuklarda sıkça görülürler.
Bazen ise sebep çocuğun mutsuz olması ve kendini kötü hissetmesidir. Mutsuzluk hisseden, yaşamaktan keyif alamayan, karamsar ve umutsuz bir çocuğun ders başarısı hissettiklerinden çok çabuk etkilenebilir.
Bu ana nedenlerin dışında bazen aile beklentilerinin çok yüksek olması, aile içi sorunlar yaşanması, çocuğun oldukça yüksek bir IQ’ya sahip olması ya da olumsuz arkadaşlıklar başarısızlığın nedeni olarak karşımıza çıkabiliyor.
Bu sorunu yaşayan ya da yaşamaktan korkan ailelere önerileriniz nedir?
Öncelikli olarak önerim sorunların, problemlerin birer tecrübe kazanma ve gelişme fırsatı olduğunu hiç unutmamaları. Sorun hangi alanda karşımıza çıkarsa çıksın bu yaşamın doğal ve kaçınılmaz bir sonucudur.
Bu çözüm odaklı bakış açısı ile çocuklarının başarısızlıklarını değiştirilemez bir durum olarak algılamamaları kanımca ilk adım olmalıdır.
Çocuğun ödevler konusunda doğru desteklenmesi de çok önemli. Özellikle ilköğretim döneminde anne ya da baba ödev yapımında çocukla beraber olmalı, uygun ders çalışma koşullarını yaratmalı, dersler konusunda yol gösterici olmalı ama çocuğun yerine yapan bir tutum izlememelidir. Ödev başarısında çocuğun rolünün en önemli olduğu vurgulanmalıdır.
Okul ve öğretmeler ile çocuklarının durumu hakkında sıkı bir iletişim içinde olmalıdırlar. Okula devamı, arkadaş ilişkileri, derse ilgisi ya da okul kurallarına uyumu konusunda sorunlar erken müdahaleler ile çok daha kolay çözülebilir. Ayrıca ders planına yönelik öğretmen desteği ve yardımı çocuk için çok faydalı olabilir.
Aile kendi çabalarına rağmen ders başarısızlığının nedenini anlamakta ya da sorunu çözmekte yetersiz kalıyorsa bir uzman yardımı almaktan çekinmemelidir. Erken müdahaleler çocuk ve ailenin yaşam çizgisini değiştirebilir.
Ahmet Şenses
FANİ DUNYA RADYO FORUM
