Meslek Tercihi Yaparken Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Günümüz insanlarının ana sorunlarından birisi "işini sevmemesi"...
Şaka gibi ama çevrenize dönüp baktığınızda göreceksiniz ki; pek çok kişi, işini severek yapmıyor.
Oflaya poflaya çalışanlar; işinin özüne değil de maddi getirisine bakanlar; "akşam olsa da bir an önce evime gidip iş ortamından kurtulsam" modunda yaşayanlar...
Sevdiği için değil de "bulduğu için" o işte çalışmak zorunda olanla; aradığını değil mecbur kaldığını icra etmek çaresizliğini yaşayanlar...
Yıllarca okuduğu mesleği es geçip, yakın çevrelerinin de yönlendirmesiyle farklı alanlara kayanlar; çürüttüğü dirseklerin karşılığını değişik iş hayatlarında yakalamaya çalışanlar...
Bir de diğerleri var tabii! Bir kez daha dünyaya gelse yine aynı işi yapacağını düşünenler!
Aradaki fark ne peki?
Kendisini tanıyan, çevresini tanıyan, kendisi ve çevresi arasında doğru bağlantı kuran gençler, ilerleyen hayatlarında, "yapmak için doğdukları" mesleklerde yıllarını fırsata çevirirler. Akşama kadar rızık temini için koşuşturup durdukları işleri, aynı zamanda onların hobileri gibi olur. Dolayısıyla meslek seçimi son derece önemli arkadaşlar! Ve tabii ki anne/babalar!
Doğru tercih nasıl yapılır, doğru meslek nasıl tercih edilir sıralamak istiyorum sizler için;
1. Öncelikle kendinizi doğru tanıdığınızdan emin olmalısınız.
"Ben Kimim?" ve "Ben neler yapabilirim?" sorularının cevabını bulmalısınız. Yetenekleriniz var mı; nelere tahammül edebilirsiniz; neleri sever nelerden nefret edersiniz; insanlarla birlikte olmaktan hoşlanır mısınız; kapalı mekanlar mı tercih edersiniz açık alanlar mı; üretmekten mi hoşlanırsınız yoksa söyleneni/hazır olanı uygulamaktan mı; uzun ve zor işler için beklemeye sabrınız var mı yoksa kısa vadede sonuç veren işler mi seversiniz; çalışkan mısınız yoksa tembel ruhlu mu; pratik zeka mısınız yoksa ani durumlarda donup kalır mısınız; çözüm odaklı mısınız yoksa sorunlar karşısında çaresiz mi hissedersiniz...vs.
Girişken misiniz, yoksa çekingen mi? Heyecanlı bir yapınız mı var yoksa sakin mi?
Genel anlamda ne tür işler yaparken mutlu olursunuz; ilginizi çeken konular nelerdir; nerelere gidince çok sıkılır, nerelere gidince zamanın nasıl akıp gittiğini anlamazsınız; çevrede gezerken, aile yakınlarınızla farklı meslek gruplarından insanlarla muhatap olduğunuzda hangilerinin işleri ilginizi çok çeker, onun gibi olmak istersiniz...vs. gibi.
Kendinizi tanımanızı önemsiyoruz. Çünkü kendinizi tanıyarak, kendi özelliklerinizi bilerek seçtiğiniz bölümlerde mutlu olursunuz. Severek okur, işinizi severek yaparsınız. Size uymayan, ilginizi çekmeyen, denk geldiği/mecbur kaldığınız için okuduğunuz meslekleri terkedersiniz. Kaldı ki siz hem okuyup okul kontenjanını işgal ediyorsunuz hem de sevmeyip bırakıp gidiyorsunuz. Oysa o mesleği cidden çok sevecek, canı gönülden okuyup mutlulukla iş edinecek arkadaşlarınız, kontenjan yetersizliğinden dolayı dışarıda kalıyor. Bence istemediğiniz bölümleri laf olsun diye yazıp, çok isteyen arkadaşlarınızın hakkına girmeyin.
2. Maymun iştahlı olmadığınızdan emin olmalısınız!
Pekçok genç arkadaşımız malesef maymun iştahlı. Kimde ne görse ona imreniyor, kim ne yapsa aynısını yapmak istiyor. Yapıyor da. Aradan zaman geçiyor ve seçtiği şeyden gönlü geçiyor. Meslek ve bölüm tercihinizde mümkün olduğunca bu özelliliğinize dikkat ederek seçim yapın. Ne istediğiniz bildiğinizden emin olun. Kişilik özelliklerinizle, kişilik yapınızın uyumlu olduğu mesleklerde karar kılın. Sıkıntıya gelemeyen, insanların memnuniyetsizlikleri ve sorunlarıyla uğraşmak istemeyen birinin psikolojik danışman olamayacağını bilmesi gerekir örneğin. İnsanları ve onların sorunlarını kendisine iş edinen, onlara yardık ettikçe ve yüzlerindeki memnuniyeti gördükçe kendisi de mutlu olan insanların yapabileceği bir iştir bu.
3. Seçtiğiniz mesleği iyi araştırmalısınız!
Bu maddeyi de çok önemsiyorum ve birebir yardımcı olduğum tüm gençlere tavsiye ediyorum. İmrendiğiniz, aklınızdan geçirdiğiniz mesleği çok iyi tanımaya çalışın. Her işin iyi ve kötü yanları mutlaka vardır. İnsanları geliştirip ilerlettiği alanları, kişinin canından can aldığı ve insanı yaşlandırdığı yanları da. Davulun sesi uzaktan uzağa hoş gelir misali, arkadaşlarımız bir mesleğe veya kişiye imrenerek yola çıkıyor. Zaman ilerlediğinde işin olumsuz taraflarıyla karşılaşınca demoralize oluyor ve mutsuzlaşmaya başlıyor. Her ne iş yapmak isterseniz isteyin, o işi yapan en az üç kişiyle konuşup sohbet edin. Meslekleriyle ilgili fikirlerini sorun. Olumlu/olumsuz yanlarının neler olduğunu anlatmalarını isteyin. Böylece ortalama bilgiye sahip olur, sizinle, ilgilerinizle, kişilik yapınızla, ilerde yapmak istediğiniz hedeflerinizle örtüşüp örtüşmediğini anlamaya çalışın.
Ayrıca seçtiğiniz mesleğin çalışma ortamı, çalışma koşulları, gelecekte sizi nereye taşıyabileceği, bu meslekte gelinebilecek son noktanın niteliği, meslek elemanlarının temel faaliyetleri, bu mesleği yapmak için gerekli olan kişilik özellikleri, ortalama kazancı, iş bulma ve istihdam edilme olasılığı...vb. gibi noktaları da araştırmayı unutmayın.
4. Seçeceğiniz mesleğin okulunu da doğru seçmelisiniz!
Garip bir başlık biliyorum ama... özel üniversiteler çoğaldı. Bizim evin yolu üzerinde bile eskiden market diye alışveriş yaptığımız binaya özel bir üniversiteyi kondurdular. Meslek seçiminin önemli evet ama, hangi okulu bitirdiğiniz de önemli. Okulunuzun size sağlayacağı imkanlar hakkında da bilgi edinmeye gayret edin. Sosyal ve fiziki şartları, burs verip vermediği, yatılı okumak zorundaysanız yatılı imkanının olup olmaması, başarı sıralamasındaki yeri, öğrencilerini kalifiye kişiler olarak yetiştirip yetiştiremediği...vb. özellikler önemlidir arkadaşlar.
Okul hangi mesleklerde hangi dersleri veriyor, ders veren hocaları kim, alanda yetkin isimler mi, mezunlarına iş imkanı sağlayabiliyor mu... gibi.
5. İstemediğiniz meslekleri kesinlikle tercih listenize almamalısınız!
Bu madde çok önemliiii...!
"Mesleğimden nefret ediyorum Mehtap Hanım..."
"niye...? Niçin seçmiştiniz peki?"
"Ben seçmemiştim aslında. 17 tercih yapmıştım, bir tane boş kaldı. Ne yazacağımı bilemedim, boş kalmasın diye bunu yazdım. Gitti o kadar tercih arasında bunu tuttu. Açıkta kalmamak için, gelecek yıl yeniden hazırlanmak zorunda kalmayayım diye gittim, okudum. İşimi severek yaptığım söylenemez." diyen insanlar tanıyorum. O kadar da çok ki. Daha fazla anlatmama gerek yok, siz anladınız ne demek istediğimi.
6. Ailenizden yardım almalısınız!
Eskiden aileler daha baskıcıydı. Şimdikiler maşallah anlayışlı. İş ve meslek seçimi konusunda evlatlarına doğru şekillerde yardımcı olmayı biliyor. Anne babalar, eğer dikkatli ve evladını tanıyorsa, meslek seçimi konusunda çok doğru yönlendirebiliyor çocuğunu. Örneğin ben önce babamın, ardından annemin de babamı desteklemesiyle şu anki mesleğime ulaştım. Bana yumuşak mizaçlı olduğumu, insanları anladığımı, sabırlı olduğumu, analiz yeteneğimin ciddi anlamda gelişmiş olduğunu söyleyerek Psikolojik Danışmanlık mesleğine yönlendirdiler. Her ikisine de sonsuz teşekkürler ediyorum yeniden. Dünyanın en güzel işini yaptığımı düşünerek çalışıyorum her gün. Ve yine dünyaya gelsem, kesin olarak yine aynı işi yapardım.
7. Saçma gerekçelerle meslek/bölüm seçmemelisiniz!
Her madde için aynı şeyi söyledim ama, bu da çok önemli. Gençler garip ve ipe sapa gelmez gerekçelerle bölüm seçerek, farkında olmadan hayatını karartıyor. Şöyle ki; "Biz lisede iyi anlaşan gruptuk, karar verdik, hepimiz aynı bölüm okuyalım diye. Ben aslında iktisat istemiyordum ama arkadaşlar için yazmıştım. Şimdi hiçbirisiyle görüşmüyoruz, mesleğimi de sevmiyorum. Keşke hayalim olan matematik öğretmenliğini kazansaydım."
Demek ki neymiş? Arkadaşlarla aynı sınıfta okuyacağız diye tercih yapılmaz, bu bir.
"Aldığım puan çok yüksekti, ben aslında eczacılık istiyordum, tıp kazandım puan boşa gitmesin diye. Şimdi hayatım boşa gitti, doktorluktan nefret ediyorum." Diyenler var. Puanınız gitmek istediğiniz okuldan yüksek gelince, puan boşa gitmesin diye zoraki başka bir yer yazılmaz, bu iki.
Mesleğin popülaritesinden dolayı tercih yapılmaz, bu üç. Benim zamanımda Psikolojik danışmanlık/Psikoterapistlik mesleği tanınmıyordu bile. Şimdi inanılmaz popüler. Üstelik bu kadar popüler olmasını sağlayanlardan birisi de benim. O yıllarda popüler olan meslekler şu an ortalıkta yok neredeyse.
Aileden uzak yerlerde okuyup anne babadan kurtulmak için şehir dışı yazan gençler var. Veya sırf aileden uzaklaşmamak için puanının yettiği ama istemediği bölümleri yazan kişiler. Bu şekilde tercihler yaparak da meslek seçilmez, bu dört.
"Üç yıl üstüste sınava girdim, hedeflediğim puanı alamadım. Üçüncü yıl mecburen bu mesleği seçtim. Severek yapmıyorum..." cümlesi zihninizde ne canlandırdı. Gerekirse dördüncü kez girin ama mutlaka ve mutlaka kendinize, kişiliğinize ve hayal ettiğiniz geleceğe uygun mesleği seçin, bu da beş.
Bu yazı biraz uzun oldu farkındayım... kızmayın... tercih yapmak isteyen gençlerin, ilerde mutlu yetişkinler olmasını sağlamak tüm çabam. Umarım hedefine ulaşan bir yazı olur...
Sevgiler...
Mehtap Kayaoğlu. Psikolojik Danışman &Psikoterapist)
FANİ DUNYA RADYO FORUM
