Bağırsaklar Hasta Olursa
Son yıllarda bağırsakların hastalıklardaki önemli rolü anlaşılmaya başlandı. Pek çok hastalığın bağırsaklarda yaşayan trilyonlarca bakterinin dengeli ve sağlıklı oluşuyla yakın ilgili olduğuna dair bulgular giderek artıyor.
Bu yazıyı ‘Uluslararası Katılımlı Mikrobiyom Kongresi’ dolayısıyla sunum ve oturum başkanlığı yapmak için geldiğim Antalya’dan yazıyorum.
İnsan vücudunda 100 trilyon hücre bulunuyor. Bundan on kat fazlası sayıda da vücudumuzda yer alan yararlı bakterilerimiz var. Bağırsaklarda ise 100 trilyondan fazla bakteri bulunur ve beden kitlesine iki kilo kadar ek yaparlar.
Bağırsak bakterilerinin neredeyse tamamı kolonda, kalın bağırsağın en uzun bölümünde bulunur. Hep birlikte ‘bağırsak florası’ adını taşırlar.
Her bakteri bir tek hücredir, birkaç yüz farklı türü bulunur. Öte yandan, bağırsak florasındaki bakterilerin çoğu sadece kırk kadar tür oluşturur ve bunların çoğu faydalıdır. Diğerleri zararlı olabilir, hastalıklara sebep olurlar.
İyi bakterileri sağlıklı ve mutlu tutmak; hastalık yapanlar üzerinde üstünlük sağlatmak bizim görevimizdir.
Ayrıca faydalı bakterilerin bağırsakta yer tutucu görevleri vardır ve patojen (hastalık yapıcı) bakterilerin yerleşmesini etkili bir şekilde önlerler.
Bağırsak tam anlamıyla istisnai bir organ kabul ediliyor. Bağışıklık sisteminin üçte ikisinin düzenini sağlayan bu organ, aynı zamanda kendine özgü yirmiden fazla hormon üretiyor.
İlginçtir; günümüzde dünya nüfusunu etkileyen sağlık sorunlarından çoğuna bozuk ve hasarlı bağırsaklar yol açmaktadır. Sağlıklı bağırsak florası değişikliği obezite, enflamatuvar (iltihabi) bağırsak hastalığı, astım, zihinsel bozukluklar vb. bağlantılıdır.
Bakteriler:
*Bünyemizde yer alan gıdaları ufaltırlar, sindirime yardımcı olurlar.
*Bağırsağımıza enerji depolarlar,
*Vitamin üretirler,
*Zehirli maddeleri veya ilaçları yok ederler
*Bağışıklık sistemimizin çalışması konusunda katkıda bulunurlar.
Çeşitli bakteri türleri birbirlerinden faklı maddeler üretirler: Asitler, gazlar, yağlar. Bakteriler minik üreticidirler. Kan gruplarımızın bağırsak bakterileri sayesinde meydana geldiğini biliriz; kötü huylu bakterilerin ishale sebebiyet verdiğini de. Bakteriler dünyasında kötü giden bir şeyler varsa, bunun bize dönüşü de olumsuz yönde olur.
İyi bakteriler
İyi bakteriler ideal olarak kolondaki ortama uygundurlar. Böylece gelişebilir ve kötü bakteri popülasyonuna karşı ağır baskı oluşturabilir. Yer ve gıda için yapılan yarışı kazanırlar ve böylece patojen bakteriler normalde sağlam bir alan edinemezler. Öte yandan, bilmeden yediklerimizle veya ağzımıza koyduğumuz şeylerle potansiyel olarak kötü bakteriler alırız. Bu sebeple iyi bakteriler her zaman hazırlıklı olmalıdır.
İyi bakterilerle karmaşık ve karşılıklı faydalı bir ilişkimiz (simbiyoz) var. Onlara yaşayacakları ideal bir ortam sağlıyor, onları besliyoruz. Harika olan ise onları sadece kullanmadığımız atıklarla besliyor oluşumuz.
Bağışıklık sistemimiz
Bağışıklık sistemimizin büyük bir kısmı (yaklaşık % 80’i) bağırsakta yer alır.
Bağışıklık sistemimiz, sağlığımızın her yönden en önemli unsurudur. İyi çalıştığı zaman, enfeksiyonlarla verimli bir şekilde savaşırız ve habis hücreleri en erken dönemde ortadan kaldırırız. Bağışıklık sistemi yetersiz çalıştığında ise çok sayıda rahatsızlık ortaya çıkar: Otoimmun hastalıklar ve kanser gelişimi riski artar.
İnsan bedeninde mikroorganizmaların en çok yerleştiği ve yaşadığı bölge bağırsaklarımızdır.
Bu bakteriler çok fazla çeşitliliktedir ve hem birbirleri ile hem de insan beden hücreleri ile iletişim halindedir. Bu mikroorganizmalar ayrıca aynen bizler gibi beslenmekte ve atık üretmektedir. Yani bizim yediklerimiz onların da besini olmakta, onların atıkları da bizim besinimiz gibi kan dolaşımımıza karışmaktadır.
Bağırsak bakteri dağılımında zaman içinde bozulmalar olabilmektedir. Başta sağlıksız beslenme olmak üzere antibiyotik kullanımı ve yaşlanmaya bağlı olarak bakteri dengesi değişmektedir. Faydalı bakterilerin sayısının azalması ve zararlı bakterilerin sayısının artması ile birlikte bedensel ve ruhsal sorunlar ortaya çıkabilmektedir.
Bağırsaklardan kana karışan bakteri kaynaklı zehirler (lipopolisakkarit yapısındaki endotoksinler) beyne ulaşarak nöronların çalışmasını çeşitli şekillerde bozmaktadır.
Batı tipi (fast-food ve yüksek karbonhidratlı) beslenme sonucunda sadece obezite değil aynı zamanda depresyon, kaygı bozuklukları ve bunama riski artmaktadır. Psikiyatrik ilaçların etki mekanizmalarından biri de bağırsaklardaki bakteri dengesini olumlu yönde değiştirmesidir.
Evet. Bu konuda söylenecek çok şey var. Şimdilik burada bitirelim.
Sefa Saygılı.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
