KISIRLIK – İNFERTİLİTE
NORMAL DÜZEN
Gebelik olabilmesi için yumurta ve sperm hücreleri birçok gelişim evresinden geçer. Kadınlarda yumurtalık (over) erkeklerde testisler insan ömrü boyunca üreme hücrelerine depo vazifesi görür. Ayrıca yumurtalık ve testisler çeşitli hormonlar salgılayarak üreme hücrelerinin yaşamının devam etmesini sağlar.
Kadında yumurta yapımı anne karnında başlar. Bir kız bebek doğduğunda 2-3 milyon kadar yumurtası vardır. Zamanla bu azalarak ergenlik çağında 300-400 bine iner ve yumurtalıklarda depolanır.
3-4 mm olan yumurtanın depolandığı folikülün çapı bazı hormonların etkisiyle 18-20 mm’ye ulaşır ve folikül çatlar. Yumurta serbestleşir (yumurtlama). Bu süre adetin yaklaşık olarak ortasına rastlar (normalde her ay sadece bir yumurta döllenmeye hazır hale gelir). Yumurtalıklardaki foliküller menapoza yaklaştıkça sayı olarak azalır, hiç folikül kalmadığı dönem ise menapoz olarak kabul edilir.
Erkekte sperm oluşumu kadından farklı olarak ergenlik çağı ile birlikte başlar. Bazı hormonlar testislere etki ederek sperm hücrelerinin yapılmasını ve olgunlaşmasını sağlar. Bunlardan en önemlisi Testosteron hormonudur.
Yumurtlama ile birlikte tüplere gelen yumurta, oraya gelen sperm hücreleri ile kaynaşır ve döllenme tüplerde gerçekleşir. Döllenmiş olan yumurta tüplerin hareketi ile 3-4 gün içerisinde rahim boşluğuna ulaşır yerleşir. Rahim boşluğuna embriyonun yerleşmesine İmplantasyon denir. Bu durumun sağlıklı olabilmesi için rahim içini döşeyen dokunun (endometrium) implantasyona hazır olması gerekir.
KISIRLIK (İnfertilite)
Bir çift bir yıl boyunca korunmasız düzenli birlikteliklerine rağmen çocuk sahibi olamıyorsa bu İnfertilite olarak tanımlanır. İnfertilitede problem erkekten, kadından ya da her ikisinden kaynaklanabilir bu nedenle teşhis ve tedavide eşlerin birlikte muayenesi önemlidir.
İnfertilite yaklaşık %40 kadın, %40 ise erkek kaynaklıdır. Vakaların % 20’sinde ise sebep açıklanamaz.
ERKEKTE İNFERTİLİTE NEDENLERİ
Düşük sperm sayısı,
Kötü sperm hareketi (spermler, yumurtaya ulaşmak için rahmin içerisinden yüzerek geçemezler),
Bozuk şekil (morfoloji) spermin yumurtanın dış yüzeyini delip girememesine sebep olur.
Sperm üretiminin olmaması veya spermin komple yokluğu (sperm yollarında tıkanıklık nedeniyle olabilir).
KADINDA İNFERTİLİTE NEDENLERİ
Hormonal bozukluklar
Endometriyozis
Genetik bozukluklar
Hasarlı veya tıkalı tüpler
Rahimle ilgili yapısal problemler
Psikolojik nedenler
İmmunolojik nedenler; kadında sperm hücrelerini ortadan kaldıran antikor adını verdiğimiz zararlı maddelerin salınmasıdır.
TANI
Tanıda temel olarak kullanılan testler;
Hormon analizi: Kadının yumurtalık fonksiyonlarını gösteren Follikül Stimülan Hormon (FSH), Lüteinizan Hormon (LH); erkeklik hormonları olan Testosteron ve DHEA-S ve normalde süt üretiminden sorumlu olan Prolaktin’i içerir.
Ultrason: Kadın iç genital organlarının yani yumurtalıklar ve rahmin şekil, büyüklük ve durumlarını görüntülemek için yapılır.
Spermiyogram: Erkeklere uyguladığımız bir testtir, amacı erkek döl hücresinin ölçülmesidir. Bunlara ek olarak Laparoskopi, Histeroskopi, Histerosalpingografi ve genetik testler de yapılabilir.
Op. Dr. Havva Pars Ağargün.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı - Tüp Bebek.
