ŞİŞMANLIK VE ANTİBİYOTİK KULLANIMI
Şişmanlık kişinin boyuna oranla çok daha fazla ağırlığa sahip olması olarak tanımlanan bir durum ve günümüzde dünya çapında salgın halini almış bir hastalık olarak tanımlanıyor. Ülkemizin de içinde olduğu pek çok ülkede çocuk denilecek yaşlarda şişmanlık görülmeye başlandı. Şişmanlığın bu kadar yaygınlaşmasının nedeni genel olarak “çok yemek yeme ve az hareket etme” olarak açıklansa da biraz ayrıntılı incelendiğinde konunun bu kadar da basit olmadığı anlaşılıyor.
Bir kere genlerle atalarımızdan bize intikal eden özelliklerin şişmanlığa bir şekilde etki ettiği iyi biliniyor, çünkü bazı aileler ayrı yaşam biçimlerini tercih etse de daha kolay şişmanlıyor. Fakat yüzyıl önce de benzer genetik yapıyı taşıdığımız düşünülürse çevresel faktörlerin daha önemli olduğu tartışılmaz bir gerçek.
İyi bilinen ve ayrıntılı olarak çalışılmış çeşitli çevresel faktörlere ek olarak son zamanlarda yapılan bazı çalışmalar antibiyotik kullanımı ile şişmanlık arasında doğrudan ilişki olduğunu gösterdi. Özellikle son 30-40 yıldır çok basit nedenlerle ve çoğu zaman gereksiz olarak antibiyotikler kullanıldığını düşünürsek konunun önemini daha kolay anlayabiliriz.
Antibiyotik kullanımı ile şişmanlık arasındaki ilişkiyi anlatmaya hayvancılıkla ilgili bir örnekle başlayalım isterseniz. Son zamanlarda bazı mandıra işletmecileri antibiyotik uygulanan büyükbaş hayvanların daha hızlı kilo aldığını fark ederek bu amaçla hayvanlara –gereksiz- antibiyotik kullanmaya başlamışlar. Nitekim insanlarda da ne kadar fazla antibiyotik kullanılırsa kilo almanın o kadar kolaylaştığı gözlenmiş. Pek çok hastamız da bir hastaneye yatış ve “şu kadar şişe serum” sonrası ne yerse yaramaya ve kilo almaya başladığını ifade ederler.
Peki, bu iki olay, yani antibiyotik kullanımı ve şişmanlık arasında nasıl bir sebep-sonuç ilişkisi olabilir? Araştırmacılar bu sorunun cevabının insan bağırsaklarında yaşayan doğal bakterilerde olduğunu ifade ediyor. Doğumdan itibaren insanın derisinde, ağızdan başlayarak mide-bağırsak sisteminde ve burundan başlayarak solunum sisteminde milyonlarca sayı ve çeşitte ve normal şartlar altında hastalığa neden olmayan bakteri (mikroplar-flora) yaşamaktadır.
Bu bakterilerin fonksiyonunu bir nev’i Rabbimizin yarattığı tabiat içindeki muhtelif çeşitteki canlılara benzetebiliriz. Tabiatta yaşayan çok çeşitli canlıların tümü bir denge oluşturmaktadır (eko-sistem). Siz bu dengeyi bir yerinden müdahale ederek orantısız olarak bozarsanız sistemin tamamına zarar verirsiniz. Mesela etobur ve otobur hayvanlar birbirlerini dengeler tarzda yaşarlar. Bir zamanlar Kanada’da Yellowstone milli parkında olduğu gibi kurtları yok ederseniz, geyik sayısı o kadar artar ki otlaklar yetmez olur ve geyikler aç kalır.
İşte antibiyotik ve şişmanlık arasında ilişki kuran teoriye göre gereksiz ve orantısız kullanılan antibiyotikler yüzünden insanlara yararı olan bu mikroplar yok olmakta, organizma içindeki eko-sistem yani denge bozulmakta ve bu yüzden de insanların metabolizma hızı yavaşlamakta ve yeme bozuklukları gelişmektedir. Bu durumun tedavisi için Batı’da şişmanlık tedavisi amaçlı olarak sağlam insanların bağırsağından alınan dışkı örneklerini şişman insanlara nakleden merkezler vardır (dışkı nakli!).
Görünen o ki Rabbimizin en güzel bir şekilde yarattığı vücudumuzu daha iyi tanıdıkça ne kadar mükemmel bir düzen olduğunu anlıyoruz. Şişmanlık gibi çok çeşitli hastalıkların başlıca nedeni ise yaratılış düzenine (Sünnetullah) aykırı hareketler yaparak o dengenin (mizan, eko sistem) bozulması.
Nefislerinizde de (hücrelerden vücud yapınıza kadar) birçok alâmetler var (ki, hep Allah’ın kudretine ilmine, azamet ve iradesine delâlet ederler.) Hâlâ görmeyecek misiniz? (Zariyat Sûresi, 21)
“Nefsini bilen Rabbini bilir.” Hadis-i Şerif
“Sen kendini küçük bir cisim sanırsın, ama en büyük âlem sende gizlidir.” Hz. Ali
Prof. Dr. Ekrem Algün
FANİ DUNYA RADYO FORUM
