KÜRESEL TEHDİT “İLAÇ İSRAFI”
Grip olduğumuzda doktora gitmek yerine, evimizdeki önceden yazdırdığımız ilacı birkaç gün kullanır mıyız? Başımız ağrıdığında veya ağrıyacağını hissettiğimizde hemen evde bulunan bir ağrı kesici içer miyiz? Doktorun verdiği ilacı sonuna kadar kullanır mıyız yoksa şikayetimiz geçince doktora danışmadan ilacı bırakır mıyız?
Sosyal Güvenlik Kurumunun en son yaptığı araştırma, Türkiye’deki ekmek ve yemek israfından sonra ilaç israfının da ne raddeye vardığını gözler önüne serdi. Araştırmaya göre ilaç kullanımı, son on yılda üçe katlanmış durumda ve evlerde bulunan 190 milyonu aşkın ilacın 10 milyonu açılmamış bile. İlaçlar için devletin harcadığı meblağ geçen yıl 16 milyar lira ve bu meblağın 2 milyarının boşa gittiği tahmin ediliyor. Araştırmaya göre bu ilaçların büyük bir oranını ise gerektiği için alınmayıp “Belki lazım olur” diye gelişigüzel alınan ya da daha önceden alınıp tam olarak kullanılmamış ilaçlar oluşturuyor.
RASTGELE İLAÇ TÜKETİMİNE DİKKAT!
Yetkililer bilinçsiz ilaç kullanımının, maddi zararın dışında sağlık açısından da çok ciddi sorunlara yol açacağını belirtiyor. Örneğin gerekmediği halde antibiyotik kullanılması, ilacın gerekenden az ya da çok doz alınması, gerektiğinden uzun ya da kısa süreli kullanılması, “Bu bende işe yaramıştı” diyerek doktor tavsiyesi dışı gelişigüzel kullanımlar; bakterilerin direnç kazanıp bir süre sonra antibiyotiklerin ve diğer ilaçların işe yaramamasına yol açıyor.
İlaçların doktor tavsiyesi ile önerilen süre ve dozda kullanılması çok önemli. Nitekim şikayet geçse bile vücuttaki mikroplar yok olmamış olabiliyor. Bu yüzden doktorun önerdiği süreden önce ilacı bırakmamak gerekiyor. Daha sonra lazım olur diye gerekmediği halde ilaç da yazdırılmamalı. Evde bulunan ilaçları da doktor muayenesi olmadan kullanmamak gerekiyor.
ANTİBİYOTİKLER İŞE YARAMIYOR
Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) geçtiğimiz mayıs ayında yaptığı açıklama, yanlış antibiyotik kullanımının bir faciaya doğru gittiğini gösterdi. Yapılan açıklamada, yanlış antibiyotik kullanımı sebebiyle bakterilerin DNA yapılarının değişip direnç kazandığı, bu yüzden bazı ülkelerde, başta kan hastalıkları olmak üzere birçok hastalık için yazılan temel antibiyotiklerin artık işe yaramadığı belirtildi. Örgüt, bu durumun gitgide bir küresel tehdide dönüştüğünü ifade ederek bilinçsiz ilaç kullanımı konusunda acilen önlem alınması gerektiği uyarısında bulundu.
TÜRKİYE’DE DURUM NASIL?
Türkiye antibiyotik kullanımında 40 Avrupa ülkesi arasında birinci sırada. Türkiye’de kişi başına düşen antibiyotik miktarı ise 42 birim. Uzmanlar bilinçsiz antibiyotik kullanımı konusunda önlem alınmazsa yakın gelecekte yazılacak antibiyotik kalmayacağını belirtiyorlar.
En çok kullanılan ilaçlardan olan ağrı kesiciler de dikkatli kullanılmalı. Doktor tavsiyesi olmadan sık sık ve rastgele ağrı kesici kullanmak, bir süre sonra hem ağrı eşiğimizi düşürüyor hem de hafif ağrı kesicilere karşı vücudumuz direnç kazanıyor. Bu nedenle ağrı için doktora gidip ağrının nedenine göre bir tedavi almak gerekiyor. Bazen önemsiz görünen ağrılar, bir hastalığın habercisi olabiliyor. Özellikle, ağrıya eşlik eden başka bir semptom olduğunda mutlaka doktora başvurmak gerek.
TARİHİ GEÇMİŞ İLAÇLAR
Evimizde biriken ilaçlar, bir süre sonra tarihleri geçtiği için çöpe atılıyor. Atılan bu ilaçlar toprağa karışarak, hem doğayı kirletiyorlar hem de bitkiler ya da bitkileri yiyen hayvanlar yoluyla alınıp vücudumuzdaki yararlı bakterilere zarar verebiliyorlar. Tarihi geçmiş ilaçlar, kesinlikle tuvalete ya da çöpe atılmamalı. Bu nedenle son yıllarda, eczanelerdeki tarihi geçmiş ilaçlar toplanarak imha ediliyor. Yetkililer, bir sonraki aşamanın evlerdeki tarihi geçmiş ilaçları toplamak olduğunu, bu süreye kadar ilaçların atılmayıp biriktirilmesi gerektiğini belirttiler. Belki biz de etrafımızdaki eczanelerle görüşerek evlerimizdeki ilaçları imhaya yollamalarını rica edebiliriz. Böylece hem doğaya hem de sağlığımıza fayda sağlamış oluruz.
Unutmayalım ki gerekmediği halde yazdırdığımız, evimizde lazım olur diye biriktirdiğimiz ve kullandığımız her ilaç hem sağlığımıza hem doğaya hem de devletin bütçesine ciddi zararlar veriyor. Bu konuda bir an evvel toplumsal bir bilinç oluşturmamız gerekiyor.
Evlerdeki gereksiz ilaçlar çocuk zehirlenme vakalarını arttırdı. 2006’da 47 bin olan vaka sayısı 2012’de 130 bine çıktı.
Hayvan yemlerinde, hayvanların hastalanmamaları için kullanılan antibiyotikler, insan vücudundaki yararlı bakterilere zarar veriyorlar. Türk bilim adamları yemlerde kullanılmak üzere doğal antibiyotik ürettiler ve bu antibiyotikler kullanılmaya başlandı.
Emine Kübra ALACA.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
