ORUCUN, RAMAZAN AYININ İNSAN PSİİKOLOJSİNE ETKİLERİ
Değerli okuyucular, oruç hem bedensel, hem ruhsal bir ibadettir. Ramazan ayında misafirimiz olan oruç senenin geriye kalan 11 ayı için bir provadır.
“Şüphesiz, bütün bunlarda, işaretlerden anlam çıkarmasını bilen kimseler için çıkarılacak nice dersler vardır.” (Hicr Suresi /75)
Ramazan ayı yeni alışkanlıkların kazanılmasında oldukça ideal bir süreyi kapsar. Öfke problemi, dürtüsel davranış, yeme bozuklukları, sosyal iletişim problemi gibi birçok psiko-sosyal problemin yerini olumlu davranış kalıpları alabilir.
Şükür kalplerimiz için olması gereken bir egzersiz niteliğindedir. Şükrettikçe olumlu duygular gelişir. Sahip olduklarının farkında olan bir kişi için sahip olamadıkları ruhsal açıdan olumsuz olmayacaktır.
Beslenme ihtiyaçlarını istediği zaman karşılayamayan aç ve susuz canlılarla empati kurabilen birey, çevresiyle ilişkilerini olumlu yönde geliştirebilir. Paylaşımcı ve duyarlı yaklaşımları oruç sayesinde edinen birey psiko-sosyal açıdan daha sağlıklı olur. Ramazan ayı, Allah’a yakınlaştığımız aydır. Allah’a yakın olmanın verdiği güven duygusu sayesinde anksiyete bozukluğu belirtileri azalır. Stresli ve kaygılı bireyin fizyolojik sıkıntılarının giderilmesinde de oruç oldukça etkilidir.
Oruç tutan birey iftar ve sahur vaktini bekleyerek sabırlı davranış örüntüleri sergiler. Açlık ve cinsellik gibi temel ihtiyaçlarını kontrol etmeyi öğrenerek ruhsal farkındalığı gelişen bireyin psiko-sosyal rahatsızlıkları azalır.
Akut stres bozukluğuna sebep olacak takıntılı düşünceler oruç ibadeti sayesinde azalır. Fiziksel irade beraberinde bilişsel iradeyi de getirir. Düşüncelerini kontrol edebilen birey ruhsal dinamiklerini yönetebilme gücüne erişir. Ruhsal farkındalık, kalplerimiz ve bedenlerimiz için şifa olur.
Oruç tutan birey davranışlarını kontrol etmeyi öğrenir. Davranışları üzerinde kontrol gücüne sahip olan bireyin antisosyal davranış örüntüleri sergilemesi mümkün değildir.
Oruç ibadeti sayesinde iftar ve sahurda bir araya gelen aile bireyleri arasında paylaşım artarak bireyin psiko-sosyal iyileşme hali desteklenir.
Ramazan ayında zekât ve fıtır sadakası veren birey ekonomik durumu düşük olanları gözetir. Ramazan ayı yardımlaşma ayı olduğu için ihtiyaç sahiplerini doyurmaya, giydirmeye vesile olur. Oruç tutarak aç kalan kişi yiyecek bulamayan kişileri hatırlayarak empati kurar. Aç kaldığında kendi acziyetinin farkına varır, kibir ve böbürlenme duygusunu bırakarak, pozitif duygular olan alçakgönüllülüğü, tevazuyu ve empatiyi hisseder.
Oruç tutan kişiler öncelikli olarak birincil fizyolojik ihtiyaç olan beslenmeyi kontrol eder. Beslenme ihtiyacı gibi temel bir ihtiyaç olan uykuyu da sahura kalkarak yeniden düzenler ve kontrol eder. Temel dürtülerini kontrol etmeyi öğrenir.
Oruç tutmak yalnızca aç kalmak olmadığı için, oruç tutan bir kişi kötü sözler söylememesi, kavga etmemesi gerektiğini bilir. Böylelikle patolojik öfke davranışı olan kavga etmek yerine, pozitif iletişim yollarını kurarak ilişkilerini yönetme fırsatını yakalar. Ramazan ayı güzel davranışların kazanılması için bir fırsattır.
Prof. Dr. Arif Verimli’ye göre; “Toplum içerisinde yaşanan depresyondan erkeklere oranla 3 kat fazla pay alan kendini bir kenara itilmiş, değersiz, işe yaramaz hisseden bir ev hanımının kendini “oruç tutan ve iftar yemeği hazırlayan ve mukabele güden” bir kadın olarak değerli hissetmesi çok gerçek bir sonuçtur. Buna psikolojide taraftarlık psikolojisi denmektedir. Müslümanlığı kendine taraf benimseyen kişilik yapısı kendini değerli ve önemli hissetmektedir.”
Ramazan ayı ile birlikte iftara gelen misafirler ya da bir yere iftara gitmek, kişinin akraba ve dostlarıyla görüşmesini, sosyal desteğe ulaşmasını sağlar. Kişiler yalnızlık hissinden kurtularak, sevildiğini ve değer gördüklerini hissetme olanağı elde eder.
Oruç tutmak, dini vecibeleri yerine getirmenin vermiş olduğu huzur ve tatmin duygusu açısından önemlidir. Bu olumlu etki sadece oruçla sınırlı değildir. Dinin, insan psikolojisi üzerindeki olumlu etkisi bilinmekte ve tüm dünyaca kabul edilmektedir. Özellikle yaz aylarında daha zahmetli olan oruç ibadeti, kişide zevklerini ve ihtiyaçlarını ertelemesi nedeniyle, Allah’a yakınlık duygusu doğurur ve kişi, emri yerine getirmiş olmanın huzurunu yaşar. Kişi, kendini diğer ibadetler açısından eleştiriyorsa bu emri yerine getirmiş olma nedeniyle umutlanır ve kendine çekidüzen vermek için adım atar. Allah’a yakın olmanın verdiği güven, kişide kaygıyı da azaltır. Oruç, toplumda kendisi gibi diğer insanların da aynı sıkıntılara katlanıp, umutla karşılığını beklemesi nedeniyle, toplumsal olarak da birleştirici role sahiptir.
Sağlıklı, huzurlu, şükürlü günler geçirmeniz duasıyla Allah’a emanet olunuz.
KIVANÇ TIĞLI BULUT - PSİKOTERAPİST DANIŞMAN.
FANİ DUNYA RADYO FORUM
